Balanit, glans penisin ve penis derisinin (prepisyum) enflamasyonu bağlı şişmesidir. Klinik pratikte genel olarak ikisi birlikte enfekte olur bu nedenle yine terminoloji olarak balanopostit kullanılır. Genel sebebi yetersiz hijyen olup, bazı vakarda ise sekonder enfeksiyöz süreçler nedeniyle olmaktadır. Hastalar acil servise peniste ağrı ve eritem ile başvururlar ve tedavide genellikle lokal ilaç kullanımı ve ılık oturma banyoları ile rahatlar.
Penil enfeksiyonlar yüzeyel ve derin olarak ikiye ayrılır.
- Balanit ve balanopostit: Yüzeyel penil enfeksiyonlar en yaygın olanlarıdır ve glans penis ile sınırlıdır. Bu tür enfeksiyonlar sıklıkla kişisel hijyen kurallarına uyulmadığı için meydana gelir.
- Fournier’in Gangreni: Derin penil ve testis enfeksiyonudur ve ürolojik acil bir durumdur. Tipik olarak hızlı ilerleyen, yaşamı tehdit edebilen perineal, perianal ve genital bölgelerin (penis dahil) nekrotizan fasiyiti olarak bilinir.
Balanit: Penis derisinin inflamasyonudur ve oldukça yaygındır ve erkeklerin yaklaşık %3-11’ini yaşamları boyunca etkilemektedir.
Postit: Sünnet derisinin (prepusyum) iltihaplanmasıdır. Balanopostit hem glans hem de sünnet derisini içerir ve sünnetsiz erkeklerin yaklaşık %6’sında görülür.
Balanopostit bu yüzden sadece sünnetsiz erkeklerde görülür. Bununla birlikte, balanit ve balanopostit sıklıkla birlikte görülür ve terimler yaygın olarak birbirinin yerine kullanılır.
Balanit, sünnetsiz erkeklerde kötü hijyen ve sünnet derisinin altında smegma birikimi nedeniyle en sık görülen hastalıktır. Smegma, epitel hücreleri (ölü deri) ve hem erkek hem de kadın cinsel organının yağ bezleri tarafından üretilen sebumdan (yağlı salgılar) oluşan beyazımsı bir yağ salgısıdır. Normal şartlar altında smegma, sünnet derisinin kayganlaştırıcı hareketine yardımcı olur; smegma olmadan sürtünme ve tahriş meydana gelir. Kötü hijyen, gergin bir sünnet derisi ve smegma birikimi, tahriş ve iltihaplanmaya yol açabilen bakteriyel ve mantar aşırı büyümesi için bir nidus görevi görür. Mantar enfeksiyonları genellikle Candida albicans mayasını içerir. Öykü ve fizik muayene bulguları bazen yönetimsel etkileri olan diğer etiyolojilere işaret eder. Bazen dermatolojik bir neden (örn. sedef hastalığı veya liken planus) alerjik reaksiyon veya (daha az olasılıkla) premalign bir durum sorumlu olabilir. Tedavi edilmeyen balanitin ilerlemesine bağlı lokalize ödem gelişebilir. Ayrıca enflamasyon ve ödem kombinasyonu sünnet derisinin glansa yapışmasına neden olabilir.
Balanit her yaşta ortaya çıkabilir. Yaşamları boyunca yaklaşık her 25 erkek çocuktan 1’ini ve sünnetsiz her 30 erkekten 1’ini etkiler. 4 yaşın altındaki erkek çocuklar ve sünnetsiz erkekler en yüksek risk grubudur. Balanitin, sıkı bir sünnet derisinin penisin üzerine geri çekilemediği bir durum olan fimozis varsa ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir. Erkek çocuklar yaklaşık 5 yaşına geldiğinde, sünnet derisinin geri çekilmesi kolaylaşır ve balanit riski düşer. Meta-analizlerden elde edilen veriler, sünnetli erkeklerde sünnetsiz erkeklere göre %68 daha düşük balanit prevalansı olduğunu ve balanitli bireylerin penis kanseri riskinde 3,8 kat artış olduğunu göstermiştir. Veriler doğrudan bir nedensellik göstermese de, nonspesifik balanopostit ile sünnetsiz penis arasında bir ilişki vardır. Veriler, sünnetin yaygın enfektif penil dermatozları önlediğini veya bunlara karşı koruduğunu göstermektedir.
Balanitin en yaygın nedeni, sünnetsiz erkeklerde enfeksiyona yol açan yetersiz kişisel hijyen ile ilgilidir. Sünnetsiz penis derisinin altındaki sıcak ve nemli ortam, mantar gibi balanite neden olan organizmaların büyümesini destekler.
Enfeksiyon Kaynaklı Nedenler
- Kandidal türler (Candida albicans en sık ve diyabet ile ilişkili)
- B grubu ve A grubu beta-hemolitik streptokoklar
- Stafilokoklar
- Neisseria gonorrhea
- Chlamydia türleri
- Anaerobik enfeksiyon
- İnsan papilloma virüsü
- Gardnerella vaginalis
- Treponema pallidum (sifiliz)
- Trichomonas türleri
- Borrelia vincentii ve Borrelia burgdorferi
Mantar enfeksiyonları en yaygın tanımlanabilir etiyolojidir ve enfeksiyonların çoğuna Candida albicans neden olur. Bu organizma normalde glans derisinde bulunur ve normal bir flora olarak kabul edilebilir. Mantar enfeksiyonları özellikle de hastanın altta yatan kronik hastalıkları, kötü hijyen, aşırı üreme veya bazal pH’da değişiklikler olduğunda enfeksiyona neden olabilir.
Enfeksiyon Kaynaklı Olmayan Nedenler
- Kötü kişisel hijyen (en yaygın)
- Kimyasal tahriş edici maddeler (örn. spermisitler, deterjanlar, parfümlü sabunlar ve duş jelleri, kumaş yumuşatıcıları)
- Konjestif kalp yetmezliği (sağ taraflı), siroz ve nefroz dahil ödemli durumlar
- İlaç alerjileri (örn. tetrasiklin, sülfonamid)
- Morbid obezite
- Alerjik reaksiyon (kondom lateksi, kontraseptif jöle)
- Sabit ilaç erüpsiyonu (sülfa, tetrasiklin)
- Travma
- Neoplastik durumlar
- Sünnet derisinin varlığı
- Morbid obezite
- Kötü hijyen
- Diyabet (özellikle kontrolsüz diyabeti olan erkekler), muhtemelen ciltteki glikozun bakteri ve mantar üremesini teşvik etmesi nedeniyle
- Huzurevi ortamı
- Prezervatifler
- Kimyasal tahriş edici maddelere karşı hassasiyet (örn. sabunlar ve yağlayıcılar)
- Kronik hastalıklar: KKY, nefroz, Reaktif artrit
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon
Balanit görsel bir tanıdır, klinik sunum ve lezyonların görünümü tanıya rehberlik eder. Öykü ve fiziksel bulgulara dayanarak ek değerlendirme yapılması gerekebilir. Eğer pürülan eksüda varsa bakteri kültürü yollanabilir. Ayrıca herpes simpleks virüs (HSV) testi (veziküler veya ülseratif lezyonlar varlığında), sifiliz testi (ülser varlığında), trikomonas ve Mycoplasma genitalium testi (üretrit varlığında) içerebilir.
- Liken planus
- Sedef hastalığı
- Egzama
- Reaktif artrit
Hastalar genellikle acile peniste şişlik ve kızarıklıkla başvururlar. Hastalık öyküsünde cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, altta yatan herhangi bir dermatolojik (örn. egzama, sedef hastalığı) veya sistemik (örn. reaktif artrit) hastalık riskini sorgulanmalıdır. Fizik muayenede iltihaplı ve eritemli bir glans balanit tanısını doğrular. Sünnetsiz erkeklerde, fimozis ve parafimozis komplikasyonlarını dışlamak için sünnet derisinin hareketliliği değerlendirilmelidir.
Belirtiler arasında ağrı, yanma, kızarıklık ve sünnet derisinin altından gelen kötü kokulu bir akıntı yer alır. Balanit, diyabetik ve bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda daha fulminan bir klinik tabloya sahip olabilir.
Klinik muayenedeki bazı özellikler (örn. beyaz, lor benzeri eksüda) kandidal enfeksiyon şüphesi uyandırır. Varsa mikroskopi, potasyum hidroksit (KOH) preparatı kullanarak maya veya psödohifleri tanımlayabilir.
Ayrıca glans ve sünnet derisinin muayenesinin sırasında döküntü, oral ülserler, inguinal lenfadenopati ve artrit gibi ekstragenital hastalıkları düşündürmelidir.
Kalıcı enflamasyon ve ödem, sünnet derisinin skarlaşmasına ve glansa yapışmasına neden olabilir. Nihayetinde bu süreç “fimozis” olarak bilinen sünnet derisinin sıkılaşmasına dönüşebilir. Fimozis, sünnet derisindeki açıklığın glans üzerinde geri çekilmesini önleyen anormal bir daralmadır. Parafimozis, acil ürolojik konsültasyon gerektiren sünnet derisinin penis başının arkasında sıkışmasıdır ve acil redüksiyon gerektirir.
Belirti ve semptomlar genellikle şunları içerir:
- Glans üzerinde sıkı ve parlak deri
- Glans çevresinde kızarıklık
- Glansta iltihaplanma, ağrı, kaşıntı veya tahriş
- Sünnet derisinin altında kalın, peynirimsi beyaz bir akıntı (smegma)
- Hoş olmayan bir koku
- Sıkı sünnet derisi geri çekilemez
- Ağrılı idrar yapma
- Penis yakınında şişmiş bezler
- Glans üzerinde yaralar
Öncelikle hastada cinsel yolla bulaşan hastalıkları dışlamak gerekir. Prepusyumun sık sık yıkanması ve kurulanması ile uygun hijyen temel bir önleyici tedbirdir, ancak genital bölgenin sabunla aşırı yıkanması durumu kötüleştirebilir.
Topikal antifungaller genellikle bir ile üç hafta boyunca balanopostit hastalarının çoğu için tercih edilen tedavidir. Klotrimazol %1 ve mikonazol gibi imidazoller ilk basamak tedavi seçeneğidir. Nistatin krem, imidazollere alerjisi olan hastalarda bir alternatiftir.
Eşlik eden selülit endişesi varsa birinci kuşak bir sefalosporin ile tedavi uygundur.
Ürologlar özellikle bağışıklık sistemi baskılanmış veya diyabetik hastalarda tekrarlayan ve inatçı ataklar için sünneti önermektedir. Meta-analizlerden elde edilen verilerde sünnetli erkeklerde sünnetsiz erkeklere göre %68 daha düşük balanit prevalansı olduğunu ve balanite penis kanseri riskinde 3,8 kat artış eşlik ettiğini göstermiştir
Balanitli erkeklerin kadın cinsel partnerlerine kandida testi veya çiftteki enfeksiyon rezervuarını azaltmak için ampirik tedavi önerilmelidir.
- Gans/ön deride ülseratif lezyonlar
- Fimozis
- Parafimozis
- Meatal/üretral darlık
- Premalign lezyonların malign transformasyonu
Daha fazlasına buradan erişebilirsiniz.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537143/
- https://abcresearch.net/Content/files/sayilar/4/71-73.pdf
- https://www.uroturk.org.tr/urolojiData/Document/1352014152946-PediatricUrology.pdf
- https://www.uroturk.org.tr/urolojiData/Document/116202264424-18102019155949avrupaurolojidernegicepkilavuzlari.pdf
- http://www.lucianoschiazza.it/documenti/Balanoposthitis_eng.html#Fungal%20infection
