Amerikan Cerrahlar Komitesi Travma Komitesi (ACS-COT), Amerikan Acil Tıp Uzmanları Koleji (ACEP) ve Ulusal Acil Tıp Uzmanları Derneği (NAEMSP) 2018 yılında omurga stabilizasyonu konusunda bir uzlaşı raporu yayınladılar.
- Stabil olmayan omurga yaralanmalarında, yaralı omurganın aşırı hareket etmesi durumunda ciddi nörolojik yaralanmalara ilerleyebilir.
- Mevcut teknikler omurganın istenmeyen hareketlerini sınırlandırırken veya azaltırken, gerçek bir omurga immobilizasyonu sağlamaz. Bu nedenle “spinal hareket kısıtlaması (SMR)” terimi, her iki terim de aynı kavramı ifade etmesine rağmen “spinal immobilizasyon” terimine tercih edilmektedir. Travma hastasında hem SMR hem de spinal immobilizasyonun amacı, potansiyel olarak yaralanmış omurganın istenmeyen hareketini en aza indirmektir.
- Sırt tahtası tarihsel olarak spinal immobilizasyonu sağlamak için kullanılmış olsa da, SMR; bir kaşık sedye, vakum ateli, ambulans sedyesi veya hastanın güvenli bir şekilde emniyete alındığı benzer bir cihaz kullanılarak da sağlanabilir.
- Künt travmalarda spinal hareket kısıtlamsı endikasyonları
- Akut mental durum değişikliği (Glasgow Koma Skalası < 15, intoksikasyon bulgusu vb.)
- Boyun veya sırtta/belde orta hat hassasiyetinin veya ağrının olması
- Fokal nörolojik bulgu ve/veya semptom varlığı (uyuşma veya motor güçsüzlük)
- Omurgada anatomik deformite
- Dikkat dahatıcı durumlar veya yaralanmalar (distract injury)(örn. Uzun kemik kırığı, avulsiyon veya crush yaralanma, büyük yanıklar,duygusal stres, iletişim engeli, vb.) veya hastanın güvenilir muayenesin yapılmasını engelleyen herhangi bir yaralanma
- Spinal hareket kısıtlaması bir bölgede yaralanma olduğunda ek yaralanma olma olasılığı nedeniyle tüm omurgaya uygulanmalıdır. Uygun boyutta bir servikal collar spinal hareket kısıtlamasının kritik bileşenidir ve spinal hareket kısıtlaması uygulanacak hastalarda servikal hareketin kısıtlanması için collar uygulanmalıdır. Omurganın geri kalanı baş, boyun ve gövde aynı hizada kalacak şekilde stabilize edilmelidir. Bu, hastayı uzun bir sırt tahtasına, bir kaşık sedyeye, bir vakum sedyeye ya da ambulans sedyesine yerleştirerek gerçekleştirilebilir. Başın yükselmesi gerekiyorsa boyun ve gövdenin hizalanması korunurken omurganın stabilize edilmesi için kullanılan cihazın baş kısmı yükseltilmelidir. Oturma pozisyonunda spinal hareket kısıtlaması yeterli düzgün bir şekilde gerçekleştirilemez.
- Hastanın transferini gerektiren tüm durumlarda omurgada potansiyel hareketlenmeye neden olabilir. Hastanın yerden ambulans sedyesine alınması gibi hastanın bir yerden başka bir yere naklinin gerektiği durumlarda dikkat edilmesi gerekir. Muhtemelen yaralanan omurganın fleksiyonu, ekstansiyonu ve rotasyonunun engellenmesi için sırt tahtası, vakum sedye ya da kaşık sedye hasta transferine yardımcı olmak için önerilmektedir.
- Bir hasta ambulans sedyesine güvenli bir şekilde yerleştirildikten sonra gereksiz hareketi en aza indirgemek için yeterli sayıda eğitimli personel mevcutsa transfer veya kurtarma araçları çıkarılabilir. Cihazın çıkarılmasının yararlarına karşın hasta manipülasyonunun riskleri değerlendirilmelidir. Transfer süresinin kısa olması bekleniyorsa, bir hastayı cihazda taşımak ve hastaneye varışta çıkarmak daha iyi olabilir. Sahada yardımcı/kurtarma cihazlarının çıkarılması için karar verilirse, hastanın bir servikal collar ile ambulans sedyesine güvenli bir şekilde yerleştirildiği garanti edilerek SMR korunmalıdır.
- Hastaneler, hastaneye vardıktan sonra mümkün olan en kısa sürede, hastaları uzun sırt tahtası, kaşık sedye veya vakum sedyeden dikkatli ve hızlı bir şekilde çıkarmak için hazır olmalı ve gerekli ekipmana sahip olmalıdır. Güvenli transfer ve hasta hareketi sırasında Spinal hareket kısıtlamasını korumak için kaydırma bandı veya benzer bir cihazın kullanımı gerekebilir. Potansiyel olarak yaralanmış omurganın ek hasarlanma riskini en aza indirmek için hasta transferlerine yardımcı olacak yeterli sayıda, uygun şekilde eğitilmiş sağlık personelinin bulunması sağlanarak prosedürler uygulanmalıdır.
- Penetran travmada spinal hareket kısıtlamasının rolü bulunmamaktadır.
- Çocuklarda omurga hareketinin kısıtlanması endikasyonları
- Hasta bir küçük çocuk veya güvenilir öykü verebilecek bir yaşta olsa da çocuklarda ‘yaş’ tek başına hastane öncesinde spinal bakım uygulamak için faktör olmamalıdır.
- Küçük çocuklarla güvenilir iletişim kurmak zor olabilir ancak bu, spinal hareket kısıtlamasını yalnızca yaşa dayalı olarak zorunlu kılmamalıdır.
- Pediatrik Acil Bakım Uygulamalı Araştırma Ağı (PECARN) aracılığıyla yürütülen çalışmalardan elde edilen mevcut en iyi pediatrik kanıtlara dayanarak, hastada aşağıdakilerden herhangi biri varsa servikal boyunluk uygulanmalıdır;
- Boyunda ağrı olması
- Tortikolis
- Nörolojik defisit
- Mental durum değişikliği ; GKS<15, intoksikasyon ya da diğer bulgular (ajitasyon, apne, hipopne, somnolans vb.)
- Yüksek riskli motorlu taşıt kazaları, dalış yaralanması veya gövdede önemli hasar olması.
- Çocuklarda aynı anda çok seviyede yaralanma açısından yüksek riski/insidansı destekleyen kanıt yoktur. Aynı seviyede birden fazla yaralanma olma olasılığı %1’in altındadır. Çocuklarda farklı seviyelerde birden fazla yaralanma olma olasılığının eşit derecede düşük olduğu düşünülmektedir.
- Sırt tahtasında kalma süresi uzayacaksa bası ülserleri ve ağrı riskini en aza indirgemek için vakum sedye veya ped uygulanması göz önünde bulundurulmalıdır.
- Erişkinlere göre küçük çocuklarda kafanın vücuda göre büyük olması nedeniyle, SMR ile aşırı servikal omurga fleksiyonunu önlemek için sıklıkla omuz altlarına ek dolgu yapılması gereklidir.
Sonuç olarak travma hastalarında omurganın hareketinin kısıtlanması için kullandığımız yöntemler tamamen masum değildir ve önemli komplikasyonlara neden olabilir. Eğer endikasyonu yoksa hiç uygulanmamalı, endikasyonu olan hastalarda servikal collar ve sırt tahtası uygulaması en kısa sürede sonlandırılmalıdır. Bu durum hastane öncesinde de geçerlidir ve hasta için omurga kısıtlaması gerekip gerekmediği değerlendirilmeli ve gerekli ise spinal hareket kısıtlaması uygulanmalıdır. Travma hastalarının hastane öncesinde transferi için sırt tahtası tek araç olarak düşünülmemelidir; vakum sedye, kaşık sedye hatta uygun pozisyonda sadece ambulans sedyesinde omurga hareketi kısıtlanabilir.
