Retina dekolmanı (ayrılma, yerinden ayrılma) retinanın sensörinöral ve pigment tabakasının (PT) ayrılması olarak tanımlanabilir. Görme azalması ve bulanık görme şikayeti olan hastalarda cerrahi gerektirebilecek tanılardan retina dekolmanı, acil servisin önemli tanılarından birisidir.
Görülme sıklığı yaklaşık olarak 1/10 000’dir. 80 yaşına kadar görülme olasılığı %3’dür. 30-70 yaşları arasında en sık görülür sıklıkla tek taraflı iken %10 bilateral görülebilir. Retina dekolmanlarının yaklaşık %10-20’sinin nedeni travmadır.
Retina dekolmanı klinikte 3 şekilde görülür:
1- Eksüdatif retina dekolmanı
2- Traksiyonel retina dekolmanı
3- Regmatojen retina dekolma
Eksüdatif retina dekolmanı:
Vasküler bozukluk nedeniyle koroidal dolaşımda oluşan staz sonucu retina altında eksüda birikimi ile karakterizedir. Bu sıvı sonucu pigment epitelininin düzeni bozulur, hasar oluşur ve sensoryel retinadan ayrılır. Eksüdatif retina dekolmanı sekonder olarak meydana gelir. Retinal yırtık ve delik bulunmaz. Eksüdatif retina dekolmanı genellikle sistemik hastalıkların ve oküler hastalıkların komplikasyonu olarak görülür.
Renal hastalık, gebelik retinopatisi, lösemi, disproteinemi, orak hücreli anemi gibi kan hastalıklarında, poliarteritis nodosa ve riketsia arteritisi, sklera ve koroid hastalıkları, kan dolaşım bozuklukları, tümörlere, orbita ve sinüs iltihaplarına bağlı olarak görülebilir.
Traksiyonel retina dekolmanı :
Enflamasyon ve hemoraji organizasyonu sonucu meydana gelen vitreus fibroz bandlarının veya dejenere olmuş vitreusun retinayı çekmesi ile oluşur .
Proliferan posthemorajik retinitis, proliferatif retinopati, Eales hastalığı, retrolental fibroplazi, ağır uveitis, retinal displazi, konjenital deformiteler ve delici yaralanmalardan sonra nedbe dokusunun retraksiyonu sonucu oluşabilir. Bu dekolmanlar total olmaya eğilimlidirler; sekonder olarak delik oluşabilir, o zaman regmatojen retina dekolmanına dönüşürler.
Regmatojen (Yırtıklı ) retina dekolmanı :
Dekolman olgularının büyük kısmını oluştururlar. Delik veya yırtık ile birliktedirler. Bu delik veya yırtıktan subretinal alana sıvı sızması ile meydana gelir. Regmatojen retina dekolmanı oluşturan delik veya yırtıklar, travmalardan başka bazı predispozan faktörlerin varlığında da ortaya çıkabilirler.
- Yüksek miyopi (6 numaradan fazla)
- Gözde yaralanma ve göz ameliyatı geçirmiş olma
- Katarakt ameliyatı geçirmiş olma
- İleri yaş nedeniyle göz içindeki jel kıvamındaki sıvı tabakanın azalması
- Ailede retina yırtılması olması
- Retinopati (diyabetik, prematür, orak hücreli anemi)
- Florokinolon kullanımı
Ani ağrısız görme kaybı ya da görme keskinliğinde bozulma şikayeti en sık bulgularıdır. Hastalar nadiren asemptomatik olabilirler. Işık çakmaları, sinek uçuşmaları, yuvarlak-oval ve örümcek ağı gibi şekiller, hareketli kırmızı-siyah noktalar görülmesi şeklinde yakınmalarla başvurabilirler.
Retina dekolmanı tanısı öykü ve direk fundoskopi ile konulur. Tanı için ideal şartlarda yapılmış fundoskopide dahi retinanın tüm alanını taramak zor olabilir. O yüzden ileri tetkik amaçlı ayrıntılı oftalmoskopik inceleme uygundur.
Göz ultrasonografisi özellikle son yıllarda acil serviste hastalara uygulanmaya başlamıştır. Acil göz ultrasonografisi ile retrobulbar kanama, kafa içi basınç artışı, yabancı cisimler ve retina dekolmanı gibi birçok patoloji tespit edilebilmektedir. Yatak başı acil göz ultrasonografisi retina dekolmanı için acil servistepratik tanı koydurucu bir işlemdir.
Göz Ultrasonu; Göz küresinde hipoekoik vitreus sıvısının içinde vitreus optik diske bağlı lineer hiperekoik bir membran olarak görülür. Dekolmanın yaşına, konumuna, büyüklüğüne ve arkasına kanama olup olmamasına göre farklı görüntüler görülebilir.
Hastanın göz hekimine ayrıntılı retina muayenesi için ulaşması sağlanmalıdır.
Acil göz hastalıkları konsültasyonu gereksinimi vardır.
- http://ankararetina.com/wp-content/uploads/2016/10/RET%C4%B0NA-DEKOLMANI.pdf
- https://www.uptodate.com/contents/retinal-detachment?search=retina%20dekolman%C4%B1&source=search_result&selectedTitle=1~150&usage_type=default&display_rank=1
- Temel Başvuru Kitabı Cander Acil Tıp Kısım 24 KBB ve Göz Acilleri
