Ürtiker Reçetesi

Ürtiker deri ve mukozaları tutan vucutta aniden ortaya çıkıp aynı gün içinde genelde kendiliğinden kaybolan deriden kabarık, basmakla solan, etrafı kızarık, sınırları belirgin  plak tarzında kaşıntılı döküntülerdir. Ürtiker bir hastalık değil, belirtidir. Kaybolun  lezyonlar ve tekrar vücudun başka yerinde ortaya çıkabilir.

Ürtiker etiyolojisinde sorumlu tutulan birçok faktör vardır. Bunlardan bazıları birincil neden iken, bazıları ise lezyonların oluşumunu tetikleyen ve alevlenmesine neden olan faktörlerdir.

• İlaçlar
• Gıda ve gıda katkı maddeleri
• Enfeksiyonlar
• Otoimmünite ve kronik enflamasyon ile seyreden hastalıklar

Vücudun herhangi bir yerinde görülebilen çeşitli şekil ve büyüklüklerde, basmakla solan, pembe veya kırmızı renkte, sınırları belirgin kaşıntılı kabarcıklardır.

Ürtiker tedavisinin temel iki ayağını nedenin ortadan kaldırılması ve semptomların giderilmesi oluşturur. Şiddetli akut ürtiker olgularında İV-İM uygulama çabuk etki sağlaması bakımından yararlı olacaktır. Daha sonra oral tedaviye geçilebilir ve öncelikle sedatif etkili antihistaminiklerin tercih edilmesinde yarar vardır.

Topikal antipruritikler, topikal steroidler ve soğuk kompresler yarar sağlamayacağı için önerilmez. Ürtikeri tetikleyebilecek ya da alevlendirebilecek etmenlerden sakınılması tüm ürtiker hastalarına önerilmelidir.

Antihistaminler

Ürtiker tadavisinde birinci seçenek ve en çok kullanılan ilaçlardır. Ürtikerli hastaların %50-%95’inde etkilidir. Yeni kuşak antihistaminikler uzun tedavi edici etkiye sahip olup
kardiyotoksisiteleri ve kolinerjik yan etkileri yoktur. Sedatif etkileri minimaldir ve antiinflamatuvar etkileri de vardır. Antihistaminler ihtiyaç olduğunda değil her gün düzenli olarak kullanılmalıdır.

I- Xyzal® (Levosetirizin) 5 mg Tablet DIB s:2×1

• Levosetirizin, Setirizin‘in aktif enansiyomeridir. Setirizinden 2 kat daha aktiftir. Ayrıca Setirizin’den daha düşük yan etki riskine sahiptir.
• 6 -12 yaş arası çocuklarda: günde bir kez 5 mg (1 film tablet).
• 12 yaş ve üzeri ergenler ile yetişkinlerde: günde bir kez 5 mg (1 film tablet).
• Kronik ürtiker tedavisinde, günde 5 mg (1 film kaplı tablet) ile yanıt alınamayan hastalarda Xyzal dozu günde 20 mg’a (4 film kaplı tablet) kadar artırılır.

II-Prednol® 16 mg (Metilprednisolon) Tablet DIB s:1×3

• Sistemik steroidler hem akut, hem de KÜ’de kısa sürede semptom kontrolü sağlamakla birlikte bu uygulamanın bilimsel kanıt değeri düşüktür.
• Sistemik steroidlerin akut alevlenme dönemlerinde maksimum 10 gün olacak şekilde kullanılması uygundur.
• Güncel rehberlerde akut ürtikerde ve KÜ akut atakta kısa süreli tavsiye edilmekle birlikte şiddetliyse 3-5 gün 20-50 mg/gün prednizolon (prednol) sonrasında antihistaminiklere dirençli KÜ’de 20- 25 mg/günaşırı veya 10-12,5 mg/gün başlanıp tedaviye cevap alındığında doz haftada 1 mg azaltılarak 3 ay devam şeklinde protokol de önerilmektedir .

II- Sistral® (Klorfenoksamin Hidroklorür) Krem DIB s:3×1

• İçerisinde Antihistaminikler grubu olarak adlandırılan ilaç bulunmaktadır.
• Hafif orta şiddetli vakalarda günde 3-4  defa deri üstüne nazikçe uygulanmalıdır.
• Şiddetli vakalarda 4-6  defa kullanılabilir.

Bu krem alerjik, kaşıntılı cilt hastalıklarında lokal olarak kullanılan etkili cilt ilacıdır. Arı sokması, sivrisine ısırığı, yanıklar, güneş yanığı, kaşıntı, kızarıklık, ürtiker, egzama, deniz anası yanıkları, donma sonucu oluşan alerjik durum, kaşıntı cilt alerjileri gibi durumlarda kullanılır. Hafif sarımsı rengi olan bir kremdir.

20 gramlık ve 40 gramlık tüplerde eczanelerde satılmaktadır ve normal reçeteli bir ilaçtır. Reçeteli ya da reçetesiz olarak eczaneden alınabilmektedir.

III-Beklazon® (Beklometazon Dipropiyonat ) Krem DIB s:3×1 

• İçerisinde  topikal streroid bulunmaktadır.
• Hafif orta şiddetli vakalarda günde 3-4  defa deri üstüne nazikçe uygulanmalıdır.
• Şiddetli vakalarda 4-6  defa kullanılabilir.

Egzama, sedef, alerjik dermatit, liken simpleks, intertrigo, yüzde plak oluşumu gibi sorunlarını geçiren 30 gramlık  mavi alüminyum tüplerde eczanelerde satılan ilaçtır. Bu ilacın mavi renkli olan krem formudur pembe renkli olanı ise pomad formudur. Deriye sürülerek uygulanmaktadır. Krem formu cildin nemli ve sızıntılı lezyonlarında kullanılmalıdır. Kortizonlu bir kremdir. Dermatolojik kortikosteroidler olarak isimlendirilen ilaç grubu içerisinde bulunmaktadır. Normal reçete ile eczanelerde satılmaktadır, reçetesiz olarak da alınabilmektedir.

III-Anestol® (Lidokain ) Krem DIB s:3×1 

• İçerisinde %5 lidokain (topikal anestezik) bulunmaktadır.
• Hafif orta şiddetli vakalarda günde 3-4  defa deri üstüne nazikçe uygulanmalıdır.
• Şiddetli vakalarda 4-6  defa kullanılabilir.
• Lokal anestezik (bölgesel uygulanan uyuşturucu) ve antipruritikler (kaşıntıyı önleyici) etki gösterir.

• İkinci kuşak H1 antihistaminler, H1 reseptörlerine yüksek oranda özgüllük göstermeleri ve düşük lipofilik özellikleri nedeniyle, daha az oranda kolinerjik, alfa-adrenerjik veya serotoninerjik reseptörlere bağlanmakta ve merkezi sinir sistemine daha düşük oranda geçmektedirler. Bu açıdan antikolinerjik ve sedatif etkileri de daha az oranda görülmektedir. Bu grupta sedasyon yapma ihtimali en düşük olan feksofenadin, en yüksek olanlar ise setirizin ve levosetirizindir.
• Hamilelerde ve süt veren annelerde loratadin, setirizin ve levosetirizin tercih edilmelidir. Bu ilaçlar Avrupa ve Amerika rehberlerinde B grubu olarak geçmektedir.
• Pediatrik hastalarda yan etki profili ve etkinliği nedeniyle ikinci kuşak H1 antihistaminler tercih edilmelidir.

Son tedavi kılavuzlarında gebelikte ürtiker tedavisinde önerilen klasik algoritmanın uygulanabileceği belirtilmiştir. Buna göre ilk tedavi seçeneği sistemik antihistaminlerdir. Klorfeniraminin gebelikte kullanımının güvenli olduğu ve konjenital anomali insidansını arttırmadığı bilinmektedir.

Loratadin kullanan çok sayıdaki ve setirizin kullanan az sayıdaki gebe kadında da herhangi bir konjenital anomali insidans artışı gösterilmemiştir.

• Klorfeniramin
• Loratadin
• Setirizin
• Levosetirizin (Xyzal Tablet)

için gebelik kategorisi B olarak belirlenmiştir. Diğer tüm antihistaminlerde ise gebelik kategorisi C’dir. Birinci kuşak antihistaminlerin hemen doğum öncesi kullanılmaları bebekte solunum depresyonuna yol açması nedeniyle sakıncalıdır.

Ürtiker infant ve çocuklarda sıklıkla akut formda görülmekte ve ortaya çıkışında enfeksiyonların önemli rol oynadığı ileri sürülmektedir. Streptokok veya stafilokokların yol açtığı üst solunum yolu enfeksiyonları, farenjit ve sinüzitler çocuklarda sık olarak AÜ’ye neden olurken nadiren KÜ de oluşturabilir.

Yeni kuşak H1 antihistaminlerin uzun dönem güvenlik profilleri daha iyi olduğundan ürtiker tedavisinde ilk seçenek olarak önerilmektedir.

Birinci kuşak H1-antihistaminler sedasyon etkilerinin yüksek olması ve
psikomotor yeti azalmasına yol açması nedeni ile kullanılmamalıdır

Ülkemizde Bulunan Pediatrik Antihistaminler
Setirizin (Allerset)	Şurup/ damla	2-12 yaş arası: 5 mg/gün	12 yaş ve üzeri: 10 mg/gün
Loratadin (Claritine)	Şurup/ damla	2-12 yaş arası: 5 mg/gün	12 yaş ve üzeri: 10 mg/gün
Levosetirizin (Xyzal)	Şurup/ damla	2-6 yaş arası: 2×1,25 mg	6 yaş üzeri: 5 mg/gün
Desloratadin (Aerius)	Şurup	6-11 ay arası: 1 mg/gün 6-11 yaş arası: 2,5 mg/gün	1-5 yaş arası: 1,25 mg/gün 12 yaş ve üzeri: 5 mg/gün
Feksofenadin (Fexofen)	Şurup	6 ay-2 yaş arası: 2×15 mg/gün 12 yaş ve üzeri: 120-180 mg/gün	2-11 yaş arası: 2×30 mg/gün
Rupatadin (Rupafin)	Tablet	12 yaş ve üzeri: 10 mg/gün

Yetişkinlerde olduğu gibi, standart dozlara yanıt alınamayan durumlarda antihistamin dozları hastanın yaş ve kilosu dikkate alınarak 2-4 katına kadar çıkılabilir.

Çocuklarda ürtiker tedavisinde LTRA’da, siklosporin ve omalizumab kullanımına ilişkin yeterli veri bulunmamaktadır

L50	Ürtiker
L50.0	Allerjik ürtiker
L50.1	İdiopatik ürtiker
L50.2	Soğuk ve sıcak ürtikeri
L50.3	Dermatografik ürtiker
L50.4	Vibratuvar ürtiker
L50.5	Kolinerjik ürtiker
L50.6	Kontakt ürtiker
L50.8	Ürtiker, diğer
L50.9	Ürtiker, tanımlanmamış

Ürtiker Acil Yaklaşım