Salbutamol (Ventolin®) Uygulama

Genel Doz: 2.5 mg-5 mg 20 dakika arayla 3 doz
Etki Başlangıcı: Nebulizasyon solusyonu: ≤5 dakika – Kuru toz inhaleri <8 dakika
Etki süresi:2- 6 saat
Yarılanma Ömrü (t½): 3-6 saat
Antidot: Yok
Metabolizma: Karaciğer
Atılım: Renal

Formlar

• Salbutamol 2.5 mg/ 2.5 ml Nebül
• Salbutamol 5 mg/ 2.5 ml Nebül
• Salbutamol 100 mcg inhilasyon için ölçülü dozlu aerosol 200 doz İnhaler
• Salbutamol 2 mg/5 ml şurup
• Salbutamol 2 mg tablet
• Salbutamol 4 mg tablet
• Salbutamol 8 mg tablet

Ticari Formlar

Ventolin^®,Ronkotol^®,Brecur^®,Albunex^®,Astosal^®, Ventubol^®,Salres^®, Ventosal^®, Ventubol^®

Albuterol, β2-adrenerjik reseptörler üzerinde etkili olup, bronşiyal düz kasların gevşemesine ve özellikle mast hücrelerinden hemen duyarlılık mediyatörlerinin salınımının inhibe edilmesine yol açar. Albuterol, aynı zamanda β1-adrenerjik reseptörleri de etkiler ancak bu etki minimaldir ve kalp hızında çok az değişiklik yaratır. Albuterolün oksitosin reseptörlerine iletilmesi için immünolipozomların kullanıldığı bir çalışmada, albuterolün uterus kasılmalarını hafifletme yeteneği gösterilmiştir. Ancak albuterol, tokolitik olarak kullanım için onaylanmamıştır.

Farmakokinetik Özellikleri

Emilim: Albuterol, inhalasyon yoluyla alındığında doğrudan bronşiyal düz kasları etkiler ve başlangıçta kan dolaşımına girmez. Kan dolaşımında iz miktarlar inhalasyondan yaklaşık 2 ila 3 saat sonra ortaya çıkar. Önerilen inhalasyon dozlarında albuterol düzeyi vücutta düşük kalır. 12 sağlıklı katılımcı üzerinde yapılan bir çalışmada, daha yüksek bir albuterol dozu (1080 mcg albuterol baz) HFA-134a itici gazı ile verildiğinde, yaklaşık 3 ng/mL’lik pik konsantrasyonlara ulaşılmıştır. Bu pik konsantrasyonlara ulaşma süresi (Tmax), HFA-134a ile çalışan albuterol için (Tmax = 0.42 saat), CFC itici gazlı albuterol inhalerine göre (Tmax = 0.17 saat) belirgin şekilde daha uzundur.

Dağılım: Albuterolün dağılım hacmi 156 ± 38 L’dir.

Metabolizma: Albuterol, hepatik metabolizmaya uğrayarak β-adrenerjik etkileri olmayan albuterol 4′-O-sülfat bileşiğine dönüşür. Salbutamol, akciğerlerde minimal metabolik dönüşüm geçirir. Ayrıca salbutamol, oksidatif deaminasyon ve glukuronid ile konjugasyon gibi metabolik yolları da izleyebilir. Bu nedenle, albuterolün doğrudan solunum yoluna uygulanması, ilk geçiş metabolizmasını atlatmak için uygun bir yaklaşımdır.

• Bronkospazm: ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından, egzersiz kaynaklı bronkospazm dahil olmak üzere, geri dönüşümlü obstrüktif hava yolu hastalığı olan hastalarda akut veya şiddetli bronkospazmın tedavisi ve önlenmesi için onaylanmıştır.
• Hiperkalemi: Yardımcı tedavi olarak etiket dışı kullanılır. Özellikle, albuterol tek başına tedavi olarak önerilmez çünkü son dönem böbrek hastalığı olan hastalarda potasyum düşürücü etkisi zayıflayabilir. Bunun yerine, kalp dokusunu stabilize etmek için intravenöz kalsiyum ile tedaviye başarılı bir şekilde başlandıktan sonra düşünülmelidir. Kalp dokusunun ritmi potasyum konsantrasyonlarına büyük ölçüde bağımlıdır. Sonrasında, potasyumun hücre içine taşınmasını kolaylaştırmak için insülin ve glukoz uygulanması önerilir.
• Astım: Küresel Astım Girişimi (GINA) kılavuzları artık yetişkinlerde, ergenlerde ve 5 yaş ve üzeri çocuklarda astım tedavisi için inhale kortikosteroidler olmadan yalnızca kısa etkili beta agonistlerin (SABA) kullanılmasını önermemektedir.
• Bronkodilatör yanıt testi
• Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH): 2023 Küresel Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Girişimi (GOLD) kılavuzları, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) alevlenmelerinin acil tedavisi için kısa etkili inhale β2-agonistlerin (SABA) tek başına veya kısa etkili antikolinerjiklerle (SAMA) birlikte birincil bronkodilatörler olarak başlanmasını önermektedir.
• Kronik Bronşit

Yetişkin Dozajı

Bronkospazm Tedavisi

Nebül: 2.5 mg’lık bir nebulize çözelti günde 2-3 defa uygulanarak semptomları hızlı bir şekilde hafifletir. Ayrıca, her 4 ila 8 saatte bir 1.25 ila 5 mg arasında değişen bir nebulize çözelti dozu da semptomların hızlıca hafifletilmesinde etkilidir.

Acil serviste genellikle 3×1 (20 dakika arayla 3 ardışık doz) şeklinde orderlanır, ancak 2.5 mg veya 5 mg nebülizatör ile her 20 dakikada bir tekrar doz olarak 2-4 doz nebul inhalasyon uygulanabilir. İyi bir yanıt alındığında, doz aralığı 3 ila 4 saat olacak şekilde ayarlanabilir. Kritik hastalar için 10 ila 15 mg, özel bir aparatla 1 saat boyunca sürekli nebulizasyon yoluyla uygulanabilir.

Oksijen ile birlikte verilmesi miyokard toksisitesini azaltır. Salbutamol uygulaması sırasında oksijen, 6-8 L/dak hızla verilmelidir.

Şiddetli alevlenmelerde salbutamol (Ventolin), inhale kısa etkili muskarinik antagonist (antikolinerjik) ipratropium bromür (Atrovent®) ile kombinasyon şeklinde veya (Salbutamol + İpratropium: Combivent®, İprasal®) tek ilaç kombinasyonu olarak kullanılır ve genellikle nebülize tedavi tercih edilir.

İnhaler: Toz ve aerosol doz ayarlı inhaler için önerilen doz, hastanın ihtiyacına göre her 4 ila 6 saatte bir 90 mcg’lik 1 veya 2 puf şeklindedir. Günlük doz 24 saat içinde 12 pufu geçmemelidir.

Tablet ve Şurup: Bu formülasyonları için önerilen doz, her 6 ila 8 saatte bir 2 ila 4 mg’dır; günlük toplam doz 32 mg’ı geçmemelidir. Uzatılmış salınımlı tabletler ise hastanın ihtiyacına bağlı olarak her 12 saatte bir 4 veya 8 mg olarak alınır ve günlük maksimum doz 32 mg’dır. Astım semptomlarını hızlı bir şekilde hafifletmek için kullanılan kurtarıcı inhalerler, albuterol gibi kısa etkili beta-agonistleri (SABA) içerir.

Acil servis : Akut veya şiddetli bronkospazm durumunda, 20 dakikada bir 2.5 ila 5 mg konsantrasyonunda nebulizer çözeltisi 3 kez önerilir. Sonrasında, ihtiyaç duyuldukça her 1 ila 4 saatte bir 2.5 ila 10 mg’lık nebulizer tedavisi tekrarlanabilir. Alternatif olarak, doz ayarlı bir inhaler kullanıldığında, standart uygulama her 20 dakikada bir 90 mcg’lik 4 ila 8 puf için 4 saate kadar, ardından ihtiyaç duyuldukça her 1 ila 4 saatte bir 4 ila 8 puf olarak uygulanır.

Egzersiz kaynaklı bronkospazm

Egzersizden önce aerosol veya toz doz ayarlı inhaler kullanmaktır. Egzersizden 15-20 dakika önce 90 mcg’lik 2 puf (toplam 180 mcg) almak, semptomların önlenmesine yardımcı olabilir.

Astım

18 Yaş Üstü	2-5 mg x 3-4
6-14 Yaş Arası	2.5 mg x 3-4
2-6 Yaş Arası	0,15 mg/kg 3cc sf içinde

KOAH

Tedavide kullanılan salbutamolün dozu klinik semptomların çözünürlüğüne ve tolere edilebilirliğe göre göre dozları ayarlanmaktadır. Çok az ya da aralıklı yakınmaları (Evre I, hafif KOAH) olan hastalarda dispneyi kontrol edebilmek için gerektiğinde ya da ihtiyaç duyulduğunda sade kısa etkili bronkodilatörler (beta-2 agonist ya da muskaranik antagonist) yeterli olmaktadır. Aktut tedavide genellikle bir inhale kısa etkili muskarinik antagonist ile kombinasyon halinde kullanılmaktadır.
Nebulizasyon : Her 4 ila 6 saatte bir 2.5 mg.

Pediatrik Dozaj

Salbutamolün güvenliği ve etkinliği 4 yaş ve altındaki pediatrik hastalarda kanıtlanmamıştır.

Ventolin^® (Salbutamol) 2.5 mg/ 2.5 ml Nebül

• İlaç allerjisi

• Taşiaritmi
• Tremor (özellikle 2-6 yaş arası)
• Sinirlilik (özellikle 2-6 yaş arası)
• Paradoksal bronkospazm
• Hipopotasemi
• Hiperglisemi
• Hiperaktivite
• Konvülziyon
• Hipokalemi
• Hipomagnezemi
• Laktik asidoz
• Hipotansiyon
• Hipertansiyon
• Konjestif kalp yetmezliği
• Miyokard iskemisi
• Atriyal ve ventriküler ektopik atımlar, atriyal aritmiler
• QT uzaması
• ST-segment depresyonu
• Ventriküler taşikardi gibi aritmiler
• Anikardiyak ölüm

• Çalışma akut bronşiyolitli çocuklarda tek doz ya da 3 doz  verilen salbutamolün elektrokardiyografik etkileri arasında fark olmadığını göstermektedir. Bununla birlikte salbutamol 3. dozlardan sonra QT aralığında uzamaya neden olabilir. Bu nedenle, bu
  hastaların inhale salbutamol uygulanması sırasında daha yakından izlenmesi gerekmektedir.
• Beta blokerler, MAO inhibitörleri, Trisiklik antidepresanlar, sempatomimetikler (diğer) etkileşime girer.
• Trisiklik antidepresanlar (TCA) veya monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI): Albuterol sülfat inhalasyon aerosolu, MAOI veya TCA tedavisi gören bireylere ya da bu ilaçları bırakmalarından sonraki 2 hafta içinde verilirken özel dikkat gereklidir. Bu durumlarda albuterolün kardiyovasküler sistem üzerindeki etkisinin artma potansiyeli nedeniyle önemlidir.
• Beta-blokerler: Beta-blokerler, albuterol sülfat inhalasyon aerosolu gibi beta-agonistlerin pulmoner etkilerini nötralize eder ve astımı olan bireylerde şiddetli bronkospazmı tetikleyebilir. Bu nedenle, astım hastaları için nonselektif beta-bloker tedavisi (örneğin, propranolol) düşünülürken dikkatli olunması önerilir. Bununla birlikte, kardiyoselektif beta-blokerler, miyokard enfarktüsü sonrası gibi belirli durumlarda düşünülebilir.
• Diüretikler: Potasyum tutucu olmayan diüretiklerin (örneğin, tiazid veya loop diüretikleri) beta-agonistlerle, özellikle önerilen dozlardan daha yüksek dozlarda birleştirilmesi, elektrokardiyografik (EKG) değişiklikleri ve hipokalemiyi kötüleştirebilir. Bu etkilerin klinik önemi belirsiz olsa da, beta-agonistlerin potasyum tutucu olmayan diüretiklerle birlikte kullanımı sırasında dikkatli olunması tavsiye edilir.
• Digoksin: Albuterolün tek doz intravenöz ve oral uygulamasının ardından digoksin alan sağlıklı gönüllülerde yapılan araştırmalar, serum digoksin seviyelerinde sırasıyla %16 ve %22 oranında ortalama bir azalma olduğunu göstermiştir. Bu nedenle, digoksin ve albuterol kullanan hastalarda serum digoksin seviyelerinin dikkatlice izlenmesi önerilir.

Gebelik kategorisi: C

Üretici etiketi uyarınca, albuterolün hamile kadınlarda etkileri üzerine yeterli ve iyi kontrol edilmiş çalışma bulunmamaktadır. Albuterolün hamilelik sırasında kullanımı, yalnızca dikkatli bir risk-fayda değerlendirmesi sonrasında düşünülmelidir. Albuterol tedavisi alan hastalardan doğan çocuklarda, yarık damak ve uzuv kusurları gibi doğuştan anomaliler rapor edilmiştir. Önemli olarak, bazı annelerin hamilelikleri boyunca birden fazla ilaç kullandığı belirtilmiştir. Doğum ve doğum süreci açısından, beta-agonistlerin uterin kasılmalar üzerindeki potansiyel etkileri nedeniyle dikkatli olunması tavsiye edilmektedir. Albuterol sülfat inhalasyon aerosolu, doğum sırasında bronkospazmı gidermek amacıyla yalnızca yararların riskleri aştığı durumlarda kullanılmalıdır.

GINA kılavuzlarına göre, gebelik sırasında astım kontrolü değişkenlik göstermektedir; vakaların üçte biri kötüleşmekte, iyileşmekte veya sabit kalmaktadır. Özellikle ikinci trimesterdeki alevlenmeler, hem anne (preeklampsi) hem de bebek (erken doğum, düşük doğum ağırlığı ve artmış perinatal mortalite) için olumsuz sonuçlara yol açabilir. İyi kontrol edilen astım, gebelikte minimal risk taşır. Önemle belirtilmelidir ki, astımı tedavi etmek hayati önem taşır, çünkü ilacın faydaları genellikle potansiyel risklerden ağır basar. Akut alevlenmeler, kısa etkili beta agonistler (SABA), oksijen ve erken sistemik kortikosteroidlerle agresif bir şekilde yönetilmelidir. Gebelikte kullanılan düzenli kontrol ilaçları doğum sırasında da devam ettirilmeli ve gerektiğinde rahatlatıcı ilaçlar kullanılmalıdır. Nadir olmakla birlikte, doğumun tetiklediği hiperventilasyon bronkokonstriksiyona neden olabilir ve albuterol gibi bir SABA ile yönetilebilir. Özellikle erken doğan bebeklerde, doğumdan önceki son 48 saatte yüksek doz beta-agonistlerin (albuterol gibi) kullanılması nedeniyle yenidoğan hipoglisemisi gelişebilir. Yenidoğanın kan şekeri, özellikle erken doğan bebeklerde, ilk 24 saat boyunca izlenmelidir.

Oral veya inhaler yoluyla kullanımının emzirme sırasında etkilerine dair özel bir çalışma bulunmamakla birlikte, benzer bir ilaç olan terbutalin hakkında elde edilen veriler, ilacın anne sütüne minimal düzeyde geçtiğini göstermektedir. Çeşitli incelemeler ve uzman görüşleri, düşük biyoyararlanımı ve uygulamadan sonra anne serumunda sınırlı düzeyde bulunması nedeniyle, inhaler bronkodilatörlerin emzirme sırasında kabul edilebilir olduğunu desteklemektedir.

Doz Aşımı Belirtileri ve Semptomları

Salbutamol dozunun 1 mg/kg olması, 6 yaş ve altındaki çocuklar için potansiyel olarak toksiktir. Diğer β2-adrenerjik reseptör agonistlerine benzer şekilde, salbutamol nadiren de olsa karaciğer aminotransferaz konsantrasyonlarında artışa neden olabilir. Bu spesifik toksisite reaksiyonu, daha büyük miktarlarda uygulanan diğer β2-adrenerjik reseptör agonistlerinde, örneğin uterin kasılmaları azaltmak için kullanılan terbutalinde daha yaygındır. İnhale albuterolden kaynaklanan doz aşımı nadir görülse de, albuterol toksisitesi belirtilerini tanımak klinik olarak önemlidir.

Doz Aşımı Yönetimi

Tanı, klinik değerlendirmeler ve laboratuvar bulgularının birleştirilmesiyle yapılır. Temel göstergeler arasında

• Titreme
• Hipokalemi
• Hiperglisemi
• Kardiyak aritmiler

bulunur. Akut salbutamol toksisitesi laktik asidoza neden olabilir. β2-adrenerjik uyarım, cAMP aracılığıyla glukoneogenez ve lipolizi artırarak plazma glukoz seviyelerinin yükselmesine yol açar. Sonuç olarak, piruvat ve laktata dönüşüm artar. Albuterol toksisitesi durumlarında, hiperventilasyon genellikle metabolik asidoza karşı bir kompansatuar yanıttan kaynaklanır; kötüleşen solunum sıkıntısı belirtisi olmayıp artan albuterol gereksinimi olarak değerlendirilmemelidir. Albuterol kaynaklı hipokalemi tedavisinde dikkatli olunmalıdır, çünkü altta yatan mekanizma toplam vücut potasyum eksikliğinden ziyade hücreler arası kaymadır. Tedavi, temel olarak ilacın kesilmesi ve İleri yaşam protokolüne göre aritmilerin yönetilmesi gibi destekleyici önlemleri içerir.

• LBUNEX: 2.5 mg 2.5 ml nebulizasyon için inhilasyon çözeltisi içeren tek dozluk flakon
• ASTOSAL: 2.5 mg/2.5 ml nebulizasyon için inhilasyon çözeltisi (20 doz)
• BERAST: 2 mg/5 ml şurup (150 ml)
• BRECUR: 100 mcg inhilasyon için ölçülü dozlu aerosol 200 doz
• BRECUR: 2.5 mg 2.5 ml nebulizasyon için inhilasyon çözeltisi (20 flakon)
• RONKOTOL: 2.5 mg/2.5 ml nebulizasyon için inhilasyon çözeltisi içeren tek dozluk 20 flakon
• RONKOTOL: 5 mg/2.5 ml nebulizasyon için inhilasyon çözeltisi içeren tek dozluk 20 flakon
• SALBUTAM SR: 4 mg 14 kapsül
• SALBUTAM SR: 4 mg 56 kapsül
• SALBUTAM SR: 8 mg 14 kapsül
• SALBUTAM SR: 8 mg 56 kapsül
• SALBUTOL: 0.1 mg 200 doz inhaler
• SALBUTOL: 2 mg 100 tablet
• SALBUTOL: 5 ml 2 mg 100 ml şurup
• SALRES: 100 mcg inhilasyon için ölçülü dozlu aerosol 200 doz
• SALRES: 2 mg/5 ml şurup (150 ml)
• SALRES: 2.5 mg/2.5 ml nebulizasyon için tek dozluk inhilasyon çözeltisi
• SALRES: 5 mg/2.5 ml nebulizasyon için tek dozluk inhilasyon içeren flakon
• VENTACORT: 100 mcg aerosol inhaler 1 adet 200 doz
• VENTOLIN: 2 mg 100 tablet
• VENTOLIN: 2 mg 150 ml şurup
• VENTOLIN: 4 mg 100 tablet
• VENTOLIN NEBULES: 2.5 ml 20 doz
• VENTOSAL: 2 mg/5 ml şurup (150 ml)
• VENTOSAL: 2.5 mg/2.5 ml nebulizasyon için inhilasyon çözeltisi içeren tek dozluk 20 flakon
• VENTOSAL: inhaler
• VENTUBOL: 2 mg/5 ml şurup (150 ml)

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482272/
• https://www.toraks.org.tr/uploadFiles/book/file/2422011175513-124235.pdf
• http://file.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/VHIHiVjrnRfs.pdfhttps://dergipark.org.tr/en/download/article
• www.acilci.net/albuterol/http://www.journalagent.com/eurasianjpulmonol/pdfs/SOLUNUM_14_2_63_72.pdf

Laringotrakeobronşit (Krup)