Antiprotozoal İlaçlar

Antiprotozoal ilaçlar, protozoan enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır. Protozoalar, tek hücreli organizmalardır ve insanlarda çeşitli hastalıklara neden olabilmektedir. İşte antiprotozoal ilaçlar hakkında detaylı bir inceleme:

Metronidazol

• Mekanizma: Metronidazol, anaerobik bakteriler ve protozoalar tarafından metabolize edilir. Metabolitleri, bakteri DNA’sına bağlanarak, DNA yapısını bozar ve hücre ölümüne yol açar.
• Kullanım Alanları:
  • Amoebiasis: Entamoeba histolytica’nın neden olduğu amip enfeksiyonu.
  • Giardiasis: Giardia lamblia’nın neden olduğu enfeksiyon.
  • Trikomoniasis: Trichomonas vaginalis enfeksiyonu.
  • Clostridium difficile Enfeksiyonu: C. difficile enfeksiyonlarında kullanılabilir.
• Yan Etkiler:
  • Gastrointestinal rahatsızlıklar (bulantı, kusma, ishal).
  • Baş ağrısı.
  • Metalik tat.
  • Alerjik reaksiyonlar (nadir).

Ornidazol

Nitroimidazol grubuna ait bir antiprotozoal ve antibakteriyel ilaçtır. Genellikle anaerobik bakteriler ve bazı protozoalar üzerinde etkili olup, enfeksiyon tedavisinde kullanılır.

Kullanım Alanları

Ornidazol, aşağıdaki durumların tedavisinde sıklıkla kullanılır:

• Amoebiasis: Entamoeba histolytica’nın neden olduğu amip enfeksiyonları.
• Giardiasis: Giardia lamblia’nın neden olduğu enfeksiyon.
• Trikomoniasis: Trichomonas vaginalis enfeksiyonu.
• Anaerobik enfeksiyonlar: Özellikle bakteriyel vaginoz ve pelvik enfeksiyonlar.

Mekanizma

Ornidazol, protozoalar ve anaerobik bakteriler tarafından metabolize edilerek, aktif metabolitler oluşturur. Bu metabolitler, bakteri ve protozoaların DNA’sına bağlanarak DNA sentezini inhibe eder ve hücre ölümüne yol açar.

Yol ve Dozaj

Ornidazol genellikle ağız yoluyla tablet veya sıvı formda alınır. Dozaj, tedavi edilen enfeksiyonun türüne ve hastanın durumuna göre değişiklik gösterebilir.

Yan Etkiler

Ornidazol kullanımıyla ilişkili bazı yan etkiler şunlardır:

• Gastrointestinal rahatsızlıklar: Bulantı, kusma, ishal.
• Baş ağrısı.
• Metallic tat.
• Baş dönmesi.
• Alerjik reaksiyonlar (nadir).

Kontrendikasyonlar ve Uyarılar

Ornidazol, aşağıdaki durumlarda kullanılmamalıdır:

• İlaçlara karşı aşırı duyarlılık.
• Hamileliğin ilk trimesterinde dikkatli kullanılmalıdır; ancak genellikle güvenli olduğu düşünülmektedir.
• Alkol ile birlikte alındığında disülfram benzeri reaksiyonlar (kızarıklık, bulantı) görülebilir; bu nedenle alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.

 Sulfonamid ve Trimethoprim (TMP-SMX)

• Mekanizma: Sulfonamid, para-amino-benzoik asidin (PABA) folik asit sentezini inhibe eder. Trimethoprim, dihidrofolat redüktazı inhibe ederek aynı yolu takip eder. Bu iki ilaç birlikte kullanıldığında sinerjistik etkileri vardır.
• Kullanım Alanları:
  • Toksoplazmoz: Toxoplasma gondii enfeksiyonu.
  • Pneumocystis jirovecii Pneumonisi: Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda görülür.
• Yan Etkiler:
  • Alerjik reaksiyonlar.
  • Deri döküntüleri.
  • Nefrotoksisite (nadir).
  • Hematolojik yan etkiler (anemi, trombositopeni).

3. Chloroquine ve Hydroxychloroquine

• Mekanizma: Chloroquine, parazitlerin heme metabolizmasını inhibe eder, böylece parazitlerin ölmesine neden olur. Hydroxychloroquine, immün modülatör etkileri ile de bilinir.
• Kullanım Alanları:
  • Sıtma: Plasmodium vivax ve Plasmodium ovale enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılır.
  • Autoimmun Hastalıklar: Hydroxychloroquine, lupus ve romatoid artrit tedavisinde kullanılır.
• Yan Etkiler:
  • Göz toksisitesi (uzun süreli kullanımlarda).
  • Gastrointestinal rahatsızlıklar.
  • Deri döküntüleri.

Quinine ve Derivative

• Mekanizma: Quinine, parazitlerin DNA ve RNA sentezini inhibe ederek etki eder.
• Kullanım Alanları:
  • Sıtma: Özellikle Plasmodium falciparum enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılır.
• Yan Etkiler:
  • Baş ağrısı.
  • Tinnitus.
  • Hipoglisemi.
  • Gastrointestinal yan etkiler.

Pentamidine

• Mekanizma: Pentamidine, DNA ve RNA sentezini inhibe ederek etki eder. Ayrıca, bazı protozoa ve fungal hücrelerde de etkili olabilir.
• Kullanım Alanları:
  • Leishmaniasis: Leishmania türlerine bağlı enfeksiyonlar.
  • Amoebic Enfeksiyonlar: Hektoenamoebic encephalitis gibi enfeksiyonlar.
• Yan Etkiler:
  • Hipotansiyon.
  • Böbrek toksisitesi.
  • Pankreatit.

Nitazoxanide

• Mekanizma: Parazitin enerji metabolizmasını bozar, bu da hücre ölümüne neden olur.
• Kullanım Alanları:
  • Giardiasis: Giardia lamblia enfeksiyonu.
  • Cryptosporidiosis: Cryptosporidium türlerinin neden olduğu enfeksiyonlar.
• Yan Etkiler:
  • Gastrointestinal rahatsızlıklar (bulantı, ishal).
  • Baş ağrısı.
  • Alerjik reaksiyonlar.

Albendazol ve Mebendazol

• Mekanizma: Bu ilaçlar, parazitlerin glukoz metabolizmasını bozar ve mikrotübül yapısını inhibe eder.
• Kullanım Alanları:
  • Kızamıkçık: Taşıyıcılar (Ascaris, Enterobius gibi) ile mücadelede kullanılır.
  • Hidatid hastalığı: Echinococcus granulosus enfeksiyonlarında kullanılır.
• Yan Etkiler:
  • Karaciğer enzimlerinde artış.
  • Gastrointestinal rahatsızlıklar.

Ivermectin

• Mekanizma: Parazitlerin sinir sistemini etkileyerek hareket kabiliyetlerini kaybetmelerine yol açar.
• Kullanım Alanları:
  • Filariazis: Wuchereria bancrofti ve Brugia malayi gibi parazitler.
  • Scabies: Sarcoptes scabiei enfeksiyonu.
• Yan Etkiler:
  • Baş ağrısı.
  • Döküntü.
  • Baş dönmesi

• https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1390934

Antibiyotiklerin Sınıflandırması ve Özellikleri