Akut gastroenterit (AGE), dışkı kıvamının yumuşaması ve/veya sıklığının artması (günde 3 veya daha fazla) olarak tanımlanır. Bu duruma ateş veya kusma eşlik edebilir. İshal genel olarak 7 günden daha kısa sürer ve 14 günü aşmaz. İki haftadan daha kısa süren ishal ve kusma ataklarının tümü akut gastroenterit olarak adlandırılır. Özellikle yeterli rehidrasyon tedavisi alan sağlıklı bireylerde hastalık kendiliğinden sınırlandırır ve iyileşir. Ancak, küçük çocuklar ve bebeklerde morbidite ve mortaliteye neden olabilir. Daha önce gastroenterit ve ishal yaklaşımı için hazırladığımız yazıda, konu ile ilgili acil servis yaklaşımına yer vermiştik. Yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Gastrointestinal sistem infeksiyonlarına virus, bakteri, protozoa, helmit ve mantarlar neden olur. Gastroenteritlerin yaklaşık %60-70’i viral etiyolojiye sahiptir. En sık nedenler,
- Rotavirus (Çocuklarda en sık etken)
- Adenovirüs
- Salmonella
- Campylobacter
- Shigella
- E. coli
- İshal
- Kusma
- Ateş
- Karın Ağrısı
- Ateş
Dehidratasyon Tedavisi
Oral Replasman Sıvısı (ORS);Oral alımı olan hastalarda dehidratasyon ila kaybolan sıvının replasmanı ORS ile sağlanmalıdır. Oral rehidratasyon sıvısı hazırlanması için 1 litre kaynatılmış su, 2 çorba kaşığı toz şeker, 1 çay kaşığı tuz, 1 çay kaşığı karbonat kullanılabilir ya da hazır preparatar ile oral rehidratasyon sıvısı oluşturulabilir.
I- Ge-Oral® Toz poşet DIB s:LH
Veya hazır GE-ORAL ® TOZ 2 POŞET, 1 litre suya 1 poşet katılarak hazırlanır. Kusan bebeklerde az ve sık beslenme önerilir. Her ishalli dışkıdan sonra 2 yaşın altındakilere bir çay bardağı, 2 yaşından büyüklere yarım veya bir su bardağı, büyük çocuk ve yetişkinlerde içebildiği kadar sıvı verilmelidir.
Antibiyotik Kullanımı
- Gastroenterite sebep olan organizma tespit edildiği takdirde uygun antibiyotiğe geçilmesi ya da antibiyotik kullanımının sonlandırılması gerekmektedir. Etken olarak; Campylobacter, shigella, Salmonella, Yersinia enterocolica, Vibrio türleri, Colostridium difficile, Cryptosporidium, Cyclospora, Giardia türleri ve E.coli (shiga toksin üreten türleri hariç) tespit edildiğinde spesifik antibiyotik kullanımına geçilmelidir. Ampirik antibiyotik kullanımı için önerilen seçenekler:
- Azitromisin 500mg 1*1 3 gün
- Siprofloksasin 500mg 2*1 3-5 gün
- Trimetoprim sülfametaksazol 160/800mg 2*1 3-5 gün
Ampririk Tedavi Reçetesi
I- Cipro® (siprofloksasin) 500 mg Tablet DIB s:2×1
- Her bir film tablet, 500 mg siprofloksasin bulundurur.
- Sabah ve ve akşam bir miktar su ile alınır.
- Tabletleri aç karnına ya da tok karnına alabilir.
- Tedavisi süresi 3-5 gündür.
- Ampirik antibiyotik kullanımı, kanlı ve ateşin eşlik ettiği ishal vakalarında, 7 günden uzun süren ishal vakalarında, şiddetli turist diaresi durumunda ve nazokomiyal etkenlerin sebep olduğu ishal vakalarında düşünülmelidir.
- Gastroenterite sebep olan organizma tespit edildiği takdirde uygun antibiyotiğe geçilmesi ya da antibiyotik kullanımının sonlandırılması gerekmektedir.
II- Parol® (parasetamol) 500 mg Tablet DIB s:2×1
- Her bir film tablet, 500 mg parasetamol bulundurur.
- Ağrı kesici ve ateş dürücü olarak kullanılır. Eğer ateş varsa 2 tablet (1000mg) şeklinde alınmalıdır.
- Semptom varsa kullanılır.
III- Metpamid® (metokloropamid) 10 mg Tablet DIB s:3×1
- Her bir tablet, 10 mg Metoklopramid HCl bulundurur.
- Eğer hastada bulantı ve kusma varsa semptomatik tedavi için kullanılır
- Yetişkinlerde önerilen doz, tek bir seferde ağız yoluyla alınan 10 mg’dır (1 tablet). Bu doz, günde 3 defaya kadar tekrarlanabilir.
- Önerilen maksimum günlük doz 30 mg veya 0,5 mg/kg vücut ağırlığıdır.
- Önerilen maksimum tedavi süresi 5 gündür.
- Nörolojik bozukluklar açısından dikkatli olunmalıdır. Özellikle çocuklarda ve genç erişkinlerde kullanımı ile ekstrapiramidal bozukluklar meydana gelebilir. Bu reaksiyonlar, genellikle tek bir dozdan sonra ve tedavinin başında oluşabilir. Ekstrapiramidal semptomların olması durumunda metoklopramid derhal kesilmelidir.
IV- Dolorex® (diklofenak potasyum) 50 mg Tablet DIB s:2×1
- Her bir tablet, 50 mg diklofenak potasyum bulundurur.
- Eğer hastada karın ağrısı varsa semptomatik tedavi için kullanılır
- Yetişkinlerde önerilen doz, tek bir seferde ağız yoluyla alınan 50 mg’dır (1 tablet). Bu doz, günde 3 defaya kadar tekrarlanabilir. Tedavi başlangıcında günlük doz genelde 100 ila 150 mg’dır. Daha hafif vakalarda, günde 75-100 mg genellikle yeterlidir. Günlük toplam doz, 2 veya 3’e bölünmüş olarak alınmalıdır.
- Günde maksimum 3 tablet (150 mg) alınmalıdır.
Antiprotozoal Tedavi Reçetesi
I- Biteral® (ornidazol) 500 mg Tablet DIB s:2×1
- Her bir film kaplı tablet 500 mg ornidazol içermektedir.
- Amebiasis: Amipli dizanteri dahil, Entamoeba histolytica’nın neden olduğu tüm intestinal
enfeksiyonlar ve Giardiasis (lambliasis) enfeksiyonlarında kullanılır. - BİTERAL tablet daima yemeklerden sonra oral olarak alınmalıdır.
- Sabah ve akşam 1 tablet şeklinde 5-10 gün kullanılır.
| A09 | Diyare ve gastroenterit, enfeksiyöz kaynaklı olduğu tahmin edilen |
| A06 | Amebiyaz |
| A06.0 | Akut amipli dizanteri |
| A06.1 | Kronik barsak amebiyazı |
| A06.2 | Dizanterik olmayan amipli kolit |
| A06.9 | Amebiyaz, tanımlanmamış |
| A08.3 | Viral enteritler, diğer |
| A07 | Protozoal diğer barsak hastalıkları |
| A07.1 | Giardiaz [lambliaz] |
