Premature Atrial Kompleks (Premature Atrial Complex : PAC); sinoatriyal düğümden kaynaklanan ve normal yollarla ilerleyip ventrikülleri depolarize eden bir elektriksel aktivite var iken, atriyumlarda herhangi bir noktadan erken bir ateriyal uyarı ile atriyumların ve sonrasında ventriküllerin depolorize edildiği durumdur. Bu erken atriyal uyarının sonrasında sinoatriyal düğüm tekrar kontrolü ele alarak normal sinüs ritmini devam ettirir. Yaygın bir kalp ritim bozukluğu olan atriyal erken komplekslerin bir diğer adı prematüre atriyal kasılmalarıdır. Bu kasılmalar çarpıntı şeklinde hissedilir ve ekstra hızlı, ekstra yavaş veya düzensiz zamanlanmış kalp atışları şeklinde olabilirler.
Sağ atriyumda bulunan, kalbin pacemakerı olan sinoatriyal (SA ) düğüm nedenli gelişen bir uyarı, kısa sürede atriyuma yayılır sonrasında atrium kasılır ve AV düğüme ulaşır. AV düğümünden bir gecikme ile His demeti, Purkinje lifleri aracılığı ile ventrikül kaslarına yayılır ve ventrikül kasları kasılır.
Normal fizyolojinin dışında oluşan Prematür Kontraksiyonlar (“ektopik vurular”) orijinlerine göre sınıflandırılırlar;
- Atrial (PAC)
- Nodal (PJC)
- Ventriküler (PVC)
PAC Sınıflaması
- Tek odaklı (unifokal); Tek bir ektopik odaktan kaynaklanır; prematür atriyal kompleksler birbirinin aynısıdır.
- Çok odaklı (multifokal); İki ya da daha fazla ektopik odaktan kaynaklanır; birden fazla P dalga morfolojisi mevcuttur.
- Bigemine; her iki vurudan biri prematür erken vuru
- Trigemine; her üç vurudan biri prematür erken vuru
- Kuadrigemine; her dört vurudan biri prematür erken vuru
- Kuple; iki ardışık prematür erken vuru
- Triple; üç ardışık prematür erken vuru
Aşağıdaki koşullardan herhangi biri, prematüre kalp atışlarının daha sık ortaya çıkmasına neden olabilir. Sık veya semptomatik prematür atriyal vurular;
- Anksiyete
- Sempatomimetikler
- Beta agonistler
- Aşırı kafein
- Hipokalemi
- Hipomagnezemi
- Digoksin toksisitesi
- Miyokardiyal iskemi
gibi farklı sebeplerle ortaya çıkabilmektedir.
- Erken gelen atriyal uyarılarda oluşan P dalgasının kökeni sinoatriyal düğüm olmadığı için, P dalgasının morfolojisi diğer P dalgalarından farklıdır.
- Ritm atriyal erken uyarının geldiği noktalarda düzensiz, sinoatriyal düğümden çıktığı noktalarda düzenlidir.
- Atriyumdaki ektopik odaktan erken çıkan uyarı genellikle normal bir şekilde ventriküle iletilir ve dar QRS kompleksi oluşturur.
- Prematür atrial vuruların PR intervali sinüs düğümünün PR intervaline göre daha uzun veya daha kısa da olabilir. Eğer prematür atrial vuruların çıktığı odak AV düğüme yakın ise, uyarının AV düğüme ulaşması daha kısa zaman alacağı için bu APS’nin PR intervali de daha kısa olacaktır.
- Bazen erken gelen atriyal prematüre atımlar aberasyon (bozulma) ile iletilir ve geniş QRS yapar. Sağ dalın refrakter periyodu sol dala göre genellikle daha uzun olduğu için aberasyon ile iletilen prematür atrial atımların QRS kompleksleri de genellikle sağ dal bloğu paterni morfolojisindedir.
- Bazen çok erken gelen atriyal prematüre atımlar atriyoventriküler düğümü refrakter dönemde yakaladıkları için ventriküle iletilemezler ve prematür atrial vurular bloklanır. Bloke olmuş atriyal prematüre atım da ilk anda sinüs arresti gibi görünebilir. Bu durum, bloke olan P dalgasının kendisinden önce gelen T dalgasını deforme etmesiyle fark edilir.
- Anormal P dalgası kendisinden önce gelen T dalgasının içerisinde gizlenerek sivri veya deve hörgücü şeklinde görünüm ortaya çıkartabilir – görülmediği takdirde PAC, PJC ile karışabilir.
- Bazı hasta sinüs sendromu hastalarında prematür atrial vuruların sinüs düğümünü kısa süreli baskılamasına bağlı olarak sinüs pause görülebilir. PAC genellikle sinüs düğümünü reset eder (döngüyü tekrar başlatır) ve genellikle kompensatuar pause görülmez. Eğer PAC sinüs düğümünü reset edemezse, kompansatuar pause görülür.PAC‘lerde kompansatuar pause çok nadir görülür.
- Bloke PAC ile 2. derece AV blok ayırımı; 2.derece AV blokta P dalgasının şekli ve PP intervali değişmemiştir.
67 yaşında acil servise kalpte vurunun atlandığı hissi nedeniyle başvuran hastanın EKG si
Prematür atrial vurular genellikle araştırma ya da tedavi gerektirmeyen normal elektrofizyolojik bir olgudur. Yapısal kalp hastalığı olmadan da görülebilir. Ama altta yatan predispozan faktörlerin olduğu hastalıklarda (sol atrial genişleme, iskemik kalp hastalığı, WPW), prematür erken vuru, reentran taşidisritmilerin oluşumunu tetikleyebilir ve sıklığında artış yapabilir. Bazen atriyal fibrilasyon veya atriyal flutter gibi ritm bozukluklarını tetikleyebilir.
Sık prematür atrial vurular çarpıntı , kalpte vurunun atlandığı hissine veya kalp atışlarının alışılmadık farkındalığına yol açabilir. Bloke PAC’ler bigemine ritm şeklinde ortaya çıkarsa semptomatik bradikardi (egzersiz intoleransı, yorgunluk) yapabilir.
- https://litfl.com/premature-atrial-complex-pac/
- https://ekg.md/content/premature-atrial-contraction-pac/
- https://www.resusitasyon.com/premature-ventrikuler-kompleks-pvc/
- https://www.metealpaslan.com/ekg/vps.htm
- Elektrokardiyografi EKG (EKG Öğrenme ve Okuma sayfa anlatım ve yazıları)
- https://tr.medic-life.com/atrial-premature-complexes-16584
