Sefuroksim, ikinci nesil sefalosporin antibiyotiklerine ait olup, β-laktam ajan olarak sınıflandırılmaktadır. Sefuroksim, hem gram-pozitif hem de gram-negatif organizmalara karşı etkilidir. Sefuroksim, toplum kökenli enfeksiyonlarda ampirik tedavi için sıkça kullanılmaktadır; bu enfeksiyonlar arasında üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları, genitoüriner sistem enfeksiyonları, deri ve yumuşak doku enfeksiyonları ve Lyme hastalığı yer almaktadır.
Genel Doz: 10 mg/kg /doz
Etki Başlangıcı: 2-3 saat (oral)
Etki süresi: 12 saat
Yarılanma Ömrü (t½): 1.4-1.9 saat (çocuk)
Antidot: Yok
Metabolizma: Karaciğer
Atılım: Renal
Formlar
- Sefuroksim aksetil 125 mg/5 ml Oral Süspansiyon İçin Granül (100ml)
- Sefuroksim aksetil 250 mg/5 ml Oral Süspansiyon İçin Granül
- Sefuroksim aksetil 250 mg tablet
- Sefuroksim aksetil 500 mg tablet
- Sefuroksim aksetil 250 mg IM/IV flakon
- Sefuroksim aksetil 750 mg IM/IV flakon
- Sefuroksim aksetil 1,5 g IM/IV flakon
- Sefuroksim aksetil 7,5 g IM/IV flakon
Ticari Formlar
Aksef®, Cefaks®, Cefatin®, Cefurol®, Enfexia®, Multisef®, Oraceftin®, Sefaktil®, Sefuroks®,İnceptum®, Zinnat®
Bakteriyel hücre duvarları, peptidoglikan birimlerinin çapraz bağlanmasıyla güçlendirilir; bu süreç, penisilin bağlanma proteinleri (PBPs), özellikle de peptidoglikan transpeptidaz tarafından gerçekleştirilir. Peptidoglikan katmanı, hücre duvarını lizisten korur. Bakterisidal bir ajan olarak sefuroksim, β-laktam halkaları aracılığıyla PBPs’ye bağlanır. Bu bağlanma, duyarlı bakteriyel organizmaların peptidoglikan hücre duvarı sentezindeki transpeptidasyon veya çapraz bağlanmayı inhibe eder. Sefuroksimin birincil hedefi PBP3 olmasına rağmen, PBP 1a ve PBP 1b’yi de inhibe edebilir. Bakterilerin işlevsel bir hücre duvarı oluşturma yeteneğinin inhibe edilmesi, osmotik lizis yoluyla ölüme yol açar.
Duyarlı Organizmalar
- Gram-pozitif aerobik bakteriler: Bu bakteriler arasında S. aureus, S. epidermidis, S. pneumoniae ve S. pyogenes bulunmaktadır.
- Gram-negatif aerobik bakteriler: Bu bakteriler arasında Citrobacter spp., Enterobacter spp., E. coli, H. influenzae (metisiline dirençli suşlar dahil), H. parainfluenza, Klebsiella spp. (K. pneumoniae dahil), M. catarrhalis (ampisilin ve sefalotin dirençli suşlar dahil), Morganella morganii, N. gonorrhoeae (penisilinaz ve non-penisilinaz üreten suşlar dahil), N. meningitidis, Proteus mirabilis, Providencia rettgeri, Salmonella spp. ve Shigella spp. yer almaktadır.
- Anaerobik bakteriler: Bu bakteriler arasında Bacteroides, Clostridium, Fusobacterium, Peptococcus ve Peptostreptococcus türleri bulunmaktadır.
Özellikle, Clostridium difficile ve çoğu Bacteroides fragilis suşu sefuroksime karşı dirençlidir.
Direnç Mekanizmaları
Antibakteriyel ajanlara karşı gelişen direncin küresel bir sorun haline gelmesi önemlidir. Bakteriler, sefuroksime karşı direnci çeşitli mekanizmalar aracılığıyla kazanır:
- İlaç inaktivasyonu veya modifikasyonu: Bazı bakteriler β-laktamaz üretebilir ve bu, sefuroksimin β-laktam halkasının hidrolizine yol açarak bakterisidal etkisini zayıflatır. Ancak, sefuroksim, çoğu β-laktamaz suşlarının varlığında yüksek stabilite sergiler.
- Hedef veya bağlanma yerinin değiştirilmesi: Sefuroksimin PBPs’inin bağlanma yerinde modifikasyonlar gerçekleşir ve bu, onu MRSA ve penisilin dirençli S. pneumoniae suşlarına karşı etkisiz hale getirir. MRSA, PBP 2a’yı kodlayan mecA direnç genine sahiptir. PBP 2a, diğer PBPs’den farklıdır; çünkü aktif yeri, metisilin veya diğer β-laktam antibiyotikleri ile bağlanmaz. Dolayısıyla, mecA’nın kazanılması, metisiline ve β-laktam antibiyotiklere karşı direnç kazandırır; çünkü bu antibiyotikleri etkisiz hale getiren β-laktam halkası PBP 2a ile etkileşime giremez.
- Hücre zarının penetrasyonundaki değişiklik: Bu fenomen, çoğunlukla gram-negatif bakterilerde, hücre duvarlarının su geçirmez dış zarından kaynaklanır. Antibiyotiğin bakterinin dış zarından geçişinin azalması, ilacın hedef PBPs’ye ulaşmasını engeller. Pseudomonas aeruginosa, bu mekanizmanın bir örneğini sağlar.
Farmakokinetik Profili
- Emilim: Sefuroksim, oral veya parenteral olarak uygulanabilir. Sefuroksimin ana molekülü, oral uygulama sonrası zayıf emilim gösterir. Sefuroksim axetil, sefuroksimin ester prodrug formudur ve bağırsaklardan etkili bir şekilde emilir, ardından gastrointestinal traktusun mukozal hücrelerinde esterazlar tarafından sefuroksime hızlı bir şekilde dönüşür. Daha sonra, sistemik dolaşıma salınır ve gıda varlığında emilimi önemli ölçüde artar. Sefuroksim axetil tabletlerinin bioavailability oranı aç karnına yaklaşık %37 ve yemekle birlikte alındığında yaklaşık %52′dir. Oral uygulamadan sonra, yetişkinlerde sefuroksim pik serum konsantrasyonuna yaklaşık 2-3 saatte ulaşırken, çocuklarda bu süre yaklaşık 3-4 saattir. İM veya IV enjeksiyondan sonra sefuroksim hızla kana karışır ve IV uygulamadan sonra pik serum konsantrasyonu yaklaşık 2-3 dakikada elde edilir.
- Dağılım: Sefuroksim, 0.25 ila 0.3 L/kg arasında nispeten küçük bir dağılım hacmine sahiptir ve ilacın yaklaşık %33 ila %50’si plazma proteinlerine bağlanır. Sefuroksim, bademcikler, sinüs dokuları, akciğerler, bronşiyal mukozası, gözün ön sıvısı ve orta kulak effüzyonu dahil olmak üzere çeşitli dokulara etkili bir şekilde nüfuz eder. Özellikle, sefuroksim, diş kaynaklı enfeksiyonların tedavisinde değerli bir özellik olan kemik dokusuna iyi nüfuz gösterir.
- Metabolizma: Aktif ana bileşen olan sefuroksim, ester prodrug formundan üretilir.
- Eliminasyon: Sefuroksim, böbrekler tarafından değişmeden atılır ve bu durum yüksek idrar konsantrasyonuna neden olur. Dozun yaklaşık %50’si, 12 saat içinde idrarda geri kazanılabilir. Sefuroksimin eliminasyon yarı ömrü, yetişkinlerde yaklaşık 1-2 saat, çocuklarda ise 1.4-1.9 saattir. Sefuroksimin farmakokinetiği, böbrek atılımı ile etkilenir; böbrek fonksiyonundaki azalma, yarı ömrünü uzatır.
Parenteral Sefuroksimin FDA Onaylı Endikasyonları
- Alt solunum yolu enfeksiyonları: Sefuroksim, Streptococcus pneumonia, S pyogenes, Haemophilus influenzae (ampisiline dirençli suşlar dahil), Staphylococcus aureus (penisilinaz üreten ve üretmeyen suşlar dahil) ve Klebsiella türlerinin neden olduğu alt solunum yolu enfeksiyonlarının tedavisinde önerilmektedir. Amerikan Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (IDSA) ve Amerikan Toraks Derneği (ATS) kılavuzları, sefuroksimin toplum kaynaklı pnömonide kullanımını desteklemektedir.
- İdrar yolu enfeksiyonları: Sefuroksim, duyarlı Klebsiella türleri ve Escherichia coli suşlarının neden olduğu idrar yolu enfeksiyonlarının (İYE) tedavisinde endikedir.
- Deri ve deri yapısı enfeksiyonları: Sefuroksim, S pyogenes, S aureus (penisilinaz üreten ve üretmeyen suşlar dahil), E coli, Klebsiella türleri ve Enterobacter türlerinin neden olduğu deri ve yumuşak doku enfeksiyonlarının (SSTİ) tedavisinde endikedir.
- Septisemi: Sefuroksim, H influenzae (ampisiline dirençli suşlar dahil), S aureus (penisilinaz üreten ve üretmeyen suşlar dahil), E coli, S pneumoniae ve Klebsiella türlerinin duyarlı suşlarının neden olduğu septisemi tedavisinde endikedir.
- Menenjit: Sefuroksim, Neisseria meningitidis, S pneumoniae, H influenzae (ampisiline dirençli suşlar dahil) ve S aureus (penisilinaz üreten ve üretmeyen suşlar dahil) tarafından neden olunan menenjitin tedavisinde etkilidir.
- Komplike olmayan ve yayılmış gonokok enfeksiyonları: Sefuroksim, duyarlı Neisseria gonorrhoeae (penisilinaz üreten ve üretmeyen suşlar dahil) suşlarının tedavisinde düşünülebilir. Bununla birlikte, direnç nedeniyle seftriakson tercih edilmektedir.
- Kemik ve eklem enfeksiyonları: Sefuroksim, duyarlı S aureus suşlarına (penisilinaz üreten ve üretmeyen suşlar dahil) karşı etkilidir.
- İntraabdominal enfeksiyonlar, cerrahi sırasında antimikrobiyal profilaksi
- Odontojenik enfeksiyonlar için off-label (kullanım dışı) olarak kullanılmaktadır.
Yetişkin Dozajı
Cefuroxime, enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak günde iki veya üç kez uygulanır. Tabletler ve oral süspansiyonlar biyoeşdeğerlilik göstermediğinden, miligram miligrama esasına göre birbirinin yerine kullanılamaz.
- Farengit veya tonsillit: Cefuroxime önerilen dozajı günde her 12 saatte bir 250 mg PO (ağızdan) şeklindedir ve 10 gün süreyle uygulanır.
- Akut bakteriyel maksiller sinüzit: Cefuroxime önerilen dozajı günde her 12 saatte bir 250 mg PO şeklindedir ve 10 gün süreyle uygulanır.
- Kronik bronşitlerin akut bakteriyel alevlenmeleri: Cefuroxime önerilen dozajı günde her 12 saatte bir 250-500 mg PO şeklindedir ve 10 gün süreyle uygulanır. Alternatif olarak, IV uygulama için önerilen dozaj günde her 8 saatte bir 500-750 mg’dır; klinik olarak mümkün olduğunda oral cefuroxime’a geçiş yapılmalıdır.
- Basit pnömoni: Cefuroxime önerilen dozajı günde her 8 saatte bir 750 mg IV veya IM olarak uygulanır.
- Basit cilt ve cilt yapıları enfeksiyonları: Cefuroxime önerilen dozajı günde her 12 saatte bir 250-500 mg PO şeklindedir ve 10 gün süreyle uygulanır. Alternatif olarak, IV veya IM uygulama için önerilen dozaj günde her 8 saatte bir 750 mg’dır; klinik olarak mümkün olduğunda oral cefuroxime’a geçiş yapılmalıdır.
- Basit idrar yolu enfeksiyonları (İYE): Cefuroxime önerilen dozajı günde her 12 saatte bir 125-250 mg PO şeklindedir ve 7-10 gün süreyle uygulanır. Alternatif olarak, IV veya IM uygulama için önerilen dozaj günde her 8 saatte bir 750 mg’dır; klinik olarak mümkün olduğunda oral cefuroxime’a geçiş yapılmalıdır.
- Gonore: Cefuroxime, bakteriyel direnç nedeniyle tercih edilen bir seçenek değildir. Ürün etiketine göre basit gonokokal enfeksiyon için referans dozaj, 2 anatomik bölgede tek doz olarak 1.5 g IM şeklindedir ve 1 g oral probenesid ile birlikte verilmelidir.
- Erken Lyme hastalığı: Önerilen dozaj, AAN/IDSA/ACR kılavuzlarına göre günde her 12 saatte bir 500 mg PO şeklindedir ve 20 gün süreyle uygulanır. Erythema migrans için 14 günlük tedavi yeterli olabilir, ancak kardit ve artrit durumları daha uzun tedavi gerektirebilir.
Pediatrik Dozaj
- Farengit veya tonsillit: 3 aydan 12 yaşa kadar çocuklar için önerilen dozaj, her 12 saatte bir 10 mg/kg PO şeklindedir ve 10 gün süreyle uygulanır. Maksimum günlük dozaj 500 mg/gün’dir. Alternatif olarak, IV veya IM uygulama için dozaj, her 8 saatte bir 75-150 mg/kg/gün’dir ve 10 gün süreyle uygulanır; maksimum günlük dozaj 6 g/d’dir. 12 yaş ve üzeri bireyler için önerilen dozaj, günde her 12 saatte bir 250 mg PO şeklindedir ve 10 gün süreyle uygulanır.
- Akut bakteriyel maksiller sinüzit: 3 aydan 12 yaşa kadar çocuklar için önerilen dozaj, her 12 saatte bir 15 mg/kg süspansiyon PO şeklindedir ve 10 gün süreyle uygulanır; maksimum günlük dozaj 1 gr/gün’dür. Alternatif olarak, IV veya IM uygulama için dozaj, her 8 saatte bir 75-150 mg/kg/d’dir ve 10 gün süreyle uygulanır; maksimum günlük dozaj 6 g/d’dir. 12 yaş ve üzeri bireyler için önerilen dozaj, günde her 12 saatte bir 250 mg PO şeklindedir ve 10 gün süreyle uygulanır.
- Akut otitis media: 3 aydan 12 yaşa kadar çocuklar için önerilen dozaj, her 12 saatte bir 15 mg/kg süspansiyon PO şeklindedir ve 10 gün süreyle uygulanır; maksimum günlük dozaj 1 gr/gün’dür. Alternatif olarak, IV veya IM uygulama için dozaj, her 8 saatte bir 75-150 mg/kg/gün’dür ve 10 gün süreyle uygulanır; maksimum günlük dozaj 6 g/d’dir. 12 yaş ve üzeri bireyler için önerilen dozaj, günde her 12 saatte bir 250 mg PO şeklindedir ve 10 gün süreyle uygulanır.
- İmpetigo: 3 aydan 12 yaşa kadar çocuklar için önerilen dozaj, her 12 saatte bir 15 mg/kg süspansiyon PO şeklindedir ve 10 gün süreyle uygulanır; maksimum günlük dozaj 1 g/gün’dür. Alternatif olarak, IV veya IM uygulama için dozaj, her 8 saatte bir 75-150 mg/kg/gün’dür ve 10 gün süreyle uygulanır; maksimum günlük dozaj 6 g/d’dir. 12 yaş ve üzeri bireyler için önerilen dozaj, günde her 12 saatte bir 250 mg PO şeklindedir ve 10 gün süreyle uygulanır.
Sefuroksim aksetil 125 mg/5 ml Oral Süspansiyon İçin Granül
Sefuroksim aksetil 250 mg/5 ml Oral Süspansiyon İçin Granül
Sefuroksim aksetil 250 mg Film Tablet
Süspansiyonun Hazırlanması:
- Şişeyi sulandırmadan tüm toz serbestçe akana kadar şişeyi sallayınız.
- Şişe üzerinde belirtilen çizgiye veya belirtilen miktar kadar hazır veya kaynatılıp soğutulmuş suyu şişe içine koyup kapağını kapatınız.
- Şişeyi baş aşağı çeviriniz ve şekilde görüldüğü gibi sağa ve sola (homojen bir süspansiyon elde edilene kadar, en az 15 saniye) kuvvetlice sallayınız.
- Birkaç dakika bekleyiniz. Sıvının düzeyi alçalacaktır. İşaret çizgisine kadar tekrar su ile
tamamlayınız ve bu suretle elde edilen süspansiyon iyice homojen oluncaya kadar yeniden çalkalayınız. - İlacınız şimdi kullanıma hazırdır.
- Hazırlanan şurup (süspansiyon) 2 – 8 °C arasında buzdolabına saklanmalıdır.
Daha fazla bilgiye buradan erişebilirsiniz.
- Ciddi hipersensitivite veya alerjik/anafilaktik reaksiyonları olan bireylerde
- Anjiyoödem, Stevens-Johnson sendromu veya toksik epidermal nekroliz gibi anafilaktik yanıt öyküsü olan hastalarCefuroksim, uzun süredir devam eden protrombin zamanı veya uluslararası normalize oranı (INR) olan hastalara, özellikle kötü beslenme durumu, renal hastalık, karaciğer hastalığı, uzun süreli antibiyotik tedavisi görenler veya daha önce antikoagülanlarla stabil hale gelmiş olanlara dikkatli bir şekilde verilmelidir. Gerekirse vitamin K uygulanması gerekli olabilir.
- Bulantı
- Kusma
- İshal
- Anoreksi
- Karın ağrısı
- Baş dönmesi
- Baş ağrısı
- Kaşıntı, kurdeşen ve cilt döküntüleri
- Parenteral uygulama durumlarında, enjeksiyon yerinde tromboflebit gibi lokal reaksiyonlar
- Hemoglobin veya hematokrit düzeylerinde düşüş, eozinofili
- Uzamış protrombin süresi
- Bilirubin ve karaciğer enzimlerinde, aspartat aminotransferaz, alanin aminotransferaz ve alkalen fosfataz dahil olmak üzere yükselmeler
- Cefuroksim, renal tübüler sekresyonun substratları, inhibitörleri veya indüktörleri olarak görev yapan ilaçlarla etkileşime girebilir; bunlar arasında probenesid, furosemid ve penisilinler bulunur. Bu etkileşimler, böbreklerdeki organik anyon taşıyıcılarının aktivitesini yarışarak veya değiştirerek cefuroksimin renal atılımını ve serum seviyelerini etkileyebilir. Özellikle probenesid, cefuroksimin kan içindeki konsantrasyonunu artırabilir.
- Mide asiditesini azaltan ilaçlar, proton pompa inhibitörleri, H2-blokörler ve antasitler gibi, cefuroksimin emilimini azaltabilir. Bu nedenle, cefuroksim aksetil, bu ilaçların alımından en az 1 saat önce veya sonra verilmesi önerilmektedir.
- Cefuroksim, warfarin, fenitoin veya aspirin gibi yüksek oranda proteinle bağlı ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu ilaçlar, cefuroksimi plazma proteinleri üzerindeki bağlanma yerlerinden yerinden çıkararak, serbest fraksiyonunu artırabilir ve potansiyel olarak antibakteriyel aktivitesini ve advers etkilerini yoğunlaştırabilir.
- Klinisyenler, cefuroksimin aminoglikozitler ve güçlü diüretikler gibi nefrotoksik ilaçlarla birlikte kullanılmasında dikkatli olmalıdır.
- Pseudomembranöz kolit veya onaylanmış C. difficile ilişkili hastalık öyküsü olan hastalarda dikkatli olmaları önerilmektedir.
Gebelik kategorisi: B
Cefuroksim insan sütüne geçebildiğinden, emziren annelerde dikkatli olunması gerekmektedir.
Cefuroksim aşırı dozu, beyin irritasyonuna neden olabilir ve bu da nöbetlere yol açabilir. Toksisite riski, böbrek fonksiyonu bozulmuş bireylerde artmaktadır. Nöbet öyküsü olan hastalara, özellikle de böbrek fonksiyonu zayıf olanlara cefuroksim uygularken dikkatli olunmalıdır.
Cefuroksim toksisitesinin hızlı tanınması ve yönetimi, potansiyel risklerin azaltılması için kritik öneme sahiptir. Şüpheli aşırı doz veya advers reaksiyon durumlarında ilacın derhal kesilmesi gerekmektedir. Sıvı resüsitasyonu ve elektrolit replenasyonu gibi destekleyici bakım, sıvı ve elektrolit dengesizliklerini düzeltmek için gerekli olabilir. Nörolojik bulgular veya anafilaktik reaksiyonlar gibi şiddetli durumlarda, hava yolu yönetimi ve epinefrin uygulanması gibi ileri yaşam desteği önlemleri alınması gerekebilir. Hematolojik toksisite durumlarında, kan sayımlarının dikkatli bir şekilde izlenmesi ve gerekiyorsa hematopoietik büyüme faktörleri veya kan transfüzyon tedavisi düşünülebilir. Şiddetli aşırı doz veya böbrek yetmezliği olan hastalarda, ilacın temizlenmesini artırmak ve potansiyel toksisitenin azaltılması amacıyla hemodiyaliz uygulanabilir.
- ZİNNAT 125 mg/5 ml oral süspansiyon hazırlamak için granül
- ZİNNAT 250 mg/5 ml oral süspansiyon hazırlamak için granül
- CEFAKS 125 mg/5 ml oral süspansiyon hazırlamak için granül
- CEFAKS 250 mg/5 ml oral süspansiyon hazırlamak için granül
- CEFAKS 250 mg tablet
- CEFAKS 500 mg tablet
- CEFAKS 750 mg I.M./I.V. Enjeksiyonluk Çözelti Hazırlamak İçin Toz ve Çözücü
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK599503/
- https://www.drugs.com/dosage/cefuroxime.html
- https://go.drugbank.com/drugs/DB01112