Femur şaft kırıkları, femur kemiğinin orta kısmında meydana gelen ciddi yaralanmalardır. Bu tür kırıklar genellikle motorlu araç kazaları veya düşme gibi yüksek enerjili travmalar sonucu ortaya çıkar. Yaşlı bireylerde, düşük enerjili travmalar bile femur şaft kırıklarına yol açabilir, çünkü kemik yoğunluğu yaşla birlikte azalır.
Femur, vücuttaki en uzun ve en güçlü kemiktir ve ağırlık taşıma ve hareket etmede önemli bir rol oynar. Femur baş, boyun, torakhanterik bölge, şaft ve kondiler bölge olarak değerlendirilebilir. Femur şaftı trokhanterlerin altından ve dizin üstündeki suprakondiler bölgeye kadar olan bölümdür. Bu bölge kuadriseps, hamstrinler ve adduktör kaslar gibi güçlü kaslarla çevrili olduğu için kırıklarında ciddi yer değiştirmeler görülür.
Femur şaft kırıkları iki yaş grubunda daha fazla görülür. İlk piki 15-25 yaş grubunda ikinci piki 70 yaş üstünde görülür. Genç erkeklerde travma ile ilgili yüksek enerjili travmalarla ileri yaşta kadınlarda osteoporoz ile ilişkilidir. Genç yaş grubunda görülen femur kırıkları yüksek enerjili travmalar ile ilişkili olduğu için acil servis için oldukça önemli kırıklardır.
Yüksek enerjili travmalar, motorlu taşıt kazaları, yüksekten düşmeler gibi tüm yaş gruplarında kırıkların sebebidir. İleri yaş gruplarında osteoporoza bağlı kemik yapısındaki değişiklikler düşük enerjiler ile de kırıkların meydana gelmesine sebep olabilirler. Altta yatan kemik tümörleri ya da metastazlarının varlığı da femur kırıklarına yatkınlığı arttıran bir sebeptir.
Yüksek enerjili yaralanmalarda genelde deplase kırıklar karşımıza gelirken düşük enerjili travmalarda daha çok nondeplase lineer ya da oblik kırıklar görülür.
Tüm kırıklarda olduğu gibi femur kırıklarında da ağrı, şişlik, ağırlık taşıyamama gibi semptomlar görülür. Ayrıca femur kırıklarında etkilenen ekstremitede deformite görüntüsü ya da ekstremitede kısalma görülebilir.
Kırık Tipine göre adlandırma;
- Açık kırık, kapalı kırık
- Deplase, nondeplase kırık
- Transvers, eğik, spiral, parçalı kırık
Winquist-Hansen sınıflaması, femur cisim kırıklarının tespiti ve tedavi yönetiminde kullanılan bir sınıflamadır. Bu sınıflama, femur cisim kırıklarını kırığın parçalanma derecesine göre dört farklı tipe ayırır.
- Tip 0:
- Kırık hattı boyunca parçalanma yoktur.
- Kırık hattı transvers veya oblik olabilir ve genellikle cerrahi tedavi gerektirir.
- Tip I:
- Kırık hattı boyunca minimum düzeyde parçalanma vardır.
- Kırığın ortasında küçük bir parça vardır, ancak bu parça 50%’den azdır ve ana kırık fragmanları neredeyse ekseneldir.
- Tip II:
- Kırık hattı boyunca 50%’den fazla parçalanma mevcuttur.
- Ana kırık fragmanları hâlâ eksenel olarak hizalıdır, ancak fragmanlar arasında daha büyük bir boşluk vardır.
- Tip III:
- Kırık hattı boyunca çok sayıda %50’den daha fazla parçalanmış kemik parçaları vardır.
- Ana kırık fragmanları birbirinden ayrılmış ve ek olarak bir veya daha fazla büyük serbest kemik parçası bulunur.
- Tip IV:
- Kırık hattı boyunca ciddi derecede parçalanma vardır.
- Kırık hattında çok sayıda küçük parçalar vardır ve ana kırık fragmanları büyük ölçüde ayrılmıştır, bu da cerrahi müdahale gerektirir.
Bu sınıflama, femur cisim kırıklarının tedavi planlamasında önemli bir rehberdir ve tedavi seçimini etkiler. Parçalanma derecesi arttıkça, cerrahi tedavi ve stabilizasyon teknikleri daha karmaşık hale gelir.
Femur şaft kırıkları genellikle cerrahi gerektirecek komplike kırıklardır ve ortopedi tarafından değerlendirme gerektirirler, ortopedi konsültasyonu endikasyonları;
- Açık kırıklar, nörovasküler bozukluğu olan kırıklar
- Deplase kırıklar
- Kan transfüzyonu ihtiyacı olan hastalar
- Yağ embolisi riski olan hastalar
Femur şaft kırıkları 1-2 ünite kanamaya neden olabilir, hastaların hemodinamik yönetimi iyi planlanılmalıdır.
Femur şaft kırıkları yüksek enerjili travmalar ile ilişkilidir. Multi travmalar ile ilişkili olabilir. Hastaların diğer cerrahi branşlar açısından da ayrıntılı değerlendirilmesi gerekir.
Femur şaft kırıklarının temel tedavisi uzunluk, rotasyon ve hizalamayı içeren cerrahi uygulamalardır.
- Femur şaft kırıkları 1-2 ünite kanamaya neden olabilir, hastaların hemodinamik yönetimi iyi planlanılmalıdır.
- Femur şaft kırıkları yüksek enerjili travmalar ile ilişkilidir. Multi travmalar ile ilişkili olabilir. Hastaların diğer cerrahi branşlar açısından da ayrıntılı değerlendirilmesi gerekir.
- Açık kırıklarda tetanoz ve osteomiyelit için uygun profilaksi planlaması yapılmalıdır.
- Hastaların şiddetli ağrısı için uygun analjezik ajan seçimi ile tedavi planlanılmalıdır.
