Kan Gazı Analizi Akıl Kartı

Arteriyel kan gazı analizi acil serviste kritik hastalıkların değerlendirilmesinde, hastalıkların etiyolojisinin ve ciddiyetinin saptanmasında önemli role sahiptir. Ayrıca kan gazı tetkikinin yorumlanması hastaların hızlı bir şekilde değerlendirilmesi ile birlikte tanı ve tedaviye başlanmasında önemli bir role sahiptir. Hastaların asit-baz durumunu değerlendirebilmemizi ve respiratuar fizyolojisi hakkında önemli fikir sahibi olmamızı sağlayan değerli ve hızlı sonuç aldığımız bir laboratuvar yöntemidir. Asit-baz dengesinin ve solunum dengelerinin değerlendirmesinde, arteriyel kanda oksijen (PaO₂) ile karbondioksit parsiyel basınçlarının (PaCO₂), oksijen satürasyonunun (SaO₂), pH ve bikarbonat değerlerinin ölçümü, arter kan gazı analiziyle yapılmaktadır. Kan gazında solunumun iki temel işlevine bakılmaktadır. Daha önce kan gazı yorumlaması ile ilgili yazdığımız yazıya buradan ulaşabilirsiniz. Kan gazı bozukluklarında en sık karşılaştığımız etiyolojik faktörleri bu akıl kartında bulabilirsiniz.

Normal Arteriyel Kan Gazı Değerleri

• pH: 7.35–7.45
• PaO₂: 75–100 mmHg
• PaCO₂: 35–45 mmHg
• HCO₃: 22–26 mEq/L
• SpO₂: 94–100%
• BE:0±2

Sistemik arteryel pH, solunum sistemi ve böbrekler tarafından, hücre dışı ve hücre içi kimyasal tamponlama sistemleri yardımıyla da 7,35‐7,45 arasında tutulur.
PaCO2 düzeyi solunum sistemi tarafından düzenlenir ve hemen gelişir.
HCO3 düzeyi ise böbrekler tarafından düzenlenir ve bu düzenleme 24‐48 saatte belirginleşir. Böbrekler tarafından:

1. HCO3 geri emilimi sağlanır.
2. H⁺ atılması gerçekleşir. Bu iki yolla oluşur;

a) H⁺‘ın  HPO4 iyonu ile birleşerek idrarda H₂PO4 oluşturması.
b) H⁺‘ın NH₃ ile birleşerek idrarda NH₄ oluşturması.

Arter Kan Gazı Ölçümünün Doğrulanması Nasıl değerlendirilir?

Henderson‐Hasselbalch denklemiyle hesaplanan H⁺ ile, arter kan gazından elde
edilen [H] yaklaşık değerde olmalıdır.
Henderson‐Hasselbalch denklemine göre: H⁺ = 24 x PaCO2 / HCO₃’dır.
Arter kan gazı değerlerine göre H⁺ iyonu konsantrasyonu tespit edilir.
pH’da 7.40’dan itibaren her 0.01 değişiklik, H⁺ iyonunda 40 nmol/L’den itibaren
1 nmol ters yönde değişikliğe neden olmaktadır.

Kan Gazı Bozukluklarında Etiyolojiye Yönelik Ayırıcı Tanı

Asit Boz Bozuklukları

Beklenen kompansasyon yanıtı, her zaman primer değişiklik ile aynı yönde olur.

KOMPANSASYON SOLUNUMSAL ASİDOZ:
Her 10 mmHg PaCO₂ artışı için HCO₃ akutta 1 mmol/L kronikte 4 mmol/L artar.

METABOLİK ASİDOZ:
PaCO₂ = 1.5 x HCO₃ +8 ±2

SOLUNUMSAL ALKALOZ:
Her 10 mmHg PaCO₂ azalışı için HCO₃ akutta 2 mmol/L kronikte 5 mmol/L azalır.

Bu dosyanın pdf formatını aşağıdaki linkten indirebilirsiniz.

• https://jag.journalagent.com/tkd/pdfs/TKDA_42_2_194_202.pdf
• https://med.gazi.edu.tr/posts/download?id=20757
• https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-metabolik-alkaloz-tani-ve-tedavisi-69571.html

Kan Gazı Analizi ve Klinik Kullanımında Önemli Noktalar