Multifokal Atriyal Taşikardi (MAT) atriyumun değişik bölgelerinden (sinüs de dahil) kaynaklanan çoklu uyarıların neden olduğu düzensiz, kalp hızın 100’ün üstünde olduğu hızlı bir kardiyak aritmidir. 1968 de tanımlanan MAT’ın diğer adı Kaotik Atriyal Taşikardidir. Wandering Pacemaker (60-100) ritminden tek farkı (100 üstü) hızıdır. Genellikle
- Ciddi KOAH gibi ağır solunum yetmezlikleri
- Kalp yetmezliği
- Sepsis
- Teofilin toksisitesi
- Yoğunbakım hastalarında
çok sık görülür. Multiple Atriyal Taşikardi genellikle altta yatan hastalığın düzelmesiyle kaybolan geçici bir ritmdir.
Aritmiye neden olan mekanizma henüz net açıklanamamıştır. Gecikmiş depolarizyonun tetiklediği otomasitenin MAT’ın oluşmasında etken olduğu düşünülmektedir. İntraselüler kalsiyum artışının gözlendiği ketakolamin deşarjı, asidoz, hipoksemi ve elektrolit bozuklukları gibi ağır hastalıklarda görülen proçeslerin aritmileri tetiklediği düşünülmektedir.
- Kalp hızı > 100/dakika olup ritm düzensizdir.
- Her P dalgasını mutlaka bir QRS kompleksi izler.
- Aynı derivasyonda en az üç farklı P dalga tipi mevcuttur.
- Uyarılar sadece sinüsten değil, atriyumun değişik noktalarından çıktığı için değişken PP, PR ve RR aralıkları ile birlikte düzensiz ritim mevcuttur.
Yetişkinlerde genellikle yoğun bakım ünitelerinde tedavi gören ağır solunum yetmezliği olan ileri derece kronik obstrüktif akciğer hastalarında ve kalp yetmezliği nedeniyle tedavi gören hastalarda görülür. Çocuk grubunda ise kompleks siyanotik kalp hastalığı, solunum yolu enfeksiyonu veya miyokardit tanısı konulan hastalarda görülür. Bu hasta uplarına mortaliteyi artırır.
MAT en çok Atriyal Flutter ve Atriyal Fibrilasyonla karışır. Aradaki farkı anlamak çok önemlidir çünkü tedavileri çok farklıdır. Aberrean iletili veya dal bloklu MAT bazen ventrikuler taşikardi ile karışabilir.
Multifokal atriyal taşikardinin tedavisi altta yatan tıbbi durumların tedavisine odaklanmalıdır. Olguların çoğunluğunda hastalar altta yatan kronik hastalığın agreve olması ile acile başvururlar ve multifokal atriyal taşikardi ataklarının çoğu altta yatan durumların tedavisi ile giderilebilir. Hastada altta yatan kalp veya akciğer hastalıklarında semptomatik dekompansasyon görülürse veya altta yatan koşulların yeterli tedavisine rağmen nadiren kalıcı semptomatik aritmi ortamında gelişirse spesifik tedavi endikedir.
Anamnezde KOAH hastalarında teofilin içeren ilaçlar (ketokalamin deşarjı) sorgulanmalıdır. Bütün hastalardan elektrolit bozuklukları için biyokimya, anemi için hemogram, metabolik durumu görmek için arter kan gazı ve akut koroner sendrom düşünülüyor ise kardiyak markerlar acil olarak istenmelidir. Öncelikli olarak hasta stabilize edilmeli oksijen saturasyonu %94 olacak şekilde oksijen başlanmalı ve elektrolit anormallikleri düzeltildikten sonra dihidropiridin olmayan kalsiyum kanalı blokerleri başlanabilir.
Kalsiyum Kanal Blokerları
Verapamil ve Diltiazem:
Altta yatan akciğer hastalığının varlığında, birinci basamak ajan dihidropiridin olmayan bir kalsiyum kanal blokeri olan verapamil veya diltiazemdir. Bu ajanlar atriyal hızı yavaşlatırlar atriyoventriküler düğümü baskılayarak iletimi azaltırlar böylece ventriküler hızını yavaşlatırlar. Çalışmalarda yaklaşık hastaların % 43 nün sinüs ritmine geri döndüğü saptanmış. Negatif inotropik etkiler ve periferik vazodilatasyon nedeniyle önceden var olan kalp yetmezliği veya hipotansiyonu olan hastalarda dikkatli olunmalıdır. Benzer şekilde, kalp pili takılmadığı sürece atriyoventriküler blokları olan hastalarda kalsiyum kanal blokerlerinden de kaçınılmalıdır.
Atriyal aktiviteyi atriyaventriküler (AV) noda etki ederek düşürürler. Fakat tüm hastaları normal sinüs ritmine döndüremezler. En sık görülen yan etki ise hipotansiyondur.
Doz: Diltiazem kullanımı; genellikle 20-45 mg İV bolus ( 1ampul=25 mg) takiben 10-25 mg/h saatlik infuzyon tedavisi şeklindedir.
Beta Bloker
Altta yatan akciğer hastalığının yokluğunda, birinci basamak ajan beta-blokerlerdir. Beta-blokerler sempatik stimülasyonu azaltarak ve atriyoventriküler düğüm yoluyla iletimi azaltarak ve böylece ektopik odakları baskılayarak ventriküler hızını yavaşlatırlar. Çalışmalarda çoğu hastanın (%79) sinüs ritmine döndüğü belirtilmiştir ama akut tedavi sonrasında uzun dönemli tedaviye ihtiyaç duyulmuştur.
Beta Blokerlar MAT için çok kullanışlı değillerdir. Çünkü KOAH gibi altta yatan bir akciğer hastalığı olan hastalarda ve bronkospazm riskinde artış ve kalp debisinde azalma nedeniyle dekompanse kalp yetmezliği olan hastalarda dikkatli olunmalıdır. Ayrıca hipotansiyonda sık yan etkilerdendir ve kalp pili takılmadığı sürece atriyoventriküler blokları olan hastalarda beta blokerlerden kaçınılmalıdır.
Magnezyum
Kısıtlı çalışmalarda magnezyumun ektopik atriyal aktiviteyi baskıladığını ve magnezyum seviyeleri normal aralıkta olsa bile faydalı olabileceğini göstermiştir.
Doz: 2 gr Mg intravenöz olarak 1 dk içinde bolus olarak sonrasında 2g/saatlik 5 saatlik infüzyon şeklindedir.
Amiodarone
Kısıtlı çalışmalar Amiodaroneun MAT hastalarında %75 oranında bir günlük tedavide sinüs ritmine döndürmede başarılı bulmuşlardır.
Ablazyon
Bazı refrakter multifokal atriyal taşikardi vakalarında AV düğümü ablasyonu gerçekleştirilmiştir. Çalışmalar, hastaların% 84’ünde ventriküler cevabın yeterli kontrolü ile dakikada 56 atımlık ventrikül hızında ortalama bir azalma bulmuştur. Bununla birlikte, AV düğümü ablasyonu tam bir kalp bloğu oluşturur ve kalıcı bir kalp pilinin yerleştirilmesini gerektirir.
