Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), viral hemorajik ateş sendromları arasında yer alan zoonoz karakterli, insanlarda mortaliteye neden olabilen bir enfeksiyon hastalığıdır.
Etken Bunyaviridae ailesinden Nairovirus grubundan tek sarmallı RNA virüsü olan Crimean-Congo haemorrhagic fever virüsüdür. İnsanlara en sık bulaş enfekte olan Hyalomma cinsi kenelerin tutunması, ısırması yada viremik hayvanlara ait kan ve dokulara temas ile olmaktadır. Hastalık ülkemizde ilk olarak 2002 yılında dikkatleri çekmiş ve 2003 yılında kesin tanısı konmuştur. KKKA vakaları, hastalığın başlıca bulaştırıcısı olan kenelerin aktifleştiği dönemden başlayarak ülkemizde bahar ve yaz aylarında görülmektedir. Hastalık için tarım çalışanları ve hayvancılık yapanlar başta olmak üzere endemik bölgelerde çalışan veterinerler, sağlık personeli, askeri personel risk grubunu oluşturmaktadır.
Klinik tablo üşüme ve titremeyle yükselen ateş, baş ağrısı, halsizlik, boğaz ağrısı, kas ağrısı bulantı ve kusma gibi bulguların oluşturduğu hafif bir klinik tablodan; ciddi kanamalar, şok, bilinç bulanıklığı, hatta ölüme kadar varan ciddi ve ağır tablolarla seyredebilir. Detaylı anlatım için tıklayınız. Yüksek mortalite hızına sahip olması nedeniyle erken tanı ve tedavi çok önemlidir. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi, klinik semptomlar açısından birçok hastalıkla karışabilen ve endemik bölgelerde ayırıcı tanılar arasında mutlaka olması gereken bir hastalıktır. Kene tutunma öyküsü olmayıp, hayvan kesimi ve işlenmesi öyküsü olmayan ama kırsal kesimde yaşayan gastrointestinal semptomların ön planda olduğu besin intoksikasyonu şüphesiyle kliniğimizde takip edilen olguyu sizlere anlatmaya çalışacağız.
Olgu
Isparta’nın Eğridir ilçesinde yaşayan 50 yaşında erkek hasta ateş, bulantı, kusma ve 2 defa sulu ishal şikayeti nedeniyle acil servise başvuruyor. Acil serviste yapılan tetkikler sonucunda gastroenterit öntanısı ve covid-19 şüphesi nedeniyle hasta yatırılıyor. Takiplerinde lökopeni + trombositopeni (bisitopeni) gelişen hasta ileri tetkik ve tedavi amaçlı Isparta şehir Hastanesine sevk ediliyor. Hastanemize sevk edilen hasta mevcut ön tanıları ile acil servisimizde değerlendirildi. Hastaların genel durumu iyi, oryante ve koopereydi. Hastadan hemogram, geniş biyokimya ve INR istendi. Vital bulguları stable COVID-19 PCR Negatif ve toraks tomografisi normal olarak değerlendirilen hastanın geçmiş trombosit değerleri kıyaslandığında trombosit değerinin 2. gün önceki değere göre derinleştiği anlaşıldı. Aynı zamanda beyaz küre düşüklüğü, Laktat dehidrogenaz (LDH ) ve Aspartat Aminotransferaz testi (AST), Alanin aminotransferaz (ALT) yüksekliği saptandı. Mevcut laboratuvar bulguları ve endemik bölge olmamız nedeniyle hastada KKKA düşüldü ve hasta yoğun bakıma yatırıldı.
Hasta ait ilk 3 günlük vital ve laboratuvar bulgular
| 1.GÜN | 2.GÜN | 3.GÜN | |
| ATEŞ (oC) | 37.3 | 37.8 | 37.7 |
| TANSİYON (mmHg) | 110/80 | 120/70 | 110/80 |
| NABIZ (Dk) | 78 | 80 | 84 |
| O2 SAT | 98 | 99 | 98 |
| INR | 1.11 | 0.97 | 0.84 |
| PT(sn) | 13.2 | 11.6 | 10.1 |
| LDH (U/L) | 297 | 343 | 312 |
| HMG (g/dL) | 11.4 | 15.4 | 15.1 |
| WBC (L) | 1.4 | 1.13 | 2.26 |
| Trombosit (L) | 48 | 41 | 26 |
| AST (U/L) | 71 | 83 | 86 |
| ALT (U/L) | 39 | 43 | 50 |
| CK (U/L) | 124 | 150 | 136 |
Takiplerinde Hepatit belirteçleri negatifti. Brusella ve Salmonella için bakılan testler negatif olarak sonuçlandı. Hastanın öyküsü ayrıntılı olarak sorgulandığında besin intoksikasyonuna veya akut gastroenterite sebep olabilecek şüpheli bir durum yoktu. KKKA hastalığı yönüyle sorgulandığında kene tutunma öyküsünün olmadığı belirlendi. Yapılan vücut taramalarında kene tespit edilmedi. KKKA hastalığı yönüyle hastalara temas ve solunum izolasyon önlemleri uygulandı. KKKA için Isparta Halk Sağlığı kurumuna kan numunesi gönderildi. Hastanın yatışının 3. gününde KKKA virüsü PCR (+) olarak geldi. Takipleri esnasında 3 gün boyunca ateşi subfebril devam etti. Tedavide hastaya destek tedavisi uygulandı. Hastaya sıvı-elektrolit desteği ve kan ve kan ürünleri desteği sağlandı. 6.günden sonra hastaların şikayetleri geriledi. Kanama profilleri normaldi ve kanama semptomları olmadı. Yatışının 10.gününde kliniği düzelen ve laboratuvar bulguları normale dönen hastamız şifa ile taburcu edildi. Hastamızın takipleri sırasındaki laboratuvar bulguları aşağıda sunulmuştur.
Hastaya ait vital ve laboratuvar bulgular
| 7.GÜN | 8.GÜN | 10.GÜN | |
| ATEŞ (oC) | 36.3 | 36.5 | 36.8 |
| TANSİYON (mmHg) | 120/80 | 130/80 | 110/80 |
| NABIZ (Dk) | 78 | 85 | 76 |
| O2 SAT | 99 | 99 | 98 |
| INR | 1.1 | 0.97 | 1 |
| PT(sn) | 11.2 | 12.6 | 13.1 |
| LDH (U/L) | 218 | 220 | 200 |
| HMG (g/dL) | 15.4 | 15.4 | 15.1 |
| WBC (L) | 2.8 | 3.2 | 5.3 |
| Trombosit (L) | 80 | 41 | 26 |
| AST (U/L) | 60 | 50 | 66 |
| ALT (U/L) | 45 | 60 | 43 |
| CK (U/L) | 100 | 90 | 45 |
KKKA, 2002 yılından beri ülkemizde görülmekte ve ciddi ölümcül sonuçlara yol açmaktadır. Klinik olarak sıklıkla ateş, miyalji ve kanama bulguları ile karşımıza çıksa da prehemorojik evrede hastalarda ishal, bulantı ve kusma gibi semptomlarlada acil servise başvurabilirler. Ülkemizde hastalığın özellikle endemik görüldüğü yerlerde risk faktörleri olan, ateş ve pansitopeni-bisitopeni-tombositopeni bulgularıyla başvuran hastalarda KKKA akılda tutulmalıdır. Ayrıca olası bulaşların önüne geçebilmek için standart temas izolasyon kurallarına dikkat etmek gerekmektedir.
- https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/zoonotikvektorel-kkka/detay.html
- https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/zoonotik-vektorel-hastaliklar-db/zoonotik-hastaliklar/1-KKKA/7-Sunumlar/KKKA_Sunum_Hekimlere_Ynelik08.04.2020.pdf
- http://www.turkailehekderg.org/makaleler/olgu-sunumu/besin-intoksikasyonu-suphesiyle-basvuran-uc-kirim-kongo-kanamali-atesi-olgu-sunumu/
- https://www.researchgate.net/publication/289376780_Kirim-Kongo_Kanamali_Atesi_Gec_Tani_Konulan_Iki_Olgu
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/575306
