Pelvik inflamatuar hastalık (Pelvic Inflammatory Disease : PID), özellikle üreme çağındaki kadınlarda görülen genellikle Neisseria gonorrhoeae ve Chlamydia trachomatis gibi cinsel yoldan bulaşan bakteriler nedeniyle uterus, overlar, fallop tüplerin ve pelvik periton yapıların enfeksiyonudur. Enfeksiyon vulva, vajen ve endoserviksteki mikroorganizmaların endometrium, tuba uterina, over ve komşu yapılara assendan olarak ilerlemesi ile oluşur. PID tanısı öncelikle kliniktir ve alt karın veya pelvik ağrısı ve genital sistem hassasiyeti olan kadın hastalarda şüphelenilmelidir. Asemptomatik ilerlemesi ve belirtilerin başka hastalıkları da düşündürmesinden dolayı erken tanı ve tedavi önemli bir yere sahiptir. Hastanın değerlendirilmesi sırasında, dış gebelik de dahil olmak üzere diğer ağrı etiyolojileri göz önünde bulundurulmalı ve ekarte edilmelidir. PID, Neisseria gonorrhoeae ve Chlamydia trachomatis dahil olmak üzere birincil patojenleri kapsayacak şekilde antibiyotiklerle tedavi edilir. Kısa vadeli komplikasyonlar arasında tubo-ovaryan veya pelvik apse yer alır. Uzun vadeli komplikasyonlar arasında dış gebelik, kısırlık ve kronik pelvik ağrı yer alır. Erken tanı ve tedavi potansiyel olarak komplikasyonları önleyebilir.
Pelvik enfeksiyonlar genellikle mikst enfeksiyonlardır. Rahim ağzından yükselen enfeksiyon PID’ye neden olur. Vakaların %85’inde enfeksiyona cinsel yolla bulaşan bakteriler neden olmaktadır. Suçlu etkenler arasında
- Neisseria gonorrhoeae
- Chlamydia trachomatis
bakterileri en yaygın patojenlerdir. Endoservikal bölgede N. gonorrhoeae veya C. trachomatis spatanan kadınların yaklaşık %10 ile %15’inde PID gelişir. Tipik olarak, gonoreal PID diğer nedenlere bağlı PID’den daha şiddetlidir. Klamidyaya bağlı PID’nin semptomlara neden olma olasılığı daha düşüktür ve bu nedenle subklinik PID ile sonuçlanma olasılığı daha yüksektir. Subklinik PID çok az belirti verebilir veya hiç belirti vermeyebilir ancak yine de uzun vadede olumsuz sonuçlar doğurabilir.
Mycoplasma genitalium da dahil olmak üzere diğer servikal mikropların hastalığa katkıda bulunduğu düşünülmektedir. Ayrıca bakteriyel vajinozdan sorumlu patojenler (Peptostreptococcus türleri, Bacteroides türleri), solunum patojenleri (Haemophilus influenza, Streptococcus pneumonia, Staphylococcus aureus) ve enterik patojenler (Escherichia coli, Bacteroides fragilis, B grubu Streptococci) akut PID ile ilişkilendirilmiştir. Vakaların yaklaşık %15’inden sorumludurlar.PID en sık 15-25 yaş arası kadınlarda görülür. Her yıl 1 milyon kadına hastanelerde ve acil
servislerde PID tanısı konulmaktadır. Son on yılda PID oranları azalmakla birlikte, hem polikliniklerde hem de acil servis ortamlarında hala yaygın olarak görülmektedir.
Üst kadın genital kanalının enfeksiyonu, iltihaplı hasara yol açarak yara izi, yapışıklıklar ve Fallop tüplerinin kısmen veya tamamen tıkanmasıyla sonuçlanır. Bu, fallop tüpü astarı boyunca kirpikli epitel hücrelerinin kaybıyla sonuçlanabilir, bu da yumurta naklinin bozulmasına ve kısırlık ve dış gebelik riskinin artmasına neden olur. Ek olarak, yapışıklıklar kronik pelvik ağrıya yol açabilir
- Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar (CYBE) olması (özellikle clamidya ve
gonorrhoea) - 15-25 yaş arası kadınlar
- Multiple cinsel partner
- Kontraseptif yöntemlerin kullanılmaması
- Vajinal duş yapılması
- Siyah ırk
- Düşük sosyoekonomik durum
Multipartner seksüel yaşantı - Geçmiş PID
- Sigara kullanımı ve madde bağımlılığı
- Rahim içi araç kullanımı
- Üst genital organlara müdahaleler (dilatasyon ve küretaj, histerosalpingografi, menstruasyon, vaginal duş)
Pelvik inflamatuar hastalık (PID), ağırlıklı olarak cinsel olarak aktif genç kadınlarda görülür. Hastalık akut, kronik veya subklinik seyirli olabilir ve genellikle yetersiz teşhis edilir. PIH olgularında belirti ve semptomlar hastalığın seyrine ve tutulan organlara göre değişkenlik gösterir. Tanı konulan hastaların çoğu asemptomatiktir veya hafif semptomları vardır. Ağrı hastaların en sık yakınmasıdır. Bu nedenle, alt karın ağrısı ve pelvik rahatsızlık ile başvuran her genç kadında PID’den şüphelenilmelidir. PID öncelikle klinik bir tanı olduğundan, kapsamlı bir öykü ve fizik muayene çok önemlidir. Ağrının başlangıcı ve karakteri netleştirilirken olası alternatif tanılar da araştırılmalıdır. Fizik muayende genellikle bilateral alt kadranlarda hassasiyet vardır. Ateş tanı için şart olmasa da %35-40’ında görülebilir. PID şüphesi olan tüm kadınlarda servikal akıntı, servikal hareket hassasiyeti, uterin hassasiyet, adneksal hassasiyet veya kitleleri değerlendirmek için pelvik muayene yapılmalıdır.
Vaginal akıntı; servisit, endometrit veya ek olarak vajinit olduğunda ortaya çıkar ve mukopürülandır. Geç dönemde peritonitise bağlı irritasyon sonucu bulantı ve kusma görülebilir. Bimanuel muayenede servikal ve uterin hassasiyet görülür.
Semptomlar;
- Bilateral alt abdominal ve adneksiyal hassasiyet
- Anormal servikal veya vajinal akıntı
- 38 dereceden yüksek ateş ve titreme
- Anormal vajinal kanama
- Disparoni
- Servikal hareket hassasiyeti
- Mide bulantısı – kusma
- Dizüri
- Dismenore ve menoraj
Pelvik inflamatuar hastalık tanısı kliniktir. PID şüphesi olan tüm kadınlarda servikal akıntı, servikal hareket hassasiyeti, uterin hassasiyet, adneksal hassasiyet veya kitleleri değerlendirmek için jinekolojik muayene yapılmalıdır. Laboratuvar bulgularında lökositoz, sola kayma, artmış sedimentasyon hızı ve CRP saptanabilir. Pelvik ağrının alternatif bir etiyolojisi olarak ektopik gebelik olasılığını dışlamak için mutlaka gebelik testi yapılmalıdır. Ayrıca, polklnik şartlarında C. trachomatis ve N. gonorrhoeae için nükleik asit amplifikasyon testleri (NAAT) ile birlikte vajinal veya servikal akıntının (varsa) mikroskopisini düşünmelidir. Klamidya ve gonokok enfeksiyonları için kültür alınmalıdır. HIV ve Treponema pallidum (sifiliz) gibi cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlar için de test yapılması düşünülmelidir. Ek olarak, tubo-ovaryan apse endişesi varsa, pelvik ultrason düşünülmelidir. Ultrasonografide tuba ve overleri hatta bazen uterusu içine alan multiloküler kistik genişlemeler görülebilse de pelvik enfeksiyonların tanısında her zaman yeterli olmayabilir bu durumda bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans tercih edilebilir. PIH tanısının doğrulanmasında laparoskopi altın standarttır.
- Akut apandisit
- Adneksiyel torsiyon
- Abortus
- Korpus luteum kisti
- Ektopik Gebelik
- Adneksiyel kitle torsiyonu
- Gastroenterit
- Leiomyom dejeneresyonu
- Endometriozis
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Divertikülit
- Ülseratif Kolit
Kadın doğum konsültasyonu istenebilir.
Tanı öncelikle klinik şüphe üzerine konulur. Acil serviste doğrulama olasılığı olmadığı için cinsel olarak aktif genç kadınlarda veya cinsel yolla bulaşan enfeksiyon riski taşıyan kadınlarda açıklanamayan alt karın veya pelvik ağrı ve muayenede servikal hareket, uterin veya adneksal hassasiyet varsa ampirik tedavi önerilir. Bu hastalara Amerikan hastalık kontrol ve önleme merkezi (CDC) kombine antibiyotik tedavisi önermektedir. Ayaktan tedavi önerileri;
- Seftriakson 500mg IM tek doz + Ofloflaksasin (Tarivid) 400 mg 2×1, 14 gün + metronidazol 500mg oral 2×1 14 gün
- Seftriakson 500mg IM tek doz + doksisiklin 100mg oral 2×1, 14 gün + metronidazol 500mg oral 2×1 14gün
- Sefoksitin 2g IM tek doz + probenesid 1g oral, aynı anda verilen tek doz + doksisiklin 100 mg oral 2×1 14 gün, metronidazol 500mg oral 2×1 14 gün ile birlikte.
Rahim içi araç bulunan hastalarda RİA antibiyotik tedavisine başlandıktan 48 saat sonra çıkarılmalıdır.
Daha fazla reçete bilgisine buradan ulaşabilirsiniz.
- 72 saat içerisinde tedaviye yanıt alınamayan vakalar
- Gebeler
- HIV enfeksiyonu olanlar
- Pelvik absesi olan vakalar hastaneye yatırılmalı
ve parenteral tedavi verilmelidir.
- Tubo-ovaryan veya pelvik apse
- Dış gebelik
- İnfertilite
- Kronik pelvik ağrı
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK539860/
- https://cms.bakirkoymedj.org/Uploads/Article_23681/BTD-9-105-En.pdf
- www.acilcalisanlari.com/cinsel-yolla-bulasan-enfeksiyonlar-cdc-tedavi-kilavuz-onerileri-2021.html
