Bu İçerik Sadece Aboneler İçindir
Metilprednizolon (Prednol®) Uygulama Akıl Kartı), sentetik sistemik kortikosteroid (glukokortikoid) ilaç olup allerjik durumların, KOAH ve astım alevlenmelerinin, multipl sklerozun, artritin akut alevlenmesinin yönetimi ve tedavisi için ve bir anti-inflamatuar ve immünosüpresif ajan olarak kullanılır. Literatürde ilk olarak 1950’lerin sonlarında tanımlanmıştır. Kronik hastalıklarda ya düşük dozlarda kullanılırken akut alevlenmelerde yüksek dozlarda kullanılır. Metilprednizolon ve türevleri oral veya parenteral olarak uygulanabilir.
Etki Başlangıcı: 1 saat
Etki süresi: Uzun
Yarılanma Ömrü (t½): 90-180 dk
Toksik Doz: Sıçanlarda oral LD50 > 4g/kg
Metabolizma: Karaciğer
Atılım: İdrar
Metilprednizolon (Prednol®)
- Tablet: 4 mg – 16 mg
- Ampül (Prednol-L): 20 mg – 40 mg – 250 mg
- Pomad ve krem
Klinikte ve acil serviste en sık kullanılan formlar metilprednizolon (Prednol) ve deksametazondur (Dekort). Diğer kullanılan stroidler ise prednison, prednizolondur. En az etkin olan hidrokortizon gibi kısa etkililer mineralokortikoid etkisi düşünülerek adrenal yetmezlikte replasman amaçlı kullanılmaktadır. Hidrokortizona göre
- Prednizolon ve metilprednizolon gibi orta etkililer 4-5 kat
- Deksametazon gibi uzun etkililer ise 25 kat
daha fazla etkindirler. Bu aşamada eşdeğer doz kavramından bahsetmek yerinde olacaktır. 20 mg hidrokortizon; 5 mg prednizolon, 4 mg metilprednizolon ve 0,75 mg deksametazona eş değerde kabul edilmektedir.
Metilprednizolon, hidrokortizon ve prednizolondan türetilen sentetik bir kortikosteroiddir. Mineralokortikoid ve glukokortikoid reseptör agonisti olarak görev yapar. Diğer eksojen glukokortikoidlerle karşılaştırıldığında, metilprednizolonun glukokortikoid reseptörlerine mineralokortikoid reseptörlerinden daha yüksek bir afinitesi vardır. Metilprednizolonun klinik kullanımı, esas olarak insan vücudundaki anti-inflamatuar ve immünosupresif aktivitesinden kaynaklanmaktadır.
Eksojen uygulanan preparatlar gastrointestinal sistemden 30 dakika içerisinde tam olarak emilebilir. Plazma yarılanma ömürleri 90-180 dakika kadar olup maksimum kan düzeyine 2-8 saatte ulaşırlar. %90’a yakını albümine ve doğal forma göre daha az oranda olmak üzere transkortine reversible bağlanır. Yüksek konsantrasyonlarda ve hipoalbüminemi halinde doğal olarak etkili olan serbest kısımdaki ilaç miktarı artmaktadır. Prednizolon, plazma protein düzeylerindeki değişimden en az etkilenen türdür. İlaç eliminasyonu karaciğerde metabolize edilmeleri ve böbreklerden atılmaları ile sağlanır.
Etki Mekanizması
Metilprednizolon ve türevleri (metilprednizolon asetat, süksinat ve sodyum) orta etkili, sentetik glukokortikoidlerdir. Esas olarak anti-enflamatuar veya immünosupresif ajanlar olarak kullanılırlar. Metilprednizolon, hidrokortizona (kortizol) göre anti-enflamatuar özelliklerinde beş kat daha güçlüdür ve hidrokortizona (kortizol) kıyasla minimum mineralokortikoid aktivitesine sahiptir.
- Metilprednizolon hücre içi glukokortikoid reseptörüne bağlanır ve belirli genlerin transkripsiyonunun arttırılması veya baskılanması sağlar. Metilprednizolon-glukokortikoid reseptör kompleksi, proinflamatuar genlerin promotör bölgelerine bağlanır ve bloke eder, antiinflamatuar gen ürünlerinin ekspresyonunu destekler ve inflamatuar sitokinlerin sentezini, esas olarak nükleer gibi transkripsiyon faktörlerinin işlevini bloke ederek inhibe eder.
- Glukokortikoidler, siklooksijenaz-1 (COX-1) üzerine etkisizdir, ancak COX-2’yi baskılayarak kompleman sistemini inhibe ederler. Tüm bu aşamalar sonrasında birkaç saat içerisinde enflamasyon yolundaki çeşitli basamaklarda inhibisyon elde edilmektedir.
- Metilprednizolon, kılcal geçirgenliği tersine çevirerek, fibroblastların ve polimorfonükleer lökositlerin göçünü baskılayarak, protein sentezi hızını kontrol ederek ve lizozomları hücresel düzeyde stabilize ederek, bu eylemler yoluyla da enflamasyonu kontrol edebilir veya önleyebilir.
- Metilprednizolon, hücre aracılı immünolojik fonksiyonları, özellikle lenfositlere bağımlı olanları inhibe eder. Glukokortikoid uygulaması, nötrofilik lökositoz, monositlerde daha küçük artışlar, dolaşımdaki eozinofillerde çarpıcı azalmalar ve lenfositlerde daha az azalma ile sonuçlanır. Metilprednizolon ve diğer glukokortikoidlerin kullanımı, lökositlerin vasküler endotele yapışma ve dolaşımdan çıkma kabiliyetinin azalmasına neden olur. Glukokortikoidler, çeşitli T hücresi fonksiyonlarını bozar ve orta ila yüksek dozlar, B hücresi fonksiyonunu ve antikor üretimini korurken T hücresi apoptozunu indükler.
- Metilprednizolonun en önemli etkilerinden bazıları ve kortikosteroidlerin geri kalanı, insülin ve glukagon tarafından verilen homeostatik yanıtların sonucudur. Glukokortikoidler, kan glukozunun yükselmesine, kas proteininin katabolizmasına ve insülin sekresyonunun uyarılmasına neden olan glukoneogenezi uyarır. Hem lipoliz hem de lipogenez, belirli bölgelerde (örneğin yüz, omuzlar ve sırt) yağ birikiminde net bir artışla uyarılır.
- Metilprednizolon ve diğer glukokortikoidler kas protein katabolizmasına neden olur. Ayrıca, lenfoid ve bağ dokusu, yağ ve deri, bu steroidlerin yüksek konsantrasyonlarının etkisi altında erimektedir. Kemik üzerindeki katabolik etkiler osteoporoza yol açabilir. Çocuklarda büyüme inhibisyonu gerçekleşir.
Bir çok andikasyonu vardır. Hastane öncesi ve acil servislerde en sık antienflamatuar etkisinden dolayı kullanılır. Antienflamuar etkileri nedeni ile özellikle solonum sistemi hastalıklarında ve allerjik reaksiyonlarda kullanımı endikedir.
- Akut astım atağı
- KOAH alevlenmeleri
- Allerjik reaksiyonlar
- Ürtiker
- Anjioödem
- Anafilaksi
Diğer Nedenler
- Dermatolojide, atopik dermatit, kontakt dermatit, pemfigus vulgaris ve foliaceus, büllöz pemfigus, eritema multiforme, Stevens-Johnson sendromu ve toksik epidermal nekrolizin tedavisinde faydalıdır.
- Endokrinolojide, konjenital adrenal hiperplaziyi, kanserle ilişkili hiperkalsemiyi yönetmek için ve birincil veya ikincil adrenokortikal yetmezlik için mineralokortikoidlerle birlikte ikinci basamak tedavi olarak kullanılır.
- Hematolojide otoimmün hemolitik anemi, konjenital (eritroid) aplastik anemi ve immün trombositopeni tedavisinde kullanılır.
- Nörolojide, multipl sklerozun akut alevlenmelerinde temel tedavidir.
- Oftalmolojide, üveit, sklerit, koryoretinit, iritis ve iridosiklit, keratit, optik nörit, retinal vaskülit ve alerjik konjonktivit gibi gözün ve eklerinin şiddetli alerjik ve enflamatuar süreçlerinde terapötik bir seçimdir.
- Nefrolojide, nefrotik sendrom, idiyopatik tip veya lupus nefritine sekonder tedavisinde yardımcı olur.
- Pulmonolojide endikasyonları arasında KOAH, astım, aspirasyon pnömonisi, yaygın akciğer tüberkülozunda antitüberküloz kemoterapiye ek olarak kronik berilyum hastalığı, eozinofilik pnömoni ve semptomatik sarkoidoz yer alır.
- Romatolojide akut romatizmal kardit, akut gut, ankilozan spondilit, dermatomiyozit ve polimiyozit, psoriatik artrit ve jüvenil tip ve sistemik lupus eritematozus dahil romatoid artrit tedavisi için endikasyonları vardır.
- Akut gut artriti, akut ve subakut bursit, akut tenosinovit, epikondilit ve osteoartritin sinovitinde intraartiküler ve yumuşak doku uygulaması.
- Alopesi areata, diskoid lupus eritematozus, keloid hastalığı ve liken planusta lezyon içi uygulama.
- İlaca veya bileşenlerine karşı belgelenmiş aşırı duyarlılık
- Sistemik mantar enfeksiyonu
- Canlı veya zayıflatılmış virüs aşısı
- İdiyopatik trombositopenik purpura
- Prematüre bebekler
PREDNOL-L®40 mg liyofilize enjeksiyonluk ampul.
- Her bir liyofilize enjeksiyonluk ampul, 20 mg metilprednisolona eşdeğer 26,5 mg metilprednisolon sodyum süksinat içerir.
- Uygulama ayrıca kas içi (İM) veya damar içi (İV) olabilir. İntramüsküler olarak uygulandığında (metilprednizolon asetat veya süksinat formunda), subkutan atrofi nedeniyle uygulama deltoid kas içine yapılmamalıdır. Enjeksiyon derin yapılmalı dır. Dermise enjeksiyondan kaçınılmalı ve akut lokal enfeksiyon belirtileri olan bölgelere enjeksiyon yapılmamalıdır.
- Metilprednizolonun (metilprednizolon süksinat formunda) intravenöz uygulaması, durumun dozuna ve ciddiyetine bağlıdır. En yaygın olarak aralıklı infüzyonla, metilprednizolon 15 ile 60 dakikada uygulanır. Büyük dozların uygulanması en az 30 ila 60 dakika arasında olmalıdır. Metilprednizolon 250 mg veya daha yüksek dozlarda 30 dakikanın altında uygulandığında,
- Hipotansiyon
- Kardiyak aritmiler
- Ani ölüm
rapor edilmiştir.
KOAH
Kortikosteroidler, hem akut hem de kronik KOAH tedavisinde etkili antiinflamatuar ajanlardır. İkinci basamak sağlık bakımı çalışmalarına ait veriler, KOAH alevlenmelerinde bronkodilatör tedaviye ek olarak uygulanan sistemik kortikosteroid tedavisi ile iyileşme süresinin kısaldığını, akciğer fonksiyonunun (FEV1) iyileştiğini, arteriyel hipokseminin (PaO2) azaldığını, erken yineleme ve tedavi başarısızlığı oranlarının düştüğünü ve hastanede yatış süresinin kısaldığını göstermektedir. Ama enfeksiyon riskinde artış yapacağı unutmamalıdır. Tedavi başarısızlığı, relaps veya mortalite açısından oral tedavi ile parenteral arasında fark gösterilememiştir. Hastane öncesi kılavuzlarında KOAH alevlenmesinde hastane öncesinde sistemik kortikosteroid tedavi uygulanması önerilmektedir. Oral ve inhaler steroidlerin KOAH’taki etkileri astıma oranla azdır. KOAH’da sık alevlenme geçiren hastalarda (Grup C ve D) önerilmektedir. Tek başına inhaler ya da oral kortikosteroidler uzun süreli tedavi önerilmemektedir. KOAH atak tedavisinde gerekli sistemik glukokortikoid optimal dozu net bilinmemektedir. Ama GOLD 2022 kılavuz önerilerine göre günde 40 mg 5 gün önerilmektedir. Genel yaklaşım akut alevlenmede acil serviste kiloya 1 mgr (max 80mgr) şeklinde 30 dakikada İV infüzyon şeklinde uygulanmaktadır. Tedavi süresi, alevlenmenin şiddeti ve tedaviye verilen yanıta göre değişmekle birlikte, tam doz tedavi 5-14 gün boyunca verilmektedir. Ama tedavi süresinin artması enfeksiyon ve mortalite riskinin artması anlamına neden olmaktadır. Çalışmalarda İV tedavi ile oral tedavi arasında bir fark bulunamamıştır. Alevlenme tedavisinde oral kortikosteroidler yerine uygulanabilecek bir seçenek de (daha pahalı olmakla birlikte) nebülize budesoniddir. Ülkemizde; beklometazon, budesonid, flutikazon ve bunların β2 agonistlerle kombine preparatları mevcuttur. KOAH’ta tek başına kullanımları önerilmemektedir. FEV1’de az miktarda iyileşme görülmekle birlikte; hastalığın evresinden bağımsız olarak FEV1 kaybını anlamlı derecede etkilemedikleri gösterilmiştir.
Astım
Steroidler, günümüzde persistan astımın tedavisinde kullanılan en etkili antiinflamatuar ilaçlardır. Astımda stabil dönemde kortikosteroidleri rutin olarak inhalasyon ile kullanılırken alevlenme sırasında sistemik kortikosteroidler tercih edilir. Tüm erişkin ve adölesan astımlıların ağır atak riskini düşürmek ve semptomların kontrolünü sağlamak amacıyla hafif astım atak tedavisi hariç diğer tüm astım atak tedavilerinde sistemik kortikosteroid kullanımı önerilir. Sistemik steroidlerin ataktan düzelmeyi hızlandırıcı etkileri dışında, tartışmalı olmakla birlikte atak tekrarını önleyici veya hastaneye yatışları azaltıcı etkileri olduğu üzerinde de durulmaktadır. Ataklarda verilecek steroid dozu konusunda da bir fikir birliği oluşmamıştır. 60-80 mg/ gün prednizolon sıklıkla önerilen doz olmakla birlikte 40 mg/gün prednizolon de pek çok olguda yeterli bulunmuştur.
Ürtiker
Sistemik steroidler hem akut, hem de KÜ’de kısa sürede semptom kontrolü sağlamakla birlikte bu uygulamanın bilimsel kanıt değeri düşüktür. Genel yaklaşım 1mg/kg İV (max 80mg) şeklindedir. Sistemik steroidlerin akut alevlenme dönemlerinde maksimum 10 gün olacak şekilde kullanılması uygundur. Güncel rehberlerde akut ürtikerde ve KÜ akut atakta kısa süreli tavsiye edilmekle birlikte şiddetliyse 3-5 gün 20-50 mg/gün prednizolon (prednol) sonrasında antihistaminiklere dirençli KÜ’de 20- 25 mg/gün aşırı veya 10-12,5 mg/gün başlanıp tedaviye cevap alındığında doz haftada 1 mg azaltılarak 3 ay devam şeklinde protokol de önerilmektedir.
Anjioödem
Hafif semptomları olan olgularda antijen maruziyetinden 4-6 saat sonra oluşabilecek geç faz reaksiyonları önlemek amacıyla antihistaminiklerle beraber sistemik kortikosteroidler verilir. Optimal doz net değildir. Genel yaklaşım 1mg/kg İV (max 80mg) şeklindedir. 40 mg metilprednizolon, 200 mg hidrokortizon veya 40-60 mg prednizon tedavi rejimleride kullanılmaktadır.
Gebelik kategorisi C’dir ve plasentayı geçmektedir. Hamilelik sırasında önemli miktarda kortikosteroid almış annelerden doğan bebekler, adrenal yetmezlik belirtileri açısından dikkatlice izlenmeli ve değerlendirilmelidir.
Kortikosteroidler küçük miktarlarda anne sütüne geçer, ancak günlük 40 mg metilprednisolon dozunun bebeklerde sistemik etkilere neden olması beklenmemektedir. Anne sütüne ancak plazmadaki ilaç düzeyinin %5-25’i geçebilmektedir. Bu nedenle yine de 20 mg/günden daha yüksek dozdaki kullanımlarda annenin ilaç alımı sonrası 4 saat çocuğu emzirmemesi önerilmektedir. Bundan daha yüksek doz alan annelerin bebekleri bir dereceye kadar adrenal supresyon gösterebilir. Bu tıbbi ürün emzirme döneminde yalnızca anne ve bebeğe olan fayda-risk oranının dikkatlice değerlendirilmesinden sonra kullanılmalıdır.
Metilprednizolon, gastrointestinal yan etkileri azaltmak için gıda veya süt ile oral olarak uygulanabilir.
- Kilo alımı
- Obezite
- Cushingoid özellikler (ay yüz)
- Vücutta aşırı tüylenme (hirsutism)
- Akne, siğil, cilt problemleri
- Gelişme geriliği
- Ergenlik gecikmesi
- Davranışsal değişiklikler
- İmmün/adrenal baskılanma
- Hipertansiyon
- Glikoz İntoleransı
- Gastrit/gastroözefagal reflü
- Peptik ülser hastalığı
- Katarakt
- Miyoglobinüri
Metilprednizolon ve diğer glukokortikoidlerin toksik etkilerinin çoğu, vücut fizyolojisi üzerindeki etkilerinden tahmin edilebilir. Kronik yüksek dozlarda glukokortikoidler katarakt, glokom, hipertansiyon, su tutma, hiperlipidemi, peptik ülser, pankreatit, miyopati, osteoporoz, ruh hali değişiklikleri, psikoz, dermal atrofi, alerji, akne, hipertrikoz, bağışıklık baskılanması gelişimine yol açabilir. Ayrıca enfeksiyona karşı azalmış direnç, ay yüzü, hiperglisemi, hipokalsemi, hipofosfatemi, metabolik asidoz, büyümenin baskılanması ve sekonder adrenal yetmezliğe yol açar.
Antidot yoktur. Akut doz aşımlarında semptomatik ve destekleyici tedavi uygulanır.
- Diğer tüm glukokortikoidler gibi, metilprednizolon da peptik ülser, kalp hastalığı veya kalp yetmezliği olan hipertansiyon, suçiçeği ve tüberküloz psikozları, diyabet, osteoporoz veya glokom gibi bazı bulaşıcı hastalıkları olan hastalarda çok dikkatli kullanılmalıdır.
- Metilprednizolon alan hastalarda kan basıncı, kan şekeri, elektrolitler, ağırlık, kemik mineral yoğunluğu, hipotalamik-hipofiz-adrenal (HPA) horman baskılanması ve göz içi basıncının tümü izlenmelidir. Çocuklar için büyüme ve gelişme izlemesi mevcut olmalıdır.
- Metilprednizolon alan hastalar, hiperglisemi, glikozüri, ödem veya hipertansiyon ile sodyum retansiyonu, hipokalemi, peptik ülserler, osteoporoz ve gizli enfeksiyonlar açısından dikkatle izlenmelidir.
- Doz mümkün olduğunca düşük olmalıdır. Düşük dozlarda metilprednizolon tedavisi gören hastalarda bile, ameliyat, araya giren hastalık veya travma gibi stres zamanlarında ek tedavi gerekebilir.
- PREDNOL-L 20 mg 1 ampül
- PREDNOL-L 40 mg 1 ampül
- PREDNOL-L 250 mg 1 ampül
- PREDNOL 4 mg 20 tabletPREDNOL 16 mg 20 tablet
- CORTIPOL 250 mg I.M./I.V. ampul
- DEPOMEDROL 40 mg 1 flakon
- DEPO-MEDROL 40 mg/ml flakon
- METHYLPREDNISOLONE SOPHARMA 250 mg flakon
- METHYLPREDNISOLONE SOPHARMA 40 mg flakon
- METICURE 20 mg IM/IV flakon
- METICURE 250 mg IM/IV flakon
- METICURE 40 mg IM/IV flakon
- METILPREDNIZOLON SOPHARMA 125 mg IV/IM flakon
- METILPREDNIZOLON SOPHARMA 15.78 mg IV/IM flakon
- PRECORT 16 mg 20 tablet
- PRECORT 4 mg 20 tablet
- PRECORT-LIYO 20 mg IM/IV flakon
- PRECORT-LIYO 250 mg IM/IV flakon
- PRECORT-LIYO 40 mg IM/IV flakon
- TREDISON 20 mg IM/IV flakon
- TREDISON 250 mg IM/IV flakon
- TREDISON 40 mg IM/IV flakon
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK544340/
- https://ginasthma.org/gina-reports/
- https://www.dmd-guide.org/tr/neuromuscular-management/steroid-side-effects/
- https://www.drugs.com/methylprednisolone.html
- https://www.rxlist.com/consumer_methylprednisolone_medrol/drugs-condition.htm
- https://go.drugbank.com/drugs/DB00959
- https://www.tipacilar.com/kortizon/Prednol® 16 mg tablet
- https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2021/12/GOLD-REPORT-2022-v1.1-22Nov2021_WMV.pdf
- https://www.ilacrehberi.com/v/prednoll-40-mg-liyofilize-enjektabl-ampul-9bed/esdegerleri/
- https://www.acilcalisanlari.com/astim-acil-yaklasim.html
- https://www.acilcalisanlari.com/urtiker-acil-yaklasim.html
- https://www.acilcalisanlari.com/anjioodem-acil-yaklasim.html
- https://www.acilcalisanlari.com/koah-hastalarina-hastane-oncesi-yaklasim.html
- https://www.acilcalisanlari.com/astim-acil-yaklasim.html
- https://cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_48759/jtsc-13-73.pdf
