Çocuklar gelişim özellikleri ve merakları nedeniyle yabancı cisimleri ve oyuncakları ağızlarına götürmeye eğilimlidirler. Günlük hayatımızda, elektronik endüstrisindeki gereksinimler ve çok yönlü kullanımları sebebiyle pillerin kullanımı oldukça yaygındır ve pil tüketimi giderek artmaktadır. Ev ortamında kullanılmak üzere çocuklar için tasarlanan gelişmiş oyuncaklar ise yüksek voltaja sahip pillerin varlığını artırmaktadır. Disk piller aspire edildiğinde veya yutulduğunda ciddi yaralanmalara neden olabilir. Yutulmaların çoğu küçük çocuklarda görülür. Neyse ki, disk pil yutulması vakalarının çoğu iyi huyludur. Komplikasyonlar nadirdir ancak ciddi olabilir ve yemek borusu, trakea, laringeal sinir veya komşu yapıların yaralanmasını içerebilir. Pil yutulması vakalarının %97’sinden fazlasında hafif etkiler görülür ya da hiç görülmez.
Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürerek bünyesinde depolayan cihazlara pil denir. Pil basit olarak bir anot (negatif elektrot), bir katot (pozitif elektrot), bir elektrolit, ayırıcılar ve dış kılıftan oluşmakta olup dikdörtgen, silindir, düğme ve metal para şekillerinde üretilmektedir. Piller, basit tipte olabildikleri gibi, cıva, kurşun, bakır, çinko, kadmiyum, manganez, nikel ve lityum gibi potansiyel olarak tehlikeli maddeleri içerebilen tiplerde de üretilmiş olabilirler.
Pil Çeşitleri:
- Çinko Piller
- Alkalin Piller
- Lityum Piller
- Ni-Cd Şarjlı Piller
- Ni-Mh Şarjlı Piller
- Lityum İyon Piller
- Lityum Polimer Piller
Düğme Piller:
Düğme piller, disk piller olarak da bilinmekte ve en çok yutulan pillerdir. Disk şeklindeki piller kol saatlerinde, hesap makinelerinde, kameralarda ve oyuncaklarda kullanılmaktadır. Bu pillerin küçük boyutları ve parlak yüzeyleri çocuklar için çekici hale gelmektedir, bu da yutulma riskini artırmaktadır. Disk pillerin yutulması özellikle küçük çocuklarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir, bu yüzden dikkatli olunması önemlidir.
Yaklaşım açısından bil boyutu özellikle çapı çok önemlidir. Düğme pillerinin boyutları, genellikle paket üzerinde standart bir kodla belirtilir. Bu kod, pilin çapını ve yüksekliğini temsil eder ve 2, 3 veya 4 haneli olabilir. Kodun ilk bir veya iki basamağı, pilin dış çapını milimetre cinsinden kodlar ve bu çap genellikle yuvarlanarak ifade edilir. Kesin çaplar standartlar tarafından belirtilir ve belirsizlik yoktur. Son iki basamak ise milimetrenin onda birindeki toplam yüksekliği belirtir.
Kodlama Sistemi:
- İlk bir veya iki basamak: Pilin dış çapını milimetre cinsinden kodlar (örneğin, 20 mm çaplı piller için kod “20” dir).
- Son iki basamak: Pilin yüksekliğini milimetrenin onda biri cinsinden belirtir (örneğin, 3.2 mm kalınlık için kod “32” dir).
Örnekler:
- CR2032:
- Çap: 20 mm
- Kalınlık: 3.2 mm
- CR2025:
- Çap: 20 mm
- Kalınlık: 2.5 mm
- CR2016:
- Çap: 20 mm
- Kalınlık: 1.6 mm
Piller yutulduğunda veya aspire edildiğinde yaralanma meydana gelebilir. Pillerin çoğu gastrointestinal sistemden kanalından sorunsuz geçer. Disk piller nazofarenks, orofarenks, trakea, özofagus veya gastrointestinal kanalında sıkıştığında ve lokal yaralanma, ülserasyon, perforasyon veya fistül oluşumuna neden olur. Oluşan hasar akut olabilir ancak genellikle gecikmelidir ve uzun vadeli sekeller yaralanmadan ve ilk tedaviden günler ila haftalar sonra ortaya çıkabilir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde 1985-2009 yılları arasında Ulusal Zehir Veri Sistemi’ne 56.535 düğme pil yutulması vakası bildirilmiştir. Bu vakaların %68.1’i altı yaşından küçük çocuklarda ve %20.3’ü 6-19 yaş arası çocuklarda meydana gelmiştir. Ayrıca, merkez her yıl 3300’ün üzerinde yutulma vakası bildirmektedir.
Yutulma Vakalarının Yaş Dağılımı:
- Yutulma vakalarının çoğu 6 yaşın altındaki çocuklarda görülmektedir.
- En yüksek sıklık 1 ila 3 yaş arasındaki çocuklarda ortaya çıkmaktadır.
- Yutulmaların büyük çoğunluğu tanıksızdır.
- Yutulmaların yarısından fazlası cihazdan çıkarıldıktan sonraki bir buçuk saat içinde meydana gelmektedir.
Yaşlı Hastalarda Yutulma Vakaları:
- Yaşlı hastalarda yutulmalarda ikinci bir zirve vardır ve %10’u 60 ila 89 yaş arası hastalarda meydana gelmektedir.
- Yaşlı hastalarda disk pillerin ince veya kalın bağırsaklara takılma olasılığı daha yüksektir.
- Disk pil yutmalarında hafif bir erkek baskınlığı gözlenmektedir.
Morbidite ve Fatalite Artışı:
- Son on yılda ciddi morbidite ve fatalite insidansında yaklaşık yedi kat artış olmuştur.
- Bu artış, genel olarak yutulma sayısındaki artıştan kaynaklanmamakta olup daha büyük ve daha güçlü pillerin kullanımındaki artışı yansıtıyor olabilir.
Disk pil yaralanmalarında çeşitli yaralanma mekanizmaları teorize edilmiştir:
- Yerel Basınç Nekrozu
- Pil İçeriğinin Sızmasından Kaynaklanan Korozif Hasar
- Ağır Metal Toksisitesi
- Doğrudan Elektrik Boşalması
Elektrik yaralanmaları en olası mekanizma olarak görünmektedir. Bir disk pil gastrointestinal (GI) sistemde asidik bir ortama yerleştirildiğinde, genellikle kıvrım bölgesinde katodun çözünmesiyle sonuçlanan bir elektrokimyasal reaksiyon meydana gelir. Bu süreç, elektroliz ve sıvılaştırıcı nekroza yol açan bir elektrik akımı üretir. Piller midede sıkışır, korozyona uğrar ve parçalanır. Midede 48 saatten fazla kalan pillerde korozyon ve parçalanma meydana gelir. Yutulan disk pillerin yaklaşık %3’ü GI kanalında parçalanır ve %10’unda ciddi kıvrım çözünmesi görülür. Merkürik oksit piller, diğer kimyasal bileşimlere sahip pillere göre daha sık parçalanır.
Disk Pilin Vücutta Takılabileceği Yerler ve Sonuçları
Disk piller buruna, kulaklara veya sindirim sistemine takılırsa ciddi sorunlara yol açabilir. Ciddi sekellere yol açan en yaygın yer yemek borusudur. Özofagustan geçen piller genellikle GI kanalını sorunsuz geçer. Ancak, pil dokuya yapışırsa iki saat gibi kısa bir süre içinde hasar meydana gelebilir. Hasar, yutulan pilin boyutu ve türü ile orantılı görünmektedir ve lityum piller daha fazla hasara neden olmaktadır. Pil içeriğinin sızması lokal yaralanmanın nedeni gibi görünmemektedir, bunun yerine pillerin daha yüksek kapasitansı daha fazla akım ve dolayısıyla daha fazla doku hasarı oluşturabilir.
Önemli Noktalar:
- Yerel Basınç Nekrozu: Pilin basıncı, dokuya zarar verebilir.
- Korozif Hasar: Pilin içeriğinin sızması, kimyasal yanıklara neden olabilir.
- Ağır Metal Toksisitesi: Pillerde bulunan cıva, kurşun gibi ağır metaller toksik olabilir.
- Elektrik Boşalması: Pilin elektrik akımı üretmesi, çevre dokuda ciddi hasara yol açabilir.
Disk pillerin yutulması durumunda acil tıbbi müdahale gereklidir, özellikle pil yemek borusunda sıkışmışsa. Pillerin neden olduğu hasarı önlemek veya en aza indirmek için hızlı bir şekilde çıkarılması önemlidir.
Düğme pil yutulmasının klinik görünümü, yutulma zamanı, pilin türü ve vücuttaki konumuna bağlı olarak değişebilir. Bilinen veya şüphelenilen düğme pil yutulması ile başvuran hastaların büyük çoğunluğu asemptomatiktir.
Yaygın Semptomlar:
- Nonspesifik Semptomlar: Bulantı, kusma, disfaji, sinirlilik ve karın ağrısı. Bu semptomlar hastaların yalnızca %10 ila %20’sinde mevcuttur.
- Nazofarengeal Boşluktaki Piller: Kanlı burun akıntısı ile kendini gösterebilir.
Ciddi Yaralanmalar:
- Geç Başvuru Durumları: Yutulmaya şahit olunmadığında ve başvuru geciktiğinde, pillerin perforasyon ve doku nekrozuna yol açma olasılığı daha yüksektir.
- Komplikasyonlar:
- Pnömoni
- Fistül oluşumu
- Mediastinit
- Pnömotoraks
- Bağırsak perforasyonu
- Peritonit
- Vertebral osteomiyelit
- Rekürren laringeal sinir hasarı
- Vokal kord paralizisi
Ciddi Yaralanma Belirtileri:
- Göğüs ağrısı
- Stridor
- Melena
- Kanlı dışkı
- Hematemez
- Ses kısıklığı
- Öksürük
- Karın ağrısı
- Ateş
Öyküde Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Pil Türü: 20 mm’den büyük piller batmaya daha yatkındır.
- Pil Değişim Zamanı: Yeni piller, doku hasarı için daha önemli bir potansiyele sahiptir.
- Yutulma Zamanı: Yutulduktan sonra 2 ila 4 saatten daha uzun bir süre sonra başvurulursa daha fazla yaralanma olasılığı vardır.
- Pil Sayısı: Potansiyel olarak kaç pil yutulduğu önemlidir.
Fizik Muayene:
- Akut Dönem: Hiçbir fizik muayene bulgusu akut disk pili yutulması için spesifik değildir.
- Nazofarengeal Boşluk: Burun boşluğundaki piller doğrudan görüntülenebilir.
- Yemek Borusu ve Distal Yapılar: Bu bölgelerde pil bulunan hastalardaki bulgular tipik olarak dikkat çekici değildir.
- Geç Başvuru: Muayene bulguları büyük ölçüde değişebilir ve yaralanmanın yerine bağlı olabilir.
Disk pil yutulması, özellikle küçük çocuklarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Klinik değerlendirme, hızlı ve kapsamlı bir şekilde yapılmalı, potansiyel komplikasyonların erken tespiti ve tedavisi için dikkatli olunmalıdır. Disk pil yutulmasının şüphesi durumunda, hızlı tanı ve müdahale hayati önem taşır.
Düğme pil yutulmasından şüphelenilen vakaların değerlendirilmesinde baş, boyun, göğüs ve karın bölgesinin hem ön-arka hem de yan görünümlerini içeren düz radyografiler çekilmelidir.
Düğme piller, lateral görünümde görülen bir basamak ve AP görünümünde dikkat çeken bir “çift yoğunluk” veya halo işareti ile ayırt edici bir görünüme sahiptir. Disk piller sıklıkla madeni paralarla karıştırılabilir, bu nedenle doğru tanı koymak için dikkatli olunmalıdır. Alternatif açılardan tekrar film istemek tanıya yardımcı olabilir.
Tanı genellikle basittir; ancak disk pilleri düz filmlerde bozuk para veya EKG kablosu ile karıştırılabilir.
Düğme pil yutulmasının ilk yönetimi hastanın yaşı, pilin türü, yutulduğu zamanki boyutu ve şu anda nerede bulunduğunun değerlendirilmesini içermelidir. Özofagustan geçen pilleri olan düşük riskli, asemptomatik hastalarda önemli morbidite veya mortalite riski düşüktür. Mevcut ulusal kılavuzlar (NBIH ve Button Battery Taskforce) 10-14 gün içinde gözlem ve seri radyografileri desteklemektedir. Daha yüksek riskli hastalar için (6 yaşından küçük veya 15 mm veya daha büyük düğme pilleri olan), mideden geçmemiş piller için endoskopik olarak çıkarılmasıyla birlikte 4 gün içinde tekrar filmler alınmalıdır. Aslında pilin midede olması hastanın güvende olduğunu göstermez. Pil mideye inmeden önce özofagusta hasar yapmış olabilir. Bu nedenle hastanın semptom ve bulgular perforasyon göz önünde bulundurularak iyi değerlendirilmelidir.
Güncel tavsiyeler, yüksek riskli hastalarda (5 yaşından küçük veya 20 mm’den büyük piller) mideye geçiş sırasında tanınmayan özofagus hasarı endişeleri nedeniyle erken endoskopinin dikkate alınmasını içermektedir. Diğer tüm hastalarda acil endoskopik çıkarma yapılmalıdır. Özellikle kanama veya pilin endoskop kullanılarak çıkarılamaması endişesi varsa, endoskopi için uygun yeri düşünmek önemlidir. Yüksek riskli vakalar en iyi şekilde kardiyak kateterizasyon laboratuvarında veya gelişmiş görüntüleme olanakları ve gerektiğinde açık cerrahi vakaya dönüştürme olanağı sunan genel bir ameliyathanede yönetilebilir. Düğme pil yutulmasını içeren vakalar, nispeten kısa bir impaksiyondan sonra ciddi yaralanma potansiyeli göz önüne alındığında yüksek öncelikli olarak değerlendirilmelidir.
Çocuk hastalar çocuk cerrahisine danışılır. Özofagusta takılı kalan pil çocuklardaki en acil endoskopik işlem endikasyonudur çünkü büyük çaplı piller ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Günümüzde pillerin büyümesi ve lityum-cell’lere dönüşmesi mukozal hasar riskini artırmıştır. Özellikle 20 mm’den büyük lityum-cell piller ile alkali kostik hasar 30 dakikada başlayabilir ve saatler-günler sürerek perforasyona, aortoenterik fistüllere yol açabilir. Kanda lityum seviyeleri bazı olgularda artabilmesine rağmen, pildeki metallere bağlı önemli bir sistemik zehirlenme durumu oluşmamaktadır. Problem, yalnızca elektrolitik aktiviteyle doku sıvılarının hidrolize olması ve pilin negatif ucunda hidroksit üreterek alkali hasara yol açmasıdır. Ayrıca fiziksel basıncın şiddeti de bu alkali hasarı artırır.
Buton pil yutulması büyük bir seride %0,8 oranında trakeoözofageal fistül, özofageal perforasyon, özofageal striktür, vokal kord paralizisi, mediastinit, kardiyak arrest, pnömotoraks ve aortoenterik fistül gibi önemli komplikasyonlar ve %0,15 oranında ölümle sonuçlanmıştır. Piller mukozaya gömülmedikçe yakalama forsepsleri ile alınabilir. Özofagustaki pillerin fare dişli forsepsle, midedeki pillerin fileli yakalama forsepsleri ile alınması önerilir. Mukozaya gömülmüş pillerde cerrahlar tarafından rijit endoskopla işlem yapılması gerekli olur. Pilin midede olması hastanın güvende olduğunu göstermez. Pil mideye inmeden önce özofagusta hasar yapmış olabilir. Bu nedenle semptom ve bulgular perforasyon göz önünde bulundurularak iyi değerlendirilmelidir.
Pil yutulması acil servislerde sık görülen vakalardan biridir ve çoğunlukla meraklı çocuklarda görülür. Çocukların meraklarını baskılamak mümkün olmadığından, kazalardan korunma için aile eğitimine önem verilmelidir. Ebeveynler tehlikeleri algılayarak ev içindeki tehlikeleri azaltabilir. Çocuklar ve bebekler tarafından pil yutma sıklığı artmaktadır. Aileler ve sağlık çalışanları bu konuda bilgilendirilmelidir. Küçük çocukları olan annelere, ev ortamını güvenli hale getirebilmeleri için ev ziyaretleri ile eğitim ve danışmanlık hizmetleri verilmesi önerilmektedir.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470298/
- https://www.pedgastro.org/doc/rehber/Yabancı-Cisim-Rehberi.pdf
- https://www.pilsitesi.com/blog/icerik/pil-nedirButon Pil
- https://radiopaedia.org/cases/oesophageal-foreign-body-coin
- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/845410
