Acil Serviste Tomografi Yorumlanması

Ülkemizde Acil Serviste tomografi yorumlaması için radyoloji hekimlerine ulaşımın çoğu yerde zor olduğu hatta bazı merkezlerde radyoloji hekiminin olmadığı gerçeğinin farkındayız. 

Resmi tomografi yorumlamak uzun süreli eğitim gerektiren tıpta bu iş için bir uzmanlık dalına yetki verilen özel bir hak ve sorumluluktur. Fakat acil servis gibi hasta akışının hızlı olduğu yerlerde, çoğu zaman hastanın klinik durumunu hakkında yeterli bilgiye sahip olan radyoloji hekimlerinin resmi tomografi raporları hastaların taburcu olmasının ardından oluşturulmakta. Bu yüzden acil serviste çalışan hekimlerin temel düzeyde tomografi değerlendirebilir olması hastaların tanısını koymakta katkı sağlayacaktır.

Bu yazımızda amacımız, özellikle kalabalık acil servislerde tomografi yorumlanması için geçen sürede hastamız için hayati olabilecek tanıların ya da acil servis için tanısının hızla konulabileceği patolojilerin acil servis hekimlerince öğrenilmesidir.

Görüntüleme Yönü

Tomografi görüntüleri anatomik olarak 3 farklı planda değerlendirilir.

• Transvers görüntü: Ayakta hayal ettiğimiz bir insanda yere paralel kesitler ile oluşturulan görüntü
• Sagittal görüntü: Kafada sagittal sinüse göre adlandırılan yere dik, sagittal sinüse paralel görüntü
• Coronal görüntü: Latince corona(taç) kelimesinden köken alan diğer iki görüntüye dik görüntü

Dansite (Hounsfield Unite -HU)

Dokuların yoğunluklarına göre X ışınlarını farklı miktarlarda tuttukları röntgen cihazının icadının ardından fark edilmişti. Çok kesitli x ışını görüntüleme sistemlerinin gelişmesi ile farklı yoğunlukların standartizasyonu için HU değerlerinin kullanılması önerilmiştir. En düşük yoğunluk hava -1000 HU su 0 HU en yüksek en yüksek yoğunluk kemik+1000 HU olarak satandartizasyon sağlanmıştır.

Pencereleme

Tomografi görüntülerinde dokuların farklı HU değerlerine göre siyah ve beyaz arasında grinin farklı tonlarında dansite dağılımı mevcuttur. Gözün ayırt edemeyeceği sayısal çeşitlilikteki(-1000HU/+1000HU) bu ton farklarında ayrımları yapabilmek için görüntülerin belirli sayı aralıklarında sınırlandırılarak ayrıntılandırılması işlemine pencere oluşturma denilir.

Örneğin normalde yüksek yoğunlukta olan kemik görüntüsünün incelenmesinde sadece parlak beyaz görüntüde olası kırık vb. durumlar gözden kaçabilir.+850HU/+1000HU gibi kemik penceresinde görüntümüzü sınırlarsak en siyah görüntü +850HU en beyaz görüntü +1000HU olacaktır.

Kontrast Madde

X ışını için kullanılan kontrast maddelerin tümü tomografide de kullanılabilir. Görüntü kalitesinin bozulmaması için baryum kontrastı yerine tomografide iyot kontrast maddesi tercih edilir.

• Vücut travmalarında kontrast madde kullanımı kanamanın değerlendirilmesi açısından önemlidir, fakat kafa travmalarında kontrast madde intrakranial kanama ile karışabileceği için kullanılmamalıdır.
• Solid organlarda yer alan lezyonların sınırlarının belirlenmesinde kontrast madde kullanımı önemlidir. Lezyonun kendisinin kontrastlanması ya da kontrast tutmuyorsa etrafının kontrastlanması değerlidir.
• IV kontrast madde: Solid organların değerleTomografi Yorumlanmasındirilmesinde faydalıdır, ayrıca damar içi patolojilerin görüntülemesi için anjio çekimlerde iv kontrast madde kullanılır.
• Oral kontrast madde: Lümenli organlarda lümen içi patolojilerin belirlenmesinde fayda sağlar.

• http://www.anadoluissagligi.com/img/file_2151.pdf
• https://acikerisim.uludag.edu.tr/bitstream/11452/1429/1/516020.pdf
• https://radiopaedia.org/
• https://www.kanser.org/saglik/upload/20.UKK/BT_ve_MRG_Temel_Fizik_Ilkeler%23Utku_Senol.pdf
• https://turkradyolojiseminerleri.org/Content/files/sayilar/24/80-95.pdf