Organik fosfatlar (organofosfatlar) veya karbamatlar, tarımda böcek ilacı (insektisit) olarak kullanılan, ucuz ve kolay ulaşılabilir maddelerdir. Tarımsal üretimin yoğun olduğu bölgelerde, yetişkinlerde intihar amaçlı kullanım veya mesleki maruziyet nedeniyle zehirlenmeler, acil serviste sık karşılaşılan durumlardır. Organofosfatlar; inhalasyon, transdermal, transkonjonktival ve gastrointestinal yollarla emilebilir. Emilen organofosfatlar, sinir sistemindeki kolinesteraz enzimini inhibe ederek etkisini gösterir. Asetilkolinesteraz, gerçek asetilkolinesteraz (kırmızı kan hücresi asetilkolinesterazı) ve psödokolinesteraz (plazma kolinesterazı) olmak üzere iki formda bulunur. Gerçek asetilkolinesteraz sinir dokusunda ve eritrositlerde bulunurken, psödokolinesteraz serum, karaciğer, kalp, pankreas ve beyinde bulunur. Asetilkolin, merkezi, otonomik ve somatik sinir sisteminde önemli bir nörotransmitterdir. Kolinesterazın görevi, asetilkolini inaktif bileşenlere, yani kolin ve asetik aside hidrolize etmektir. Kolinesterazın inhibisyonu (organofosfatlar veya karbamatlar), sinir sinapslarında ve nöromüsküler kavşaklarda asetilkolin birikimine neden olarak, asetilkolin reseptörlerinin aşırı stimülasyonuna yol açar. Bu aşırı uyarılmanın başlangıcında, merkezi sinir sistemi (MSS), otonomik gangliyonlar, parasempatik ve bazı sempatik sinir uçları ve somatik sinirlerde yaygın bir kolinerjik sinaptik paraliz oluşur. Kolinerjik kriz sonucunda santral ve periferik klinik belirtiler ortaya çıkar. İlk olarak, asetilkolin birikimi sonucu motor son plaklarda nikotinik (sempatomimetik) etkiler gözlenir; bu durum kas fasikülasyonlarına ve iskelet kaslarının sürekli depolarizasyonuna neden olarak kas güçsüzlüğü, hipertansiyon ve taşikardi gibi belirtilere yol açar. Muskarinik etkiler ise daha geç ortaya çıkar ve baskın hale gelir; tüm organlarda düz kas kontraksiyonlarına, bradiaritmiye veya ventriküler disritmiye neden olabilir. Semptomlar ve bulgular, nikotinik ve muskarinik reseptörler arasındaki dengeye bağlı olarak değişir. Organofosfat-kolinesteraz bağı, farmakolojik müdahale (Atropin) olmadan spontan olarak geri dönmez ve 24-48 saatlik sürekli bağlanma kolinesterazda geri dönüşü olmayan hasara yol açar. Atropin, oldukça spesifik bir rekabetçi muskarinik antagonisandır.

Kalp, akciğerler, üriner sistem ve gastrointestinal sistem muskarinik reseptörler içerir ve bu nedenle bradikardi, bronkospazm, ürinasyon ve ishal gibi etkiler atropin uygulamasıyla düzelir.
Ancak, iskelet kasları nikotinik reseptör bölgelerine sahip olduğundan, aşırı uyarılma sonrası oluşan felç devam eder. Destekleyici solunum tedavisi olmadan hasta solunum durmasından ölebilir.

Öğrenim Noktaları

Bu İçerik Sadece Aboneler İçindir

Yorum yap İptal

POPÜLER