Anterior omuz çıkığı, acil servislerde en sık karşılaşılan çıkıklardan birisidir ve redüksiyonu için birçok yöntem tarif edilmiştir. Omuz redüksiyonlarını anlatan ilgili yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. Bu tekniklerin çoğunun farklı anestezi protokolleri eşliğinde uygulanması tavsiye edilmektedir. Ancak bir çok hekim, omuz çıkığı vakalarında anestezik ilaç kullanmak istememekte, uygun anestezik ajanlara ulaşamamakta veya yetersiz deneyime sahiptir. Bu durumda hastalar için hızlı, etkili ve mümkün olduğunca ağrısız, hekimleri yormayan, başka bir hekime ihtiyaç duyulmayan veya daha fazla yaralanmaya neden olmayan bir yöntem seçilmelidir. İşte bu istekleri karşılayan ve ideal olan redüksiyon yöntemlerinden biride Skapular Manipulasyon veya Skapular Rotasyon Tekniği olarak adlandırılan yöntemdir. Bu durumlarda yöntem bizlerin imdadına yetişmektedir. Katkılarından dolayı Uzm. Dr. Vedat Kırpat’a teşekkür ederiz.
Skapular manipülasyon tekniği, yoğun acillerde ve hastanızı sakinleştirmek için yeterli zamanınız olmadığında mükemmeldir. Hızlı, kolay ve hasta tarafından iyi tolere edilir. Başarı oranı %80-100 arasında ve premedikasyon genellikle gereksizdir. Su yöntemle humerus başı yerine glenoid fossanın yeniden konumlandırılmasına odaklanır ve diğer yöntemlere göre daha az güç gerektirir.
Prosedür Stimson yönteminde olduğu gibi hasta yüzüstü ve kol aşağı sarkıtılmış durumda sedyeye yatar ve çıkık kolunu sedyeden aşağı sarkıtır. Dirsek 90° fleksiyon olsun veya olmasın işlem aynı mantıkla uygulanır. Hasta yüzüstü pozisyonda yerleştirilirken, traksiyon uygulaması için kolun dik bir şekilde sarkmasına izin vermek üzere yaralı omzunu yatağın kenarına yerleştirmek önemlidir.
- İlk olarak, hastayı bir sedyeye yüzüstü yatırın ve çıkık kolu aşağı doğru sarkıtın.
Eğer zamanınız var ise bir süre hastayı bu pozisyonda bırakabilirsiniz. Eğer hasta yeterince gevşer ise, bazen kolun ağırlığı ile omuzun kendiliğinden redükte olabilir. Bu pozisyondayken kola aşağı yönde hafif traksiyon uygulayabilirsiniz. - Eğer kendi kendine redükte olmadıysa artık manipulasyon yapabilirsiniz.
- Skapula kemiğinin alt köşesini altını bulun.
- Skapulanın alt ucu başparmaklarla medial ve dorsal yönde itilirken, üst elin parmaklarıyla skapulanın üst yönü stabilize edilir. Böylece skapula kemiğini yavaşça ve nazikçe kendinizden uzaklaştırılır. Detay verecek olursak; skapulanın manipülasyonunda, skapulanın üst tarafını bir elle stabilize ederek ve skapulanın alt ucunu medial olarak omurgaya doğru iterek gerçekleştirilir. Skapulanın üst kısmını stabilize eden elin başparmağı, skapulanın yan kenarı boyunca yerleştirilebilir ve diğer elin başparmağının uyguladığı basınca yardımcı olmak için kullanılabilir. Skapula ucunun medial yönde mümkün olduğu kadar uzağa itilmesi nedeniyle küçük bir derece dorsal yer değiştirmesi önerilir.
- Bu hareket ile humerus başını hareket ettirmek yerine glenoid eklem yüzünü hareket ettirilir.
- Kola aşağı doğru hafifçe çekiş uygulayın. Bazı yazarlarda burada skapulanın bir eksen etrafında dönmesine ve redüksiyona yardımcı olduğundan, traksiyonu kolaylaştırmak ve redüksiyonun başarıyla tamamlanmasına yardımcı olmak için etkilenen kola 3–7 kg ağırlık takılmasını önerir.
- Spazmların üstesinden gelmek için nazik iç ve dış rotasyon uygulayabilirsiniz. Kol traksiyonundan bağımsız olarak, humerusun hafif dış rotasyonu, superior glenohumeral ligamanı serbest bırakarak ve humerus başının glenoid fossaya uygun bir profilini sunarak redüksiyonu kolaylaştırabilir.
- Humerus başını tekrar kontrol edin. Büyük ölçüde redüksiyon başarılıdır.
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/169379
- https://www.emnote.org/emnotes/scapular-manipulation-technique
- https://emj.bmj.com/content/22/5/336
- https://www.medmastery.com/guides/emergency-procedures-clinical-guide/how-reduce-shoulder-scapular-manipulation
