Acil servis klinik deneyimimizde neredeyse rutin olarak değerlendirdiğimiz idrar rengi için şimdiye kadar birçok tabir kullandık; berrak, pürülan, renksiz, sarı, turuncu, pembe, kırmızı hatta akça ağaç şurubu… İdrarda renk değişikliği; hematüri, üriner sistem tümörleri ve ilaç yan etkileri gibi birçok patolojik durumun ayırıcı tanısında çok önemli bir klinik belirtidir. Peki mor renk idrarla ilk kez karşılaşanlarınız oldu mu?
60 yaşında erkek ve serebrovasküler olay (SVO) nedeniyle immobil olan hastanın dönem dönem idrar çıkında zorluk oluyormuş. Hastada gelişen nörojenik mesane nedeniyle idrar çıkışı için sonda ile takip edilmesine karar verilmiş. Hasta acil servise sondasının renginin mor olması nedeniyle 112 aracılığı ile getirildi.
Hastanın mevcut idrar sondası 3 haftadan uzun süredir değiştirilmemiş evde bakım hizmetleri tarafından takibi yapılıyormuş. Özgeçmişinde SVO hastalığı dışında ek özellik yok. Hastanın sistem sorgusunda 10 gündür bulantı ve kusmasının olduğu öğrenildi. Hastanın kabızlık şikayetleri sık oluyormuş fakat 2 gün önce gaita deşarjı olmuş.
Vital Bulgular: VI:36,4oC ; Nb:105 atım/dk ; SS:14 soluk/dk ; TA:120/75 mmHg olark saptandı.
Hastanın genel durumu iyi, bilinci açık, oryante ve koopere idi. Solunum sistemi muayenesinde oskültasyonda solunum sesleri azalmış fakat ral, ronküs yoktu. Batın muayenesinde tüm kadranlarda hassasiyet mevcuttu fakat defans ve rebaund bulgusu yoktu. Rektal tuşede normal gaita bulaşı mevcuttu.
Hastanın idrar toplama hortumu ve idrar torbası mor renkte ve toplanan idrar pürülan görünümde olduğu görüldü.
- Hemogram panelinde ; Hb: 13,5g/dl ; Plt: 427×103 ; WBC: 27,9×103(Neu%96,1)
- Biyokimya panelinde ; Glikoz: 150mg/dl ; Üre:150mg/dl ; Kre:3,9mg/dl ; KCFT:Normal Na: 141mmol/l ; K: 4mmol/l
- Tam idrar tetkiki ; Lökosit: 56 ; Bakteri: 150 ; Eritrosit : 0
- Venöz Kan Gazı ; pH: 7,29 ; PCO2: 50 ; HCO3: 25
İdrar yolu enfeksiyonu ve buna bağlı gelişen postrenal akut böbrek yetmezliği öntanısı ile dahiliye bölümüne konsulte edilen hastaya idrar yolu enfeksiyonu için antibiyotik tedavisi başlandı. Hastaya antibiyotik tedavisi başlanmadan önce idrar sondası değiştirildi ve yeni takılan sondadan idrar kültürü gönderilmesi sağlandı. Hastanın idrar kültüründe E. coli ve Proteus Mirabilis üredi.
Mor Renkli İdrar Torbası Sendromu
İlk kez 1978 yılında tanımlanan mor renkli idrar torbası idrar yolu enfeksiyonunun nadir görülen bir bulgusudur. Genellikle uzun süreli üriner kateterizasyonu olan yatan hastalarda karşımıza çıkar. Mor idrarın ortaya çıkmasında kadın cinsiyet, uzun süreli idrar kateterizasyonu, ileri yaş, böbrek yetmezliği, kronik kabızlık, idrarda balteri yükünün fazla olması ve idrar toplamak için plastik torba kullanımı önemli etkenlerdendir.
Mor idrar torbası sendromu (MİTS) idrar yolları enfeksiyonu sonucu görülür. İdrar komponenti içinde triptofanın aminoasidinin metaboliti olan indigo ve indiribulin moleküllerinin olması ve polivinil klorürden (PVC) üretilen plastik torba ve üriner kateter ile temas ettiğinde sonucu ortaya çıkar. Triptofan barsak bakterileri tarafından metabolize edilir ve indol ortaya çıkar, emilen indol daha sonra karaciğerde indoksil sülfata dönüştürülür ve idrarla atılır. İnsdoksil sülfat bazı bakteriler tarafından sindirilerek indirübiline dönüşür. Kabızlık ve idrar yolu enfeksiyonu gibi durumlarda bu bakterilerin sayısının artmasıyla idrar torbasında yüksek miktarda indigo ve indiribülin olur. İndigo mavi renk verirken indiribülin kırmızı renk verir. İdrar torbasında bu iki rengin karışımı mor rengi verir.
Mor renk idrar torbası sendromunda idrar kültüründe en sık üreyen bakteriler ;
- Providencia stuartii
- Providencia rettgeri
- Klebsiella pneumoniae
- Proteus türleri
- Escherichia coli
- Enterococcus türleri
- Morganella morganii
- B grubu streptokoklar
olarak rapor edilmiştir.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3894016/
- Yalçın Gölcük, Mehmet Gökhan Kaya “A Purple Flag in the Emergency Department: A Case Series” S- 045 2nd INTERNATIONAL CONGRESS ON EMERGENCY MEDICINE “ICON-EM”
