Fomepizol metanol ve etilen glikol zehirlenmesinin antidotudur. Spesifik Alkol Dehidrogenaz enziminin kompetatif inhibitörüdür. Kimyasal adı fomepizolün 4-metilpirazoldür. Tedavinin amacı hastaya alkol dehidrogenaza yüksek afinitesi olan fomepizol verilerek metanol ve etilen glikol metabolizması yarışmalı olarak inhibe edilip ana bileşenlerin toksik metabolitlerine dönüşmesini engellemektir.
Her iki durumunda da hem etanol, hem de fomepizol tercih edilebilmektedir. Fomepizolün alkol dehidrogenaz inhibitör etkisi daha güçlü olmakla birlikte, etki süresi de hafifçe daha uzundur. Santral sinir sistemi depresyonu, hepatotoksisite, hipoglisemi gibi yan etkiler fomepizol ile daha az sıklıkla görüldüğünden, bulunduğu ülkelerde, toksik alkol zehirlenmesi durumunda fomepizol birinci tercihtir. Pahalı olmasından ötürü Türkiye’de kısıtlı sayıda merkezde bulunmaktadır. 114 Ulusal Zehir Danışma Merkezini (UZEM) aracılığı ile en yakın merkezden getirtilebilir.
Etki Başlangıcı:
Etki süresi: Hesaplanamamış Doza bağlı.
Yarılanma Ömrü (t½):
Antidot: Hemodiyaliz
Metabolizma: Karaciğer
Atılım: İdrar
Saklama: Oda sıcaklığı (20° ile 25° C)
Fomepizol (Antizol®, 1 g/ml, 1.5g/1.5ml ve 5g/5 ml vialleri var.
Fomepizol, etilen glikol ve metanolün toksik metabolitlerine metabolizmasındaki ilk adımları katalize eden enzim olan alkol dehidrojenazın rekabetçi bir inhibitörüdür. Etilen glikol önce glikoaldehit’e metabolize edilir ve daha sonra glikolat, glioksilat ve oksalata oksidasyona uğrar. Glikolat ve oksalat, etilen glikol toksisitesinde görülen metabolik asidoz ve böbrek hasarından birincil olarak sorumludur. Metanol önce formaldehite metabolize edilir ve daha sonra formaldehit dehidrojenaz aracılığıyla oksidasyona uğrayarak formik asit haline gelir. Metabolizmaları fomepizol tarafından bloke edildiğinde yarı ömürleri 17-52 saate kadar uzayabilir. Metanol zehirlenmesine bağlı metabolik asidoz ve görme bozukluklarından birincil olarak sorumlu olan formik asittir.
Etanole göre fomepizol kullanımının birçok avantajı vardır; etanole göre daha standart bir doz rejiminin bulunması, monitorizasyonunun daha kolay olması ve SSS depresyonu yapmaması gibi. Fomepizolün dezavantajı, maliyetidir. Ancak ne etanol ne de fomepizol, hemodiyaliz tedavisinin yerine geçemez.
- Metanol Zehirlenmesi
- Etilen Glikol Zehirlenmesi
- Metanol Alımı
- Etilen Glikol Alımı
Antidot Tedavi Endikasyonları
- Serum metanol seviyesi 6,2 mmol/L veya 20 mg/dl üzerinde ise
- Toksik dozda metanol alımı öyküsü sonrası osmolar açığın >10 mOsm/L olması
- Şüpheli metanol alım öyküsü sonrası aşağıdaki durumlardan en az ikisinin bulunması
-Arteryel pH <7,3
-Bikarbonat <20 mmol/L
-Osmolar açık >10 mOsm/L
-Klinik bulgular ile beraber yüksek anyon açıklı metabolik asidoz
Yükleme dozu: Ven içine 100 mL % 0,9’luk sodyum klorür ya da % 5 dekstroz içinde, 15
mg/kg 30 dakikada uygulanır.
İdame dozu: Ven içine 10 mg/kg 12 saat arayla toplam 4 kez, ardından 15 mg/kg 12
saatte bir, 30 dakikalık infüzyonlarla verilir.
- Fomepizol, hastanın asidozu ve genel durumu düzelinceye ya da ölçülebiliyorsa metanol düzeyi 20 mg/dL’nin altına düşene dek sürdürülür.
- Fomepizolün etanole göre etkisinin daha özgül ve yan etkilerinin daha az olduğu
belirtilmesine karşın, klinik açıdan üstünlüğünü kanıtlayan kontrollü araştırmalar
bulunmamaktadır. - 48 saatten uzun veriliyorsa metabolizmanın indüksiyonunu kompanse etmek için doz 15 mg/kg’a yükseltilmelidir.
- Eğer hasta diyalize girerse, fomepizol her 4 saatte bir veya diyaliz boyunca 1 mg/kg/saat hızında devamlı olarak verilmelidir.
- Fomepizolün etanole göre etkisinin daha özgül ve yan etkilerinin daha az olduğu belirtilmesine karşın, klinik açıdan üstünlüğünü kanıtlayan kontrollü araştırmalar bulunmamaktadır.
Çocuklarda:
Pediatrik: Güvenlik ve etkinliği pediyatrik hastalarda belirlenmemiştir
Fomepizol uygulaması, hastalarda bradikardi ve hipotansiyona neden olabilir, bu
nedenle uygulama esnasında hastalar monitörize edilmelidir.
- Hipotansiyon
- Bradikardi
- Hipertrigliseridemi
- Baş dönmesi
- Nöbet
- Anksiyete
- Dissemine intravasküler koagülasyon (nadir)
- Anüri
- Hastanın pH değeri <7,3 ise Sodyum bikarbonat verilebilir.
- Hastanın pH değeri <7,25 ise hemodiyalize alınabilir. Ayrıca görmede bozulma, böbrek yetmezliği, mevcut tedaviler ile düzelmeyen elektrolit bozuklukları, stabil olmayan hemodinami veya serum toksik alkol düzeyi > 50 mg/dL durumlarında da hemodiyaliz yapılmasıd önerilir
- Etilen glikol zehirlenmesinde kofaktör olarak tiamin ve pridoksin verilebilir.
- Metanol zehirlenmesinde kofaktör olarak folik asit verilebilir.
Gebelik kategorisi:C
Bilinmiyor.
50 ve 100 mg/kg dozlarını alan sağlıklı gönüllülerde bulantı, baş dönmesi ve vertigo kaydedilmiştir. Antizol® diyaliz edilebilir ve hemodiyaliz aşırı doz vakalarının tedavisinde faydalı olabilir.
- Antizol® 1g/1mL Enjeksiyon Flakon
- Antizol® 1.5g/1.5mL Enjeksiyon Flakon
- Antizol® 5g/5mL Enjeksiyon Flakon
- https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2020/020696Orig1s006lbl.pdf
- https://www.statpearls.com/point-of-care/35965
- https://go.drugbank.com/drugs/DB01213
- https://www.statpearls.com/point-of-care/35965
