Metabolik alkaloz, vücuttaki asit-baz dengesizliğinin bir türüdür ve kandaki pH’nın normalden daha yüksek (alkalik) olmasına neden olan bir durumu ifade eder. Alkalemi olarak adlandırılan ve asit-baz bozuklukları spektrumunun bir ucunu oluşturan anormal derecede yüksek serum pH’ı (arteriyel pH 7,45’ten büyük) ile sonuçlanır. Bu durum, vücudun asidik maddelerden (örneğin, hidrojen iyonları) aşırı kaybına veya alkali madde birikimine bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Genel olarak alkaloz, asidoza göre yaşamı daha az tehdit eder, ancak transselüler kaymalar nedeniyle ciddi elektrolit bozuklukları alkaloza eşlik edebilir ve potansiyel olarak nadir fakat ciddi klinik bozukluklarla sonuçlanabilir. Alkaloz solunum veya metabolik kaynaklı olabilir, ancak metabolik alkaloz solunum nedenlerinden çok daha yaygındır.
Metabolik alkalozun başlıca nedenleri şunlar olabilir:
- Aşırı kusma sonucu mide asit kaybı
- İyatrojenik olarak; Alkali ilaçların aşırı alımı
- Diüretik kullanımına bağlı hipovolemi ve potasyum kaybı
- Endokrin bozukluklar (Sekonder Hiperaldesteronizm)
- Antiasitlerin aşırı emilimi
- Ciddi dehidratasyon
Mide Asidinin Kusulması (Mide İçeriğinin Kaybı): Özellikle mide içeriğinin aşırı kusulması, vücuttan hidrojen iyonlarının kaybına ve dolayısıyla alkaloza yol açabilir. Bu durum, aşırı alkol tüketimi, mide ülserleri veya bazı sindirim sistemi sorunları gibi durumlarla ilişkilidir.
Potasyum Eksikliği (Hipokalemi): Potasyum, vücuttaki asit-baz dengesini düzenleyen önemli bir elektrolittir. Potasyum eksikliği, hücre içindeki hidrojen iyonlarının hücre dışına çıkmasına ve bu da kan pH’sının yükselmesine neden olabilir.
Bikarbonat Artışı: Böbreklerin normalden fazla miktarda bikarbonat (bazik bir madde) üretmesi veya aşırı miktarda alkali madde alımı (örneğin, antasitler) metabolik alkaloza neden olabilir.
Hipoklorüremik Alkaloz: Mide asidinin kusulması sırasında klorür iyonlarının kaybı, hidrojen iyonlarının yerine geçemediği bir duruma neden olabilir. Bu durumda, kanın pH’ını artırabilir.
Metabolik alkalozun belirtileri arasında halsizlik, kas spazmları, el ve ayaklarda uyuşma, iştahsızlık, kusma ve baş ağrısı bulunabilir. Tedavi, temel nedenin belirlenmesine ve düzeltilmesine yönelik olacaktır. Örneğin, potasyum takviyeleri, sıvı tedavisi veya temel hastalıkların yönetimi gibi yöntemler kullanılabilir. Tedavi, genellikle bir sağlık profesyoneli tarafından yönetilmelidir, çünkü durumun nedenine bağlı olarak tedavi yöntemleri farklılık gösterebilir.
