Çocuklarda kafa travmaları bu çağın en önemli sağlık sorunlarından olup , 1 -15 yaş grubunun en sık görülen morbidite ve mortalite sebeplerinden biridir. Çocuk travma hasta yönetiminde yapılmakta olan en büyük hata , çocukların yetişkin hasta gibi görülmesidir. Çocuklar yetişkinlerin küçültülmüş hali değildir! Çocuklar travmaya çok daha duyarlıdır. Oluşan hasar travmanın nedeni, çocuğun yaşına ve gelişim basamaklarına göre değişiklik gösterir.
Yetişkinlerle çocuklar arasındaki fark yaratan nedenler ve travmaya yatkınlık nedenleri;
- Vücut yüzey alanına göre kafaların daha büyük ve daha ağır olması, birim vücut alanına düşen kuvvetin daha fazla olması ve multisistem etkilenmeleri sayılabilir. (Oksiput ve alın kısmı daha belirgin olması, yüz kemiklerinin daha küçük olması)
- Boyun kemikleri tam gelişmediğinden kafa kemikleri bol ligaman yapılarla bağlıdır. Bu yüzden boyunları daha zayıftır ve baş hareketine daha fazla müsaade eder.
- Pediatrik kafatası daha esnektir – kırık olmaksızın kuvveti daha fazla absorbe eder.
- Genel dolaşım volümü zaten azdır, bu da kanamaya hassas olmalarına neden olur. İnce cilt vücut sıcaklık değişimlerine yatkın hale getirir. Cilt altı yağ dokunun azlığı künt travmaya duyarlı hale getirir.
- Çocuk beyninin myelizasyonu tamamlanmamıştır ve daha fazla su içerir , oluşan makaslama kuvvetlerine daha hassastır , daha fazla akselerasyon-deselerasyon kazalarına maruz kalır.
- Kafatası kemikleri ince, fontaneller ve sütürler açık olduğundan intrakranial yapıları yeterince koruyamaz.
Ayrıca klinik değerlendirme küçük çocuklarda çok zordur.
• Travma öyküsünü veremez.
• Fizik muayeneye koopere olamaz.
• GKS’yi değerlendirmek zordur.
• Çoklu organ yaralanması sık görülür.
• Şoka girme riski yüksektir.
Yetişkinlerle çocuklar arasındaki bu farklılıklardan dolayı çocuklar kafa travmalarına daha duyarlıdır ve acil servislerde sık karşılaşılmaktadır.
Travmatik beyin yaralanması (TBY) şüphesinde, geleneksel olarak hızlı bir biçimde birincil görüntüleme yöntemi olan bilgisayarlı tomografinin (BT) planlamasını yapmış olsak ta çocuk grubunda çekincelerimiz bulunmaktadır. Bunun en önemli nedeni çocukların, erişkinlere kıyasla iyonize radyasyona daha fazla duyarlı olmasıdır.
Yapılan çalışmalarda tek seferde kranial BT çekilen çocuk grubu hastalarında kanser gelişme riski ( beyin tümörü ve lösemi riski artmış) :
-1 yaşından küçük infantlarda 1:1500,
-10 yaşında; 1:5000
olarak bildirilmiştir.
Bu yüzden BT çekim kararı verirken risk-yarar analizi çok iyi yapılmalıdır. Bu karar için de işimizi kolaylaştıracak en önemli kabul görmüş kurallar ve algoritmalardan yararlanmalıyız. Bu algoritmalardan acil serviste sık kullandığımız bazıları aşağıda sıralanmıştır:
- Kanada BT Kuralları
- New Orleans Kriterleri
- NEXUS-II Kriterleri
- PECARN (Pediatric Emergency Care Applied Research Network)
- NICE (National Institute for Health and Care Excellence)
- CHALICE (Children’s Head Injury Algorithm for the Prediction of
Important Clinical Events) - CATCH (Canadian Assessment of Tomography for Childhood Head
Injury)
Bu algoritmaların çocuk grubunda en duyarlılarından biri PECARN algoritmasıdır. Algoritma 18 yaş altı, < 24 saat içerisinde başvuran, künt kafa travmalı, GKS 14-15 olan hastaları kapsamaktadır.
< 2 yaş:
Sensitivite %100
Spesifite %53.6
2-18 yaş
Sensitivite %96.8
Spesifite %58.2
- https://www.pecarn.org/documents/Kuppermann_2009_The-Lancet.pdf
- https://www.acilci.net/cocuklarda-kafa-travmasinda-goruntuleme/
- https://bulletin.facs.org/2018/06/atls-10th-edition-offers-new-insights-into-managing-trauma-patients/
- https://www.acilci.net/altunci-pediatrik-kafa-travmasi/
- http://file.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/u1mzYwSGfcHM.pdf
- http://www.journalagent.com/travma/pdfs/UTD-22800-CLINICAL_ARTICLE-ISIK.pdf
- http://file.lookus.net/millipediatri/sunumlar/2016/201645.pdf
