Bu İçerik Sadece Aboneler İçindir
Adrenalin (epinefrin), özellikle kardiyak arrest ve anafilaksi gibi resüsitasyon uygulamalarında şu anki kılavuzlar ışığında vazgeçemeyeceğimiz tek ilaç konumundadır. Sadece resüsitasyon uygulamaları sırasında değil, bir çok peri-arrest dönemdeki hastalarda adrenalin kullanımı oldukça önemlidir.
Etki Başlangıcı: İlacın etkinliği enjeksiyondan sonra 2. ve 5. dk’da başlar ve 4 saat devam eder.
Etki süresi: 4 saat
Yarılanma Ömrü (t½): 2 dk
Metabolizma: Karaciğerde
Atılım: İdrar
Türkiye’de buluna adrenalin ampuller:
- 1 mililitrede (mL) de 1 mg
- 1 mililitrede (mL) de 0,5 mg
- 1 mililitrede (mL) de 0,25 mg
Adrenalin beta adrenerjik uyarı ile kalp kası üzerinde pozitif inotrop ve pozitif kronotrop etkiler gösterir, yine bronkodilatör etkisi ile bronşlarda genişlemeye neden olur. Bunun yanında Adrenalin, alfa adrenerjik etkileri ile de damarlar üzerinde güçlü vazokonstrüktör etkiye sahiptir. Koroner ve serebral perfüzyon basıncını arttırır, kan basıncını yükseltmeye yardımcı olur.
Özetle etkileri şunlardır;
- Sistemik vazokonstrüksiyon
- Gastrointestinal relaksasyon
- Kardiyak stimülasyon
- Bronkodilatasyon ve serebral vazodilatasyon
Alfa agonist etkisi: KPR sırasında; kardiyopulmoner basıncı ve serebral perfüzyon basıncını arttırır.
Beta agonist etkisi: KPR sırasında; myokardiyal işte artış sağlar. Fakat subendokardiyal perfüzyonu düşürmesi nedeniyle, bu etkinin güvenilirliği tartışmalıdır.
Adrenalin sebebi ne olursa olsun tüm kardiyak arrest vakalarında endike olan tek ilaç konumundadır. Adrenalin kardiyak arrest dışında özellikle anafilaktik şokta ilk uygulanacak ilaç konumundadır. Stridor varlığında veya ağır krup kliniği olan hastalarda ana tedavi nebülize adrenalin uygulamasıdır. Pediatrik hastalarda bradikardi tedavisinde ilk tercih edilecek ajan olmalıdır. Şok durumlarında (Septik şok v.b.) hipotansiyonun ve perfüzyon bozukluğunun düzeltilmesi amacı ile endikedir.
- Kardiyak arrest
- Bradikardi
- Şok
- Krup
Feokromositoma, subaortik stenosis,organik kalp hastalıkları, aritmiler, organik beyin hasarı, serebrovasküler hastalıklar, dar açılı glokom, genel anestezide siklopropan veya halojenli hidrokarbon türevi anestezik ile birlikte ve parmak, kulak, burun gibi periferik bölgelerde lokal anesteziğin etki süresini uzatmak amaçlı birlikte kullanımı kontreendikedir.
Yetişkinlerde 1:1000’lik derişimdeki adrenalin kullanılırken kılavuzlarda çocuk gurubunda Adrenalinin 1:10000’lik olarak bahsedilmektedir. Bu ampul formu Türkiye de mevcut değildir. Bu sebeple Türkiye de piyasada bulunan 1 mg 1:1000’lik derişimdeki adrenalini 10 cc SF ile sulandırdığımızda, istenen formatı elde etmiş oluruz.
Arrest Hasta
Yetişkin Kardiyak Arrest
Yaşam belirtisi olmayan hastalarda mümkün olan en kısa sürede adrenalin yapılması ERC 2021-AHA 2020 İleri Yaşam Desteği Kılavuzunda önerilmektedir.
- Yetişkin kardiyak arrest hastaların resüsitasyonunda adrenalin dozu 1:1000 lik adrenalin formundan 1 mg IV/IO olacak şekilde 3-5 dk da bir uygulanmaktadır. Uygulamadan hemen sonrasında 20ml sıvı vermek önerilir.
Çocuk Kardiyak Arrest
Hazırlama
1. Yöntem : Bu sebeple Türkiye de piyasada bulunan 1 mg 1:1000’lik derişimdeki adrenalini 9 cc SF ile sulandırdığımızda, istenen 1:10000 formatı elde etmiş oluruz. 10 kg çocuk için 1 cc (0.1mg) olarak 3-5 dakikada bir uygulanır.
2. Yöntem : Ama ambulans içinde ve 10 kilonun altındaki çocuklar için bu uygulama çok pratik değildir. Bu yüzden 1mgr adrenalini 100 cc SF ile sulandırdığımızda, pratik olarak 1 ml sinde 0.01 mgr Adrenalin bulunan ve istenen formatı elde etmiş oluruz. Acil çalışanları ekibi bu sulandırma yöntemini hastane öncesi ve acil servislerde daha pratik bulmaktayız.
Uygulama
1. Yöntem : Çocuk kardiyak arrest hastaların resüsitasyonunda ise uygulama sırasında 9 cc Sf ile dilüe edilip 1:10.000 derişimde 0.01 mg/kg IV (max 1mg) IV uygulanmaktadır. Uygulamadan hemen sonrasında ilacın dolaşıma etkin girebilmesi için bolus 20ml sıvı (sf) verilmesi önerilir. Aslında bir nevi adrenalini damar içinde daha da seyreltiyoruz.
- IV/IO yolun açılamadığı durumlarda yetişkin ve çocuklarda adrenalin dozu, IV/IO dozun 2-3 katı olacak şekilde 10 cc Sf ile sulandırılarak trakeal yoldan uygulanabilir. Bu uygulama sonrasında 5 kez balon valf maske ile ventilasyon sağlanmalıdır.
2. Yöntem : 1mgr adrenalini 100 cc SF ile sulandırdığımızda, pratik olarak 1 ml sinde 0.01 mgr Adrenalin bulunan ve istenen formatı elde etmiş oluruz. Acil çalışanları ekibi bu sulandırma yöntemini hastane öncesi ve acil servislerde daha pratik bulmaktayız.
3 kg lık bir bebek için 3 ml puşe yapılır arkasına 20 ml boş sf puşelenir.
10 kg lık bir bebek için 10 ml puşe yapılır arkasına 20 ml boş sf puşelenir.
- Defibrile edilemeyen ritmlerde (Asistoli/NEA) durumlarında asistoli doğrulanır doğrulanmaz mümkün olan en kısa sürede adrenalin uygulamasına başlanmalıdır.
- İV,İO ve ETT yol ile verirken 1:10000’lik derişim -İM ve nebülizatör ile 1:1000’lik derişim kullanılabilir.
- Erken adrenalin uygulaması: Erken epinefrin uygulamasının iki randomize klinik çalışmanın sonuçları değerlendirildiğinde erken epinefrin uygulamasının spontan geri dönüşünü (ROSC) ve ve sağkalımı artırdığını göstermektedir (Sınıf 1, LOE BR).Kılavuza göre Yetişkin Kardiyak Arrest Algoritmasında şok verilemez; ritimleri olan hastalarda epinefrinin erken uygulanması vurgulanmış.
– Zamanlamayla ilgili olarak, şok verilemez bir ritimle kalp durması için, epinefrinin mümkün olan en kısa sürede uygulanması mantıklıdır (Sınıf 2a, C-LD).
– Zamanlama ile ilgili olarak, şok verilebilir bir ritimle kardiyak arrest için, ilk defibrilasyon girişimleri başarısız olduktan sonra epinefrin verilmesi makul olabilir (Sınıf 2b, C-LD).
Yetişkin Kardiyak Arrest Algoritmasında şok verilemez ritimleri olan hastalarda epinefrinin erken uygulanması vurgulanmış.
Anaflakside
Anafilaksi durumlarında Adrenalin dozu IM olarak uygulanmalıdır. Adrenalin, yetişkin anaflaksi durumlarında 0.5 mg, 6 yaş üstü çocuklarda 0.3 mg, 6 yaş altı çocuklarda 0,15 mg IM (1/1000) uyluk anterolateraline uygulanmalıdır.
Daha detaylı anlatıma buradan erişebilirsiniz.
Ağır Astımda
Ağır yada ölümcül astım atağı tablosunda adrenalin dozu 0.3 mg subkutan olarak uygulanabilir (20 dk ara ile toplam 3 kez tekrarlanabilir). Özellikle çocuklarda nebül olarak bronşiyolit tedavisinde kullanılmaktadır. Epinefrin ya da rasemik epinefrin olarak (0,05 ml/kg/doz) 3 cc SF ile nebülizatörle (maksimum 0,5 ml) verilebilir. Hasta taşikardi açısından takip edilir.
Çocuklarda Bradikardi Tedavisinde Adrenalin Dozu
Çocuklarda bradikardinin nedeni olarak artmış vagal uyarı düşünülmüyorsa adrenalin pediatrik hastalarda bradikardi tedavisinde tercih edilecek ilk ilaç olmalıdır. Çocuklarda bradikardi tedavisinde Adrenalin 1/10.000 lik solüsyondan 0.01 mg/kg dozunda IV/IO uygulanmalıdır.
Daha detaylı anlatıma buradan erişebilirsiniz.
Adrenalin Nebül Uygulama
standart L-epinefrin kullanılabilir.
1/1000’lik solusyonundan 0.5 ml/kg (max.4 mg) adrenalin 3-4ml serum fizyolojik ile sulandırıldıktan sonra nebulizatorle 10-20 dakika süreyle uygulanır. Yaklaşık 10 dakikada etkisi başlar ve 2 saat kadar sürer. Yanıt alınamayan hastalarda 20-30 dakikada tekrarlanabilir. İlk iki saat içinde ‘rebound’ gelişebilir veya kardiyovasküler yan etkiler ortaya çıkabileceğinden en az 4 saat hastanede izlenmelidir. Ağır olgularda kortikosteroid ve nebulize adrenalinin birlikte kullanılması entübasyon riskini oldukça azaltmıştır.
Adrenalin İnfüzyon Uygulama
İnfüzyon için Adrenalin’in seyreltilmesi önerilir. Bunun için 250 ml, 500ml, 1000 ml solüsyonlar kullanılabilir.
- 250 ml izotonik içine 1mg/1 ml adrenelin konulursa: 4 mcg/mL
- 500 ml izotonik içine 1mg/1 ml adrenelin konulursa: 2 mcg/mL
- 1000 ml izotonik içine 1mg/1 ml adrenelin konulursa: 1 mcg/mL
elde edilmiş olur. Anafilaksi, astım, bradikardi, AV blok, hipotansiyon, septik şok, ani kardiyak arrest gibi birçok endikasyonda infüzyon hızları farklılık göstermektedir. Genel olarak infüzyon hızları mcg/kg/dakika şeklinde ifade edilir. Ama acil serviste genel yaklaşım olarak mcg/dakika şeklinde uygulanır.
Hastanın klinik durumuna göre dakikada 2-10 mikrogram/dk titre edilir. İnfüzyonu geniş bir damar yolundan veya santral venöz erişimle sağlanır. Hızı kontrol etmek için bir infüzyon pompası kullanılması önerilir. Vazokonstrüksiyon yaratacağı için mümkünse el, ayak ve ayak bileği damarlarını (kangren potansiyeli nedeniyle), yaşlı hastalarda bacak damarlarını veya tıkayıcı vasküler hastalıkları olanlarda bacak damarlarını kullanmaktan kaçınınız.
İnfüzyon dozuna ve verme hızına göre şu etkiler görülür;
- Dakikada <0.01 µg/kg dozda: Kan damarlarında dilatasyon, kan basıncında azalma
- Dakikada 0.04-0.1 µg/kg dozda: Kalp atım sayısında, debisinde ve atım hacminde artma; periferik vasküler rezistansta azalma
- Dakikada >0.2 µg/kg dozda: Vazokonstrüksiyon ve total periferik rezistansta artma.
- Dakikada >0.3 µg/kg dozda: Renal kan akımında, gastrointestinal motilitede, pilor tonusunda ve splanknik kan akımında azalma
görülür.
Uygulama
Yaygın olarak 500 ml dextroz yada izotonik içine 1mg/ml adrenalin konulur. 500ml içinde 1000 mcg elde edilmiş olur. 1ml sinde 2mcg adrenalin elde edilmiş olur. Hastanın klinik durumuna göre 1ml/dk infüzyon baslanır 10-15 dakika arayla doz yükseltilir, 5 ml/dk’a kadar çıkartılabilir.
Gebelik Kategorisi: C
İlaç anne sütüne geçip geçmediği net değil.
Sinir sistemi hastalıkları
Sinirlilik, anksiyete, huzursuzluk, baş ağrısı, baş dönmesi, başta hafiflik, uykusuzluk.
Göz hastalıkları
Dar açılı glokom belirmesi veya ağırlaşması, gözde geçici batma ve yanma duyuları, göz ağrısı, aleıjik gözkapağı reaksiyonu, gözde iritasyon.
Kalp hastalıkları
Kalp çarpıntısı, yüz kızarması, miyokard (kalp kası) oksijen tüketiminde artış, kalp aritmileri (düzensiz kalp atışı), ani ölüm, angina pektoris . Ventriküler fibrilasyon görülebilir ve şiddetli hipertansiyon hastalarında serebral hemoraji ve pulmoner ödem neden olabilir.
Solunum, göğüs bozuklukları ve göğüs boşluğu hastalıkları
Hırıltılı soluma, nefes darlığı.
Sindirim sistemi hastalıkları
Bulantı, kusma, ağız kuruluğu, boğazda kuruluk.
Kas-iskelet bozuklukları, bağ doku ve kemik hastalıkları
Kuvvetsizlik, titreme.
Böbrek ve idrar hastalıkları
İdrar torbası çıkışında tıkanıklık olan hastalarda akut üriner retansiyonu.
Diğer
Terlemede artma, kol ve bacaklarda üşüme, lokal iskemik nekroz.
Antidot:Yok
- Adrenalin damar dışına çıkarsa, cilt nekrozu yapar.
- Alkali çözeltiler, katekolaminleri inaktif hale getirirler bu yüzden Sodyum bikarbonatla birlikte, iv ya da tüp içinden aynı anda uygulanmamalıdır.
- ADRENALIN 0.25 mg/1 ml 100 ampül
- ADRENALIN 0.5 mg/1ml
- ADRENALIN 1 mg/1ml
- PENEPIN 0.15 mg/0.3 ml I.M. enjeksiyonluk çözelti içeren kullanıma hazır şırınga 1 adet
- https://www.acilcalisanlari.com/pediatrik-ileri-yasam-destegi-erc-2021-akil-karti.html
- https://www.acilcalisanlari.com/yetiskin-ileri-yasam-destegi-erc-2021-akil-karti.html
- https://acilci.net/adrenalin-infuzyonu/
- https://reference.medscape.com/drug/epipen-jr-epinephrine-342437
- https://www.slhd.nsw.gov.au/RPA/neonatal%5Ccontent/pdf/Medications_Neomed/Adrenaline_Infusion_Neomed.pdf
