Endotrakeal entübasyon prosedürü, hastane öncesi, acil servis, ameliyathane ve kritik bakım gibi çeşitli klinik senaryolarda hastanın hava yolunun korunmasında önemli bir rol oynar. Ancak bu süreç, genellikle ‘zor hava yolları’ olarak adlandırılan anatomik varyasyonlar nedeniyle bazı hastalarda zorlayıcı olabilir. Klinisyenler, komplikasyonları en aza indirmek amacıyla bu zorlu senaryoları önceden belirlemek, bunlara hazırlanmak ve kolay kullanılabilirliği nedeni ile; LEMON (Bak-DeğerlendirMallampati-Obstruksiyon-Boyun hareketliliğinin değerlendirildiği) ve modifiye LEMON skoru (LEON) skorlama sistemlerini kullanabilir.
L:Look Eksternally: Olası Belirteçler İçin Hastaya Dışarıdan Bak
- Ağızın Açılmasında Kısıtlılık
- Küçük Çene
- Büyük Dil
- İleri Çıkık Ön Dişler
- Kısa ve Kalın Boyun
- Maksillofasiyal Travma
- Aşırı Sekresyon
- Kanama
E: Evaluate
LEMON kuralını öngörücü bir araç olarak kullanabilir. 3-3-2 kuralı, klinisyenin parmaklarını kullanarak hastanın boynundaki 3 farklı mesafenin ölçülmesini içerir. Bu ölçümler entübasyonun kolaylığını veya zorluğunu tahmin etmeye yardımcı olur.
M: Mallampati
- Sınıf 1: Yumuşak damak, uvula ve faringeal pililer görülür.
- Sınıf 2: Yumuşak damak, uvula e farenks görülür.
- Sınıf 3: Yumuşak damak ve uvula tabanı görülür.
- Sınıf 4: Sadece sert damak görüür.
Mallampati sınıf 3 ve 4 zor entübasyon kriteri olarak kabul edilir. Mallampati sınıflamasının çocuklarda zor entübasyon için sensitivite %16, spesifite % 93’dür.
O: Obstrüksiyon
Stridor duyulan üst hava yolu obstrüksiyonu anlamına gelir. Hastanın obez olması veya hastanın obstrüksiyona yol açacak geçirilmiş boyun cerrahisi, hematomu veya kitlesi entübasyonu zorlaştırır.
N: Neck Mobility
Boyun hareketleri değerlendirmek anlamına gelir. Hastalarda ense rijitesi nedenli pozisyon vermek güçlük yaratabilir. Örnek hastalık olarak Dejeneratif Eklem Hastalığı ve Romatoid Artriti Olan Geriatrik Hasta Gruba sayılabilir.
Bileşenlerden en az biri varsa hava yolu kontrolünde zorluk beklenebilir. Entübesyon yapacak kişi hastanın sistemik travma durumuna, hava yolu bütünlüğüne, hava yolu obstrüksiyon bulgularına, kendi tecrübelerine göre risk değerlendirmesine, kar/
zarar dengelenmesine göre en iyi yaklaşımı seçmelidir. Uyanık, spontan solunumu olan bir hastada yapılacak endotrakeal entübasyon en güvenli hava yolu sağlama yöntemidir. Eğer hava yolu sağlanmasında; resüsitatif çabalar içinde aci lendotrakeal entübasyon gereksinimi yoksa, hastanın hava yolunu güçlük olasılığına göre değerlendirmek için zaman vardır. Zorluk, hastanın işbirliğine, maske ile havalandırılabilmesine, supraglottik hava yolu gereci
yerleşimine, laringoskopi, endotrakeal entübasyon ve cerrahi hava yolu sağlamadaki zorluklara bağlı olabilir.
Endotrakeal entübasyon yapılamadığı durumlarda sağlık personeli supraglottik havayolu araçlarına başvurmalıdır.
Sağlık personeli bu değerlendirme skalalarını kullanarak hastanın entübasyonu aşamasında karşılaşabileceği zorluk derecesini belirleyebilir. Buna göre riskli durumlarda supraglottik havayolu araçlarını tercih etme kararı verilebilir.
