Üretrit, idrarın hem erkeklerde hem de kadınlarda vücuttan çıktığı ve erkeklerde spermin vücuttan çıktığı fibromüsküler bir tüp olan üretranın inflamasyonu ifade eder ve enfeksiyöz veya non-enfeksiyöz nedenlerle oluşabilir. Genellikle cinsel yolla bulaşır üretral akıntı, dizüri ve üretral kaşıntıya sebep olur.
- Gonokokal üretrit
- Gonokokal olmayan üretrit
Üretrit, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarla güçlü bir şekilde ilişkilidir ve gonokokal veya gonokokal olmayan olarak karakterize edilir.
Üretritin her yıl 4 milyon Amerikalıyı etkileme insidansı vardır. Neisseria gonore insidansının yılda 600.000’den fazla yeni vaka olduğu tahmin edilmektedir ve gonokokal olmayan üretrit insidansı yılda yaklaşık 3 milyon yeni vakadır. Üretrit daha çok erkeklerde teşhis edilir.
Üretrit, gonokokal veya gonokokal olmayan enfeksiyonlar olarak karakterize edilir. Neisseria gonore ve Chlamydia trachomatis CYBE’lere en sık neden olan organizmalardır.
- Neisseria gonore : Üretritin önde gelen nedenidir. Neisseria gonore, cinsel ilişki yoluyla bulaşan gram negatif bir diplokok bakteridir. Kuluçka süresi 2-5 gündür. Hastalar genellikle Chlamydia trachomatis ile ko-enfektedir.
- Chlamydia trachomatis: Üretritin gonokokal olmayan en yaygın nedenidir ve ayrıca cinsel ilişki yoluyla da bulaşabilir. Erkeklerde gonokokal olmayan üretritin ve kadınlarda servisitin en yaygın nedenidir. Chlamydia trachomatis küçük, gram negatif zorunlu hücre içi bir bakteridir. Kuluçka süresi genellikle 7-14 gündür. Genellikle Mycoplasma genitalium ve Neisseria gonore ile ko-enfektedir.
Enfeksiyöz Etiyolojiler
- Mycoplasma genitalium: Tekrarlayan veya kalıcı üretritin bir nedenidir ve genellikle gonokokal olmayan üretritli erkeklerde etkendir. Hücre duvarı olmadığı için organizmayı tespit etmek zordur.
- Trichomonas vaginalis : Hem erkek hem de kadınların ürogenital sistemini etkileyen yaygın bir kamçılı bir parazitik protozoal enfeksiyondur. C. trachomatis, cinsel yolla bulaşan hastalıklar içerisinde prevalansı en yüksek bakteriyel ekendir.
- Herpes Simplex virüsü
- Adenovirüs
- Treponema pallidum: Sifiliz etkenidir. Nadir etkendir.
- Haemophilus influenzae: Solunum salgılarından oral seks yoluyla bulaşan nadir bir üretrit nedenidir.
- Neisseria meningitides: Nazofarenkste kolonize olan gram negatif bir diplokoktur. Bu organizmanın bulaşması oral seks yoluyla olur ve üretritin daha az yaygın bir nedenidir.
- Ureaplasma urealyticum ve ureaplasma parvum:
- Candida
Non-enfeksiyöz Etiyolojiler
- Travma daha az yaygın olarak üretritin nedenidir. İdrar yolu kateterizasyonu ve girişimsel işlemler sonrasında sonra inflamsayon meydana gelebilir.
- Genital bölgenin tahrişi de üretrite neden olabilir:
- Genç yaş
- Korunmasız cinsel ilişki
- Birden fazla cinsel partner
Üretrit genellikle asemptomatiktir; semptomatik ise, semptomlar neden olan organizmaya göre değişir.
Üretrit semptomları;
- Dizüri
- Kaşıntı (üretral pruritus)
- Yanma
- Üretral meatusta akıntı
içerebilir. Hastada pürülan akıntı mevcutsa etken olrak N. gonore düşünülür. Hastada tek başına dizüri var ise klamidya düşünülür. Hastada ağrılı genital ülserlerle dizüri varsa, neden olan organizma büyük olasılıkla herpes simpleks virüsüdür.
Neisseria gonore genellikle erkeklerde bol pürülan veya mukopürülan üretral akıntı ile ilişkilidir veya asemptomatik olabilir. Kadınlarda ise üretrit sıklıkla servisit ile ilişkilidir veya asemptomatik olabilir. Semptomlar varsa dizüri en yaygın olanıdır.
Chlamydia trachomatis en yaygın olarak asemptomatiktir. Semptomatik hastalarda dizüri ve üretral akıntı olabilir. Üretritli kadınlarda genellikle servisit yapar. Kadın hastalar dizüri, acil idrar yapma isteği sıklıkla bildirebilir. Servisitin semptomları arasında adetler arası vajinal kanama, ilişki sonrası kanama ve vajinal akıntıdaki değişiklikler yer alır. Servisit semptomları, üretritli kadınları başlıca şikayeti olabilir. Semptomatik olan erkekler mukoid veya sulu akıntı ve dizüriden şikayet edebilir. Klamidyal üretritli az sayıda hastada reaktif üretrit triadı (Reiter sendromunda klinik triad artrit, konjuktivit ve üretrit olarak tariflenmiştir) gelişebilir.
Mycoplasma genitalium enfeksiyonları genellikle asemptomatiktir; ancak semptomlar dizüri, pürülan veya mukopürülan üretral akıntı, üretral kaşıntı, balanit ve prostit içerebilir. Üretral akıntı genellikle bu organizma ile ilişkilidir, ancak Neisseria gonore enfeksiyonlarının aksine her zaman belirgin değildir. Erkeklerde akut ve kalıcı üretrite neden olabilir
Herpes simpleks virüsü genellikle yoğun dizüri ile kendini gösterir. Fizik muayenede sınırlı miktarda akıntı olabilir ve sıklıkla meatitis ve balanitis olabilir. Hastaların çoğunda muayene sırasında mevcut olan herpetik lezyonlar olmayabilir, ancak genellikle kısa bir süre sonra ortaya çıkar.
Adenovirüs genellikle üretral iritasyon yerine yoğun dizüri ile kendini gösterir. Genellikle sonbahar ve kış aylarında üst solunum yolu semptomları ile oral seks ile bulaşır. Hastalar genellikle üretral akıntı bildirmezler. Genitoüriner muayene genellikle yetersiz üretral seröz akıntının yanı sıra meatitis ve balaniti gösterir.
Enterik organizmaların rektal maruziyetten, idrar yolu enfeksiyonlarından veya anal seksten kaynaklanabilir. Yine Haemophilus türleri, Neisseria meningitides , Moraxella catarrhalis ve Streptococcus pneumonia olan oral seks ile ilişkili patojenlerdir.
Genellikle üretritin tanı ve tedavisi, hastanın ilk müracaatında yapılan muayene ve
değerlendirmede gerçekleştirilmelidir. Üretrit çoğunlukla öykü ve fizik muayeneye dayalı klinik bir tanıdır. Aslında acil serviste tanı yaklaşımı, yatak başı değerlendirme sürecinde, üretral akıntı materyaline Gram boyası veya NAAT (Nucleic Acid Amplification Tests) testi yapılabilmesi ile ilişkilidir.
Tanı için inflamasyon göstergesi olarak aşağıdakilerden biri olmalıdır:
- Muayenede akıntı görülmesi
- Üretral akıntının Gram boyasında artmış sayıda polimorfonükleer lökosit (≥2 PMNL / yağ immersion alanı) görülmesi
- İdrar dipstik testinde lökosit esteraz (LE) pozitifliği, veya ilk akım idrarında PMNL
sayısının artmış olması (≥10 PMNL/hpf) (Gram boya ile veya değil)
İntrasellüler gram negatif veya pembe diplokokların olması N. gonorrhoeae nin etken olduğunu gösterir. Mikroskopik bulgusu olan erkek hastaların %30-50’si asemptomatiktir. Tartışmalı olan bir konu da, laboratuvar olarak inflamasyon bulguları olan ancak asemptomatik olan bu hastalara klinik olarak nasıl yaklaşılması gerektiğidir.
- Sistit
- Prostatit
- Epididimit
- Sistit
- Proktit
- Kimyasal tahriş yer
- Servisit,
- Vajinit
Tedavi etkene göre planlanır.
Gonokoksik üretrit: Önerilen tedavi seçeneği, tek doz seftriakson 500 mg intramüsküler enjeksiyondur. Klamidya dışlanmadıysa, 7 gün boyunca günde iki kez 100 mg doksisiklin tedavisi eklenir. Neisseria meningitides üretriti de aynı şekilde tedavi edilir.
Chlamydia trachomatis : 7 gün boyunca günde iki kez 1 gram oral azitromisin veya 100 mg doksisiklin (Tetradox) tek dozudur. Alternatif tedavi seçenekleri, yedi gün boyunca günde iki kez ofloksasin 300mg oral veya yedi gün boyunca günde bir kez oral dir. Gonore koenfekte ise 1 gram oral tek doz azitromisine ek olarak tek doz 500 mg seftriakson kas içi enjeksiyon ile tedavi edilir.
Mycoplasma genitalium : Chlamydia tedavisine benzer şekilde, tek doz olarak ağızdan 1 gram azitromisindir. Azitromisin tedavisine dirençli enfeksiyonlu hastalarda moksifloksasin bir tedavi alternatifidir.
Trichomonas Vajinalis Üretriti: Gebe hastalar da dahil olmak üzere yedi gün boyunca günde iki kez ağızdan 500 mg metronidazol ile tedavi edilmelidir. Gebelikte bulantı veya kusma nedeniyle uyumluluk azalabilir, bu nedenle tedavi süresinin beş ila yedi gün arasında değişmesine izin verilebilir.
Gebeler
Gonokoksik üretrit: Önerilen tedavi seçeneği, tek doz seftriakson 500 mg intramüsküler enjeksiyondur. Klamidya için ise oral olarak 1 gram azitromisin önerilen tedavidir. Hamile kadınlar önerilen tedaviyi tolere edemiyorsa, bu hastalar aşağıdaki rejimlerden biriyle tedavi edilmelidir:
- Amoksisilin 500 mg oral olarak, yedi gün boyunca günde üç kez
- Eritromisin 500 mg oral yedi gün boyunca günde dört kez
- Eritromisin 250 mg oral 14 gün boyunca günde dört kez
- Eritromisin etil süksinat 800 mg oral olarak günde dört kez yedi gün boyunca
- Eritromisin etil süksinat 400 mg ağızdan günde dört kez 14 gün
Tüm hastalar tedaviden üç ay sonra tekrar test edilmeli ve reenfeksiyon azitromisin ile tedavi edilmelidir.
Hamile veya emziren kadınlarda aşağıdaki ilaç tedavisi seçenekleri kontrendikedir:
- Levofloksasin
- Ofloksasin
- Eritromisin estolat
- Doksisiklin
Daha fazla reçete bilgisine buradan ulaşabilirisiniz.
Doğru teşhis ile ve uygun şekilde tedavi edildiğinde yüksek kür oranı ile mükemmel bir prognoza sahiptir. Spesifik enfeksiyöz organizmalar için uygun olduğunda cinsel eşler için tedavi planlanmalıdır. Ne yazık ki, cinsel olarak aktif bireyler genellikle tedavi edilmeyen partnerler tarafından yeniden enfekte edilir. En yaygın organizmalara yönelik tedaviden sonra inatçı üretritte, ko-enfeksiyonları ve diğer daha az yaygın nedensel ajanları araştırmak önemlidir. Neden olan organizmaların birçoğu hoş olmayan ve zarar verici komplikasyon riski taşıdığından, hızlı tanımlama ve tedavi için önemlidir.
- Penis ödemi
- Periüretral apse
- Üretral darlık
- Penil lenfanjit
- Pelvik inflamatuar hastalık
- İnfertilite
- Dış gebelik
- Fitz-Hugh-Curtis sendromu
- Proktit
- Epididimit
- Orşit
- Prostatit
- Reaktif artrit
Hastalar cinsel konuları ve semptomları anlatmaktan çekiniyorsa, üretrit teşhisi zor konulabilir. Hastaların kendilerini rahat hissetmeleri ve cinsel yaşam hakkında anamnez verebilmeleri için sağlam bir doktor hasta ilişkisi olmalıdır. Etkenlerinin çoğunun cinsel yolla bulaşmasından dolayı hastayı güvenli cinsel uygulamalar konusunda eğitmek önemlidir. Eşleri aynı zamanda tedavi etmek için hasta bu konuda teşvik edilmelidir. Asemptomatik enfeksiyonlara sahip olabilecekleri için partner asemptomatik olsa bile bir nüksün nasıl meydana gelebileceğini vurgulamak önemlidir. Hastalar, hem hasta hem de partnerlar başarılı bir şekilde tedavi edilene ve semptomsuz olana kadar cinsel ilişkiden kaçınma konusunda eğitilmelidir.
- https://www.cdc.gov/std/treatment-guidelines/pocket-guide.pdf
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537282/
- https://cms.galenos.com.tr/SolvePark/Uploads/files/13c3fed0efaa42f2b7512deb6556c2f4.pdf
- https://jag.journalagent.com/androloji/pdfs/AND_60_43_48.pdf
- https://dergipark.org.tr/tr/pub/aktd/issue/2207/29352
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1168624
