Keşfedildiği günden bu yana tıp dünyasında şaşkınlık yaratan, her geçen gün yeni bir hastalığa iyi geldiği belirlenen 108 yıllık Aspirin’in gerçek öyküsü tam 3 bin 500 yıl önceye kadar gidiyor.
Tıp tarihinde Alman Eczacı Felix Hoffman’ın 1987 yılında önce aspirini,11 gün sonra da eroini kimyasal olarak bulduğu kayıtlarda yer almaktadır.
Ancak, insanlık tarihinin en iyi bilinen ilacının coşkulu öyküsü 3 bin 500 yıl öncesinde başlamıştır. Yazılı kayıtlara göre M.Ö. 2. yüzyılda romatizma ve sırt ağrısı için kurutulmuş mersin ağacı yapraklarından enfüzyon yapılması tavsiye ediliyordu. Bin yıl sonra tıbbın babası Hipokrat ateş ve ağrı için reçetesine söğüt ağacı kabuğundan ekstre edilen suyu yazdı. Bu suda bulunan ve ağrıyı hafifleten madde salisilik asitti. Orta çağda doktorlar Hipokrat’ın bu tedavisini unuttu ancak halk söğüdü seviyordu. Bitkilere meraklı otacı kadınlar, söğütlerin kabuklarını toplar, kaynatır, ağrı ve ateşten şikayeti olanlara verirlerdi.
1868’de Ludwigsburg’da dünyaya gelen Felix Hoffman , Cenevre’de kimya, Münih’de Farmakoloji okudu. Yüksek notları ile dikkati çekiyordu. Parlak değerler arayan Friedrich Bayer’in de dikkatini çekti ve Hoffman’ı işe aldı.
Hoffman güçlü bir ağrı kesici bulmak istiyordu. Rivayet odur ki babası romatizma ağrıları çekiyordu ve onu bu ağrılardan kurtaracak sihirli formülü bulmak için laboratuara kapanmıştı . O günlerde de kullanılan bir takim ağrı kesiciler mevcuttu ancak bunlar mide rahatsızlıkları gibi çeşitli yan etkilere sahipti.Hoffman ‘ın yeni bir formüle ihtiyacı vardı. 10 Ağustos 1897’de yoğun çalışmaları sonuç verdi ve salisilik asidi, asetik asit ile sentezleyerek saf asetilsalisilik asidi üretmeyi başardı. Bu Aspirin adıyla ünlenecek ilacın hammaddesiydi. Herr Bayer “Aspirin” adını verdiği ilacın üretimine geçmek için kolları sıvadı.
Ancak Hoffman laboratuar çalışmalarına devam etti. Daha güçlü bir ağrı kesiciyi bulmak istiyordu. Buldu da. 11 gün sonra diasetilmorfini sentezledi ve eroin hidroklor’u buldu. Namı diğer Eroin. Yeni buluşunu bir yıl boyunca kobaylar üzerinde denedi. Sonuç müthişti. En dayanılmaz acıları bile dindiriyordu.
Bayer ilacı “Heroin” adıyla piyasaya sürmeye karar verdi. Günümüzün pek sevilen deyimiyle bu yeni ilaç patladı. Bayer müşterilere mal yetiştiremiyordu. Tozdan şuruba, tablete geçildi. Hatta eroinli tampon bile yapılmıştı. Giderek ağrı şikayeti olmayanlar da kullanmaya başlamıştı bu ilacı. 1. Dünya savaşında da ağrı kesici olarak kullanıldı. Ancak öldürücü etkileri ortaya çıkmaya başladı. Eroin mercek altına alınınca bunun pek de “masum” bir ilaç olmadığı ortaya çıktı. 1924 yılında ABD Senatosu eroinin satışını, ithalatını ve üretimini yasakladı. Bağımlılık yapan çok ciddi bir uyuşturucu olduğu anlaşılınca, 1930’lu yılların başında adı ilaç listelerinden tamamen silindi.
Bir ara her ikisini de Hoffman’ın bulmuş olması nedeniyle ürken Aspirin kullanıcıları, bu ilacı kullanmaktan vazgeçti. Aspirin’in de diğeri gibi yıkıcı etkileri olmasından korkuyorlardı. Bayer için epey sıkıntılı günlerdi. Sonrasında ise Aspirin, kuzeni Gripin ile birlikte bir dönemin efsane ilacı olarak tarihe geçtiler.
Mesleğine aşık bir kimyager olan Hoffman, 8 şubat 1946′da öldü. “Heroin” çoktan bir ilaç olmaktan çıkmış, satışı veya kullanımı bir çok ülkede ağır şekilde cezalandırılan lanetli bir maddeye dönüşmüştü.
