Pelvik travmalar, özellikle yüksek enerjili yaralanmalarda (trafik kazaları, düşmeler, ezilme yaralanmaları), üriner sistemde önemli hasarlara neden olabilir. Üriner sistemin hasar gören bölümleri arasında üretra, mesane ve böbrekler yer alır. Pelvik kırıklar sıklıkla üretra ve mesane yaralanmalarıyla ilişkilidir, çünkü bu yapılar pelvis içindeki kemiklerle yakın ilişki halindedir. Ürogenital travmalar genellikle çoklu travmalarla birlikte görülür ve vakaların büyük çoğunluğunda önemli ek organ ve sistem yaralanmaları mevcuttur. Böbrekler, üreterler ve mesane, abdominopelvik bölgedeki iyi korunan organlar oldukları için, bu yapıların izole yaralanmaları nadirdir. Aynı şekilde, penis ve testislerin hareketli yapıları da bu organların ciddi hasardan korunmalarını sağlar. Ancak, abdominal travmaların yaklaşık %10’una ürolojik organ yaralanmaları eşlik eder. Ürogenital travmalar, erkeklerde kadınlara kıyasla 3 kat daha fazla görülmektedir.
- Üretra Yaralanmaları
- Mesane Yaralanmaları
- Böbrek Yaralanmaları
Üretra Yaralanmaları
Pelvik travmalar sırasında en sık etkilenen yapılar arasında üretra bulunur. Üretra yaralanmaları özellikle erkeklerde sık görülür, çünkü üretra erkeklerde daha uzundur ve pelvis içinde sabit bir şekilde yer alır.
Üretra yaralanmalarının klinik bulguları:
- İdrar yapamama (akut üriner retansiyon)
- Hematüri (idrarda kan)
- Perineal hematom (perine bölgesinde kan birikimi)
- Prostatın “yükselmesi” (rektal muayenede prostatın yerinde olmaması veya yukarıda hissedilmesi)
Üretra yaralanması şüphesinde retrograd üretrografi tanı koymada altın standarttır. Üretral hasarın tipine göre cerrahi müdahale veya suprapubik kateterizasyon gerekebilir.
Mesane Yaralanmaları
Pelvik kırıklar sırasında mesane de zarar görebilir. Mesane yaralanmaları, mesanenin dolu olduğu sırada travmaya maruz kalması durumunda daha olasıdır.
Mesane yaralanmaları, intraperitoneal ve ekstraperitoneal yaralanmalar olarak sınıflandırılır:
- İntraperitoneal mesane yaralanmaları, mesanenin üst kısmının yırtılması sonucu idrarın karın boşluğuna sızmasıyla meydana gelir. Bu durum genellikle acil cerrahi müdahale gerektirir.
- Ekstraperitoneal mesane yaralanmaları ise mesanenin pelvik bölgede kalan kısmının yaralanması sonucu oluşur ve genellikle konservatif tedavi (kateterizasyon) ile tedavi edilebilir.
Klinik bulgular:
- Makroskopik hematüri (idrarda görünür kan)
- Suprapubik hassasiyet
- Mesaneyi boşaltamama
Mesane yaralanmalarının tanısında sistoskopi veya sistosgrafi kullanılır. Daha fazlasına buradan erişebilirsiniz.
Böbrek Yaralanmaları
Pelvik travmalar sırasında böbrek yaralanmaları daha az görülse de, özellikle bel bölgesine doğrudan travma durumlarında böbrek yaralanmaları meydana gelebilir. Bu yaralanmalar genellikle hematüri ile kendini gösterir. Böbrek yaralanmalarında tedavi yaralanmanın şiddetine bağlıdır; hafif yaralanmalar konservatif olarak yönetilebilirken, ciddi yaralanmalarda cerrahi müdahale gerekebilir.
Böbrek yaralanmalarının klinik bulguları:
- Makroskopik veya mikroskopik hematüri
- Yan ağrısı veya hassasiyet
- Hipotansiyon veya şok (şiddetli kanama durumunda)
Böbrek yaralanmalarının tanısında bilgisayarlı tomografi (BT) en yaygın kullanılan görüntüleme yöntemidir.
Tedavi Yaklaşımı
Pelvik travmaya bağlı üriner sistem yaralanmalarında öncelikli olarak hastanın hemodinamik stabilitesi sağlanmalıdır. Bu tür yaralanmalarda yönetim şunları içerebilir:
- Foley kateter takılmaya çalışılmamalıdır: Üretra yaralanması şüphesi varsa, kateter takılmamalı ve retrograd üretrografi yapılmalıdır.
- Retrograd üretrografi: Üretra yaralanması tanısı için kullanılır.
- Cerrahi müdahale: Mesane veya üretra yaralanmalarının ciddi olduğu durumlarda gerekebilir.
- Konservatif tedavi: Küçük yaralanmalar genellikle kateterizasyon ve izlem ile tedavi edilebilir.
Pelvik travmalar sonrasında üriner sistem yaralanmaları hızla tanınmalı ve uygun şekilde tedavi edilmelidir, aksi takdirde böbrek yetmezliği, sepsis ve kalıcı üriner disfonksiyon gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir.
- https://www.uroturk.org.tr/urolojiData/Books/892/urolojik-aciller.pdf
