Yetişkin ve çocuk arasında çeşitli fizyolojik farklılıklar vardır. Neonatal dönemde vücut sistemlerinin immatürlüğü, ilaç uygulamalarını daha riskli hale getirir. Yenidoğanda,
özellikle prematüre bebekte fizyolojik immatüriteye bağlı olarak ilaçları metabolize etme yeteneği sınırlıdır. Bununla birlikte 3 yaştan 6-10 yaşlarına kadar çocuklar geniş karaciğer yüzeyleri nedeni ile ilaçları yetişkinlerden iki kat daha hızlı metabolize ederler. Pubertenin başlangıcından sonra birkaç ay içinde ilaç kullanımı hızla değişir ve yetişkine benzer özellikler gösterir.
ATEŞ DÜŞÜRÜCÜ AĞRI KESİCİLER
Parasetamol (Asetaminofen)
Oral Doz: 15 mg/kg
Doz Aralığı: 4-6 saatte bir oral
Maksimum günlük Doz: 60 mg/kg/gün
Iv infüzyon Formu:
- > 33 kg çocuklarda: Her defasında 15 mg/kg, günde en fazla dört defa uygulanabilir. Her bir uygulama en az 4 saat aralıkla yapılmalıdır.
- 10-33 kg arasında olan çocuklarda: Her uygulamada 15 mg/kg günde dört kereye kadar yapılabilir. Maksimum günlük doz 60 mg/kg’ı, toplamda da 2 gramı aşmamalıdır.
- Miadında doğmuş yenidoğanlar, bebekler ve < 10 kg olan çocuklarda: Her uygulama için doz yarıya düşürülerek (7.5 mg/kg) günde dört kereye kadar yapılabilir.
Ticari Form:
- Süspansiyon: 120, 250 mg
- Tablet: 500 mg
- Fitil: 100, 120, 200, 240, 325, 350 mg
- İV infüzyon: 10 mg\ml 100ml (1000 mg)
Uyarı:
Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz eksikliğinde kontrendikedir. 24 saatte 5 dozdan fazlası kullanılmamalıdır. Böbrek hastalığı olan hastalarda doz ayarlaması yapılmalıdır.
İbuprofen
Doz: 10 mg/kg
Doz Aralığı: 8 saat
Maksimum günlük Doz: 40 mg/kg/gün
Ticari Form:
- Süspansiyon: 100 ve 200 mg
- Tabletler: 200, 300, 400, 600, 800 mg
- Jel: % 5 ve % 10’luk
Parasetamol + Kodein
Doz: 0.5-1 mg\kg\doz,
Doz Aralığı: 4-6 saatte bir oral
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
- Tablet: Parasetamol (500 mg) + kodein fosfat (10 mg) + kafein (30 mg) veya parasetamol (300 mg) + kodein fosfat (7.5 mg) + kafein (30 mg)
- Kapsül: Parasetamol (300 mg) + kodein fosfat (10 mg) + klorfeniramin maleat (2 mg)
Diklofenak
Doz: 1-1.5 mg\kg
Doz Aralığı: 8-12 saate bir
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
- Tablet: 50 ve 75 mg
- Draje: 50 mg
- Jel: 30 mg 30 gr jel, %1 jel, %5 jel
Uyarı: Nefrotoksik ve gastrointestinal yan etkiler oluşturabilir. 6 yaşından büyük çocuklarda tercih edilmelidir.
Diklofenak + Kodein
Doz:
Doz Aralığı:
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
- Tablet: 50 mg Diklofenak + 50 mg Kodein
Ketorolak
Doz: 0.2-0.5 mg/kg
Doz Aralığı: 6 saate bir
Maksimum günlük Doz: < 2 mg/kg/gün
Ticari Form:
- Ampul: 30 mg/ml iv/im
Asetil salisilik asit (Aspirin)
Doz:
- İnfant – çocuk :10 mg/kg/doz, 4-6 saatte bir, oral veya
- 2 yaşına kadar 3-4×50 mg
- 2-7 yaş arasındakilere 3-4×100 mg
- 7 yaşından büyüklere 3-4×200 mg
Doz Aralığı:
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
- Tablet: 80, 100, 300, 450, 500 mg
- Enterik tablet: 100, 150, 300, 500 mg
- Efervesan tablet: 300 mg aspirin, 330 mg aspirin+200 mg Vit C, 400 mg aspirin+240 mg Vit C
- Kombine tablet: 500 mg aspirin+50 mg kafein, 400 mg aspirin+50 mg kafein+9.6 mg kodein, 250 mg aspirin+200 mg asetaminofen+50 mg kafein, 300 mg aspirin+200 mg asetaminofen+300 mg Vit C
Metamizol (Dipiron) (Novaljin)
Doz: 10-15 mg/kg (maksimal 40 mg/kg total)
Doz Aralığı: Günde 4 kez verilebilir
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
-
Tablet: 500 mg
-
Damla: 500 mg
-
Supp: 1000 mg
-
Ampul: 250 mg/5 ml, 500 mg/ml, 1000 mg/2 ml, 2500 mg /5 ml
Uyarı:
Agranülositoz riski vardır, bir çok ülkede çocuklarda kullanımı onaylanmamıştır
ANTİBİYOTİKLER
Amoksisilin klavulanat
Oral Doz:25 – 45 mg/kg/gün
Doz Aralığı: 12 saat
Maksimum günlük Doz:90 mg/kg/gün
Ampisilin Sulbaktam
Oral Doz: 50 – 100 mg/kg/gün
Doz Aralığı: 6 saat
Maksimum günlük Doz:
Amoksisilin
Oral Doz:
- İnfant ve cocuklar : 20 – 40 mg/kg/gün
- Adölesan: 1.5-6 g/gün, 3 eşit doza bölünerek
Doz Aralığı: 12 saat
Maksimum günlük Doz: 80 mg/kg/gün
Ticari Form:
- Süspansiyon: 125, 200, 250 mg, 400\5 ml
- Kapsül:250 mg, 500 mg
- Tablet: 500 mg ve 1 gr
- Ampul: 250, 500 mg ve 1 gr
Ampisilin
Oral Doz:
- İnfantlar ve çocuklar: 100-200 mg\kg\gün
- Adölesanlarda 3-6 g/gün 3-4 eşit doza bölünerek
İV-İM Doz:
- Postanatal yaş: <7 gün:
<2000 g: 50 mg\kg\gün, 12 saatte bir im\iv
>2000 g: 75 mg\kg\gün, 8 saatte bir im\iv
- Postnatal yaş: >7 gün:
<2000 g: 75 mg\kg\gün, 8 saatte bir im\iv
>2000 g:100 mg\kg\gün, 6 saatte bir im\iv
- İnfantlar ve çocuklar: 100-200 mg\kg\gün, 6 saatte bir im\iv
Doz Aralığı: 8 saat
Maksimum günlük Doz: 80 mg/kg/gün
Ticari Form:
- Süspansiyon: 125, 250 mg\5 ml
- Kapsül:250 mg, 500 mg
- Tablet: 500 mg ve 1 gr
- Ampul: 250, 500 mg ve 1 gr
Klaritromisin
Doz: 15 – 30 mg/kg/gün
Doz Aralığı: 12 saat
Maksimum günlük Doz: 30 mg/kg/gün
Azitromisin
Doz:
- 5 günlük tedavide : Birinci gün 10 mg/kg/gün sonra 4 gün sonra 5 mg/kg/gün
- 3 günlük tedavide : Üç gün 10 mg/kg/gün
Doz Aralığı: 12 saat
Maksimum günlük Doz:
Sefaklor
Doz: 10mg/kg
Doz Aralığı: 12 saate bir
Maksimum günlük Doz:
Sefuroksim Aksetil
Doz: 20-30 mg\kg\gün,
Doz Aralığı: 8 saatte bir oral
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
- Süspansiyon: 125 mg\5 ml
- Tablet: 125, 250, 500 mg
- Ampul: 250, 500, 750, 1500 mg
Seftriakson
Doz:
- İnfant ve çocuk: 50-75 mg\kg\gün
- Yetişkin:1-4 g\gün
Doz Aralığı: 12-24 saatte bir İM-İV
Maksimum günlük Doz:
Seftibuten
Doz: 2 mg/kg/gün
Doz Aralığı: Tek doz
Maksimum günlük Doz:
Sefaleksin
Doz:5-10 mg/kg/gün
Doz Aralığı: Tek doz
Maksimum günlük Doz:
Sefiksim
Doz: 2 mg/kg/gün
Doz Aralığı: Tek doz
Maksimum günlük Doz:
Sefaleksin
Doz:50-100 mg\kg\gün
Doz Aralığı: 6 saatte bir
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
- Süspansiyon: 250 mg\5 ml
- Kalsül: 250 mg
- Tablet: 500 mg, 1 gr
Trimetoprim – sülfametaksazol
Doz:
- İnfant ve çocuklarda: 5-6 mg/kg/gün
- Adölesanlarda 320 mg/gün 2 eşit doza bölünerek
Doz Aralığı: 12 saate bir
Maksimum günlük Doz:
Sülfisoksazol
Doz: 120-150 mg/kg/gün
Doz Aralığı: 8 saate bir
Maksimum günlük Doz:
Tikarsilin
Doz: 80 mg/kg/gün
Doz Aralığı: 6-8 saate bir, yeni doğanda iki doza bölerek
Maksimum günlük Doz:
Piperasilin
Doz:300 mg/kg/gün
Doz Aralığı: Günde 4 defa
Maksimum günlük Doz:
Sefazolin
Doz: 50-100 mg/kg/gün
Doz Aralığı: Günde 3 defa
Maksimum günlük Doz:
Seftazidim
Doz: 100-150 mg/kg/gün, adölesanlarda 2-6 g
Doz Aralığı: Günde 2-3 defa
Maksimum günlük Doz:
Sefotaksim
Doz: 100-200 mg/kg/gün, adölesanlarda 3-6 g, 2-3 eşit dozda
Doz Aralığı: Günde 3-4 defa
Maksimum günlük Doz:
Sefaleksin
Doz: 25-100 mg/kg/gün
Doz Aralığı: Günde 4 defa
Maksimum günlük Doz:
Sefiksim
Doz: 8-12 mg/kg/gün, Adölesanlarda 400 mg bir veya iki eşit doza bölünerek
Doz Aralığı: Günde 4 defa
Maksimum günlük Doz:
Sefprozil
Doz: 7.5-15 mg/kg/gün
Doz Aralığı: Günde 2 defa
Maksimum günlük Doz:
Sefpodoksim proksetil
Doz: 8-10 mg/kg/gün, Adölesanlarda 400 mg bir veya iki eşit doza bölünerek
Doz Aralığı: Günde tek doz
Maksimum günlük Doz:
Aztreonam
Doz: 90-120 mg/kg/gün,
Doz Aralığı: Günde 3-4 defa
Maksimum günlük Doz:
Gentamisin
Doz:
-
Yenidoğan: 2.5 mg\kg\doz iv\im
-
Çocuklar: 6-7.5 mg\kg\gün 8 saatte bir iv\im
-
Yetişkinler: 3-5 mg\kg\doz 8 saatte bir iv\im
Doz Aralığı: Günde 3-4 defa
Maksimum günlük Doz: 400 mg
Amikasin
Doz: 15-22.5 mg/kg/gün,
Doz Aralığı: Günde 3-defa
Maksimum günlük Doz:
Tobramisin
Doz: 5 mg/kg/gün , adölesanlarda 3-5 mg/kg/gün,
Doz Aralığı: Günde 3-defa
Maksimum günlük Doz: 400 mg
Tetrasiklin
Doz: 25-50 mg\kg\gün, Çocuk > 8 ya
Doz Aralığı: Günde 4-defa
Maksimum günlük Doz: 400 mg
Ticari Form:
Kapsül:250, 500 mg
Doksisiklin
Doz:
Çocuk > 8 yaş, vücut ağırlığı;
- > 45 kg; 4.4 mg\kg\gün, ilk gün 12 saatte bir, sonra günde 1 kez 100 mg
- < 45 kg; 2.2 mg\kg\gün dozu ilk gün 12 saatte bir, sonra günde tek doz
Doz Aralığı:
Maksimum günlük Doz:
Ticari:
Kapsül:100 mg
Nitrofurantoin
Doz:
Doz Aralığı:
- Çocuk > 2 ay 3-5 mg\kg\gün, 12 saatte bir oral
- İYE profilaksisi: 1 mg\kg\doz
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
- Süspansiyon: 25 mg\5 ml
- Kapsül: 50 mg
Uyarı:
Not: 2 aylıktan küçük çocuklarda kullanımı kontrendikedir. Renal bozukluğu olan hastalarda doz ayarlaması yapılmalıdır.
Siprofloksasin
Doz:
- Oral:20-40 mg\kg\gün, 12 saatte bir oral, maksimum 750 mg olmalı
- İV: 1-17 yaş arası : 20-30 mg\kg\gün
Doz Aralığı: 12 saatte bir
Maksimum günlük Doz: 400 mg
Ticari Form:
-
Tablet:250, 500, 750 mg,
-
Modifiye salım tableti: 500 mg, 1 gr
-
Enfüzyon: 100, 200 mg
Uyarı:
Not: 2 aylıktan küçük çocuklarda kullanımı kontrendikedir. Renal bozukluğu olan hastalarda doz ayarlaması yapılmalıdır.
ANTİEMETİKLER
Ondansetron
Doz:
Oral Tablet
- Çocuklar için standart doz günde iki kez 4 mg’a kadardır.
- Yetişkinler için standart doz günde iki kez 8 mg’a kadardır
İV-İM
- 6 ay-12 yıl (40 kg’dan az) çocuklarda :
-Önerilen doz: 0,1 mg / kg IV - 40 kg ve 12 yaşdan daha büyük çocuklarda :
-Önerilen doz: 0,15 mg/ IV
Doz Aralığı: 12 saatte bir İM-İV
Maksimum günlük Doz:
NARKOTİKLER
Morfin
Doz:
- Yenidoğan: 0.05-0.2 mg\kg\doz, im\iv 4 saatte bir
- Çocuk: 0.1-0.2 mg\kg\doz im\iv 2-4 saatte bir
Doz Aralığı: 4 saate bir
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
-
Ampul: 10 mg\ml, 20 mg\ml
-
Tablet: 10, 30, 60, 100 mg
Uyarı:
- Solunum ve merkezi sinir sistemi depresyonuna yol açabilir.
- < 2 ay bebeklerde im enjeksiyon yaparken dikkatli olmalıdır.
Ketamin
Doz:
- < 2 mg/kg (im)
- < 1 mg/kg (iv, epidural)
Doz Aralığı: 4 saate bir
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
Ampul: 500 mg flakon
Tramadol (Contramol)
Doz:
-
2-3 mg\kg\doz (damla)
-
1-2 mg\kg\doz (oral tablet)
-
1.5-3 mg\kg\doz (rektal)
-
0.75-2 mg\kg\doz (im)
-
2-2.5 mg\kg\doz (iv)
-
0.1-0.25 mg\kg\saat infüzyon
Doz Aralığı:
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
- Damla: 100 mg 10 ml
- Kapsül: 50 mg
- Tablet: 100 mg retard tb, 100 mg efervesan tb
- Ampul: 100 mg
Uyarı:
Mide bulantısı, kusma, kaşıntı ve döküntü yan etkileri olabilir. PG sentezini inhibe etmez. İntramuskuler enjeksiyon çocuklar için önerilmez. IV infüzyonu yavaş dikkatli yapılmalıdır. Epilepsili çocuklarda dikkatli kullanılmalıdır.
Tramadol (Contramol)
Doz: 1 mg\kg, tek doz oral
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
- Ampul: 100mg/2ml
- Kapsül: 300 mg
Uyarı:
Tek doz uygulamalardan sonra solunum depresyonu gözlenmemiştir. Antitusif etkisi de mevcuttur.
Petidin (Meperidin) (Aldolan)
Doz:
- Analjezik kullanımda; 1 mg\kg iv
- Premedikasyonda; 1.5-2 mg\kg im
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
- Ampul: 100mg/2ml
Fentanil
Doz: 1-2 mikrogram\kg iv
Maksimum günlük Doz:
Ticari Form:
- Ampul: 0,5 mg/10 ml (500 mikrogram)
- Dilaltı tablet: 100, 200, 400, 800 mikrogram
- Pastil: 200, 400, 800 mikrogram
- Flaster: 12, 25, 50, 75, 100 mikrogram
LOKAL ANESTEZİKLER
Pridokain (Citanest®)
%: 2
Doz: 5 mg/kg
Maksimum Doz: 7,5 mg/kg
Etkisinin başlama süresi: 15-25 dk
Etki süresi: 45 dk – 2 saat
Ticari Form:
Uyarı:
Methemoglobinemi riski nedeniyle 6 aylıktan küçük çocuklarda prilokain enjeksiyonu önerilmez.
Bupivakain
%: 0.5
Doz: 2 mg/kg
Maksimum Doz: 2.5-3 mg/kg
Etkisinin başlama süresi: 2.5-6 saat
Etki süresi: 45 dk – 2 saat
Ticari Form:
Lidokain
%: 0.5
Doz: 5 mg/kg
Maksimum Doz: mg/kg
Etkisinin başlama süresi: 2.5-6 saat
Etki süresi: 45 dk – 2 saat
Ticari Form:
- % 2’lik ampül: 20 mg/ml: 2 ml’lik ve 5 ml’lik ampülleri toplam 40 ve 100 mg lidokain
- % 10’luk ampül: 100 mg/ml: 5 ml’lik ampülleri toplam 500 mg lidokain
- %10’luk aerosol solüsyonunu: her püskürtmede 10 mg lidokain uygular
Lidokain + Adrenalin (Jetokain)
%: 0.5 lidokain + 1:200.000 adrenalin
Doz: 7 mg\kg\doz
Maksimum Doz: mg/kg
Etkisinin başlama süresi: 2.5-6 saat
Etki süresi: 45 dk – 2 saat
Ticari Form:
- % 2’lik ampül: 20 mg/ml: 2 ml’lik ve 5 ml’lik ampülleri toplam 40 ve 100 mg lidokain
- % 10’luk ampül: 100 mg/ml: 5 ml’lik ampülleri toplam 500 mg lidokain
- %10’luk aerosol solüsyonunu: her püskürtmede 10 mg lidokain uygular
Levobupivakain
Doz:
- 1-2.5 mg\kg tek doz epidural
- 0.2-0.4 mg\kg\saat iv devamlı uygulama
Maksimum Doz: 2.5-3 mg/kg
Etkisinin başlama süresi: 2.5-6 saat
Etki süresi: 45 dk – 2 saat
Ticari Form:
Ampul: 25 mg/10 ml, 50 mg/10 ml ve 75 mg/10 ml
Ropivakain
Doz:
- 1-2.5 mg\kg tek doz epidural
- 0.2-0.4 mg\kg\saat iv devamlı uygulama
Maksimum Doz: 2.5-3 mg/kg
Etkisinin başlama süresi: 2.5-6 saat
Etki süresi: 45 dk – 2 saat
Ticari Form:
- Ampul: 25 mg/10 ml, 50 mg/10 ml ve 75 mg/10 ml
Tablo 5. Çocuklarda parenteral tedavide kullanılan antibiyotikler ve dozları
ANTİPROTOZOAL İLAÇLAR
Metronidazol
Doz:
-
Anaerobik enfeksiyonlar: 30 mg\kg\gün, 6 saatte bir iv\oral
-
Amebiyaziste: 30-40 mg\kg\gün, 8 saatte bir
-
Giardiaziste:
2-5 yaş arası: günlük doz 250 mg,
5-10 yaş arasında: 375 mg
10-15 yaş arasıda: 500 mg
Maksimum Doz:
Ticari Form:
Tablet:250, 500 mg
Vajinal ovül: 500 mg
Suspansiyon: 50, 125, 200 mg\5 ml
İnfüzyon: 500 mg
Ornidazol
Doz:
- Anaerobik enfeksiyonlar:
20 mg\kg\gün, 12 saatte bir
Amebiyaziste:
35-50 mg\kg\gün, 8 saatte bir
Giardiaziste:
15 mg\kg\gün, 8 saatte bir
Maksimum Doz:
Ticari Form:
- Tablet:250, 500 mg
- Vajinal tablet: 500 mg
- Ampul: 500 mg
ANTİFUNGAL İLAÇLAR
Amfoterisin B
Doz:
- Mesane irrigasyonu: 1 litre steril su veya sorbitol\mannitol içinde 15-50 mg\gün
- İnfant ve çocuklar: Test dozu: 0.1 mg\kg\doz iv (maksimum 1 mg), 30-60 dakikada Başlangıç dozu (eğer test dozu tolere edilirse): 0.25 mg\kg\gün
- İstenilen doza ulaşıncaya kadar günlük doz kademeli olarak arttırılır; her bir sonraki gün 0.25 mg\kg’lık artış yapılmalıdır.
- İdame dozu:0.25-1 mg\kg\gün, her doz 2-6 saatte infüze edilir.
- Ampul: 50 mg\10 ml, 100 mg\20 ml’lik flakonlar
Flukonazol
Doz:
Çocuk(3-13 yaş):
Yükleme dozu:10 mg\kg iv\oral
İdame dozu (yükleme dozunun başlangıcından 24 saat sonra): 3-6 mg\kg\gün, iv\oral
Kapsül:50, 100, 150, 200 mg
Suspansiyon: 50 mg\10 ml
İnfüzyon solüsyonu: 100 mg\50 ml
Antienüretikler
Desmopressin asetat
Doz: Enürezis (> 5 yaş): 120-240 mikrogram; doz hastanın kilosu ve yaşına göre değişkenlik göstermez.
Melt tablet: 60, 120 mikrogram
Nazal sprey: % 0.1 mg/ml
İmipramin
Doz:
Enürezis (>5 yaş):
İlk doz: 1.7 mg\kg\gün; akşam tek dozda 10-25 mg oral
Artış dozu: 1-2 hafta aralıklarla 10-25 mg\doz, yaşa uygun maksimum doza kadar attırılır.
Tablet:10,25 mg
Antikolinerjikleri
Oksibutinin
Doz:
- < 5 yaş; yıl olarak yaş = ml\gün, 8 veya 12 saatte bir
- > 5 yaş; 0.2 mg\kg\gün, 8 saatte bir oral
- Tablet: 5 mg
- Şurup:5 mg\5 ml
Tolterodin
Doz: Çocuk: 0.1 mg\kg, günde iki kez
Tablet:1, 2 mg
Kapsül: 4 mg
Laksatif ve Purgatifleri
Mineral yağ (sıvı vazelin)
5-11 yaş arası:5-20 ml\gün
12 yaş üstü: 15-45 ml\gün
Sıvı:200 ml
Not: Beş yaş altındaki çocuklarda kullanımı önerilmez.
Bisakodil
Oral:
3-12 yaş arası: 5-10 mg veya 0.3 mg\kg\doz, tek doz
Fitil:
< 2 yaş:5 mg\gün, tek doz
3-12 yaş arası: 5-10 mg\gün, tek doz
Tablet: 5 mg
Fitil: 5,10 mg
Senna
Oral:
Çocuklar: 10-20 mg\kg\doz,
Rektal:
> 27 kg çocuklar: yarım fitil, yatmadan önce
Tablet:7.5, 20 mg
Draje: 12 mg
Şurup:2 mg\5 ml (75, 150, 250 ml)
Laktuloz
< 1 yaş: tedavi ve idame dozu 5 ml\gün
1-6 yaş: tedavi 5-10 ml, idame 5-10 ml
7-14 yaş: tedavi 15 ml, idame 10-15 ml
Şurup:670 mg\ml (100, 250, 500 ml)
Tablo 12: Çocuklarda kullanılan önemli bazı laksatif ve purgatiflerin dozları ve piyasada bulunan formülasyonları
NOT: Burada pediatrik antiviral, pediatrik antibiyotik, pediatrik antiparaziter ilaç dozlarından bir kısmı yer almaktadır. Listede olmayan ilaçlar olabilir. Listede olmasını istediğiniz ya da yer alan bilgilerde yanlışlık olduğunu düşündüğünüz bir ilaç varsa yorumlar kısmada belirtiniz.
- www.pediatrirutinleri.com/ilacdozlari/
